قواعد حاکم بر وصیت در قانون مدنی و قانون امور حسبی

عنوان	قواعد حاکم بر وصیت در قانون مدنی و قانون امور حسبی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمدعلی محسنی
استاد راهنما	امیر رضایی فومنی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

قواعد حاکم بر وصیت در قانون مدنی و قانون امور حسبی عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدعلی محسنی، با راهنمایی امیر رضایی فومنی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

وصیت در لغت ، به معنای وصل یا عهد است.قانون مدنی ایران وصیت را تعریف نکرده است و تنها به بیان اقسام آن(یعنی وصیت تملیکی و عهدی)پرداخته است.در تعریفی ساده ، وصیت را می توان اینگونه تعریف نمود: وصیت عمل حقوقی است که اثر آن معلق بر فوت انشاء کننده است. دو شاخصه مهم تعلیق مورد وصیت به فوت موصی و قابلیت رجوع از وصیت از جمله موارد مشترکی است که هم در وصیت تملیکی و هم در وصیت عهدی می توان مشاهده کرد. مواردی که موضوع وابستگی به دعوی و اختلافات نداشته و صاحب حق برای اینکه بتواند همه نوع تصرف در حق خود بنماید ، احتیاج مبرم خواهد داشت که از طرف دادگاه وجود حق مسلم شناخته و رسما گواهی گرددو یا در حفظ حق مزبور اقدام شایسته به عمل آید ، که در این صورت نیز طلبیدن کمک از دادگاه ضروری خواهد بود.رسیدگی به این امور ، امور حسبی یا غیر ترافعی نامیده می شود. در قانون مدنی ایران قواعد اختصاصی وصیت و در قانون امور حسبی تشریفات وصیت به اجمال بیان شده و همین موضوع یکی از دشواری های اساسی مطالعه وصیت در حقوق ایران است.بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی قواعد حاکم بر وصیت در قانون مدنی و قانون امور حسبی است.نتایج این تحقیق نشان می دهد که ، قواعد حاکم بر وصیت در قانون مدنی ارادی است واز اصل اراده پیروی می کند.وصیت از جمله عقود تسامحی است و نه تغابنی ،لذا اقتضاء دارد همانند عقود مسامحی دیگر مانند هبه و صلح بلاعوض و...به آزادی اراده موصی توجه کنیم. قواعد حاکم بر وصیت در قانون امور حسبی تشریفاتی است ، با تصویب قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال۱۳۷۹ ، تشریفات دادرسی شامل امور حسبی نیز می گردد. معیاری را که می توان برای تشخیص امور حسبی درنظر گرفت ، غیر ترافعی بودن این امور است ، منظور از غیر ترافعی بودن این است که در ابتدا این امور همراه ترافع و منازعه نیست ولی در جریان کار ممکن است کار به مرافعه بکشد.به نظر می رسد با توجه به تحقیق به عمل آمده وسالیان طولانی از تدوین قوانین مربوط به وصیت و عدم جامعیت برخی مواد و نیز ابطال برخی ازمواد قانون و آیین نامه آن و رشد فناوری نیاز به اقدام به اصلاح برخی مواد مربوط به وصیت از سوی قانونگذار احساس می شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

مقدمه

الف– بیان مساله ی تحقیق

ب– اهداف تحقیق

پ– پرسشهای تحقیق

ج– فرضیه های تحقیق

د– سوابق و پیشینه ی تحقیق

ط– جنبه ی نوآوری و جدید بودن تحقیق

ک– روش تحقیق

ه– ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات تحقیق

۱–۱ مفهوم وصیت

۱–۲ ارکان وصیت

۱–۳ ارکان وصیت تملیکی

۱–۳–۱ موصی

۱–۳–۱–۱ شرایط موصی

۱–۳–۱–۱–۱ اهلیت عام

۱–۳–۱–۱–۲ زمان اعتبار اهلیت

۱–۳–۱–۱–۳ اهلیت خاص

۱–۳–۲ موصی له

۱–۳–۲–۱ شرایط موصی له

۱–۳–۲–۲ اهلیت حمل سقط شده

۱–۳–۲–۳ موصی له متعدد

۱–۳–۲–۴ عدم اهلیت تملک موصی له

۱–۳–۲–۴–۱ عدم اهلیت مطلق بیگانگان در تملک مال غیر منقول

۱–۳–۲–۴–۲ عدم اهلیت کافر

۱–۳–۲–۴–۳ فقدان اهلیت موصی له قاتل

۱–۳–۳ موصی به

۱–۳–۳–۱ شرایط موصی به

۱–۳–۳–۱–۱ موصی به، باید مال باشد

۱–۳–۳–۱–۲ موصی به، باید قابل انتقال باشد

۱–۳–۳–۱–۳ موصی به، ملک موصی باشد

۱–۳–۳–۱–۴ موصی به، متعلق حق غیر نباشد

۱–۴ ارکان وصیت عهدی

۱–۴–۱ وصی

۱–۴–۱–۱ شرایط وصی

۱–۴–۲ تعداد اوصیا

۱–۴–۳ قلمرو وصایت

۱–۵ ناظر

۱–۵–۱ ناظر اطلاعی

۱–۵–۲ ناظر استصوابی

۱–۶ اقسام وصیت

۱–۶–۱ وصیت تملیکی

۱–۶–۲ وصیت عهدی)وصایت)

۱–۷ عقد یا ایقاع بودن وصیت

۱–۷–۱ عقد یا ایقاع بودن وصیت تملیکی

۱–۷–۲ عقد یا ایقاع بودن وصیت عهدی (وصایت)

فصل دوم:قواعد حاکم بر وصیت در قانون مدنی

۲–۱ مجانی بودن وصیت

۲–۲ ایجاب وصیت

۲–۳ قبول یا رد وصیت ۵۰ ۲–۳–۱ قبول وصیت ۵۰ ۲–۳–۱–۱ زمان قبول وصیت

۲–۳–۱–۱–۱ قبول موصی له در زمان حیات موصی

۲–۳–۱–۱–۲ قبول موصی له پس از فوت موصی

۲–۳–۱–۲ امکان قبول بخشی از موصی به توسط موصی له

۲–۳–۲ رد وصیت

۲–۳–۲–۱ زمان رد وصیت

۲–۳–۲–۱–۱ رد موصی له پیش از فوت موصی

۲–۳–۲–۱–۲ رد موصی له پس از فوت موصی

۲–۳–۳ قبول یا رد وصیت به وسیله ولی یا قیم

۲–۳–۴ امکان قایم مقامی ورثه موصی له در قبول یا رد وصیت

۲–۳–۵ مهلت اعلام قبول یا رد توسط موصی له

۲–۳–۶ رد وصایت

۲–۳–۷ عدم جواز تصرف ورثه قبل از قبول یا رد موصی له

۲–۴ تاثیر فوت موصی در وصیت

۲–۵ تاثیر قبض موصی به در وصیت

۲–۶ رجوع از وصیت

۲–۶–۱ انشاء وصیت مخالف و معارض

۲–۷ مشروعیت جهت وصیت

۲–۸ محدوده اختیار موصی

۲–۸–۱ محدودیت اختیار موصی تا ثلث ترکه

۲–۸–۲ شرط نفوذ وصیت زاید بر ثلث

۲–۸–۳ زمان تعیین ثلث ترکه

۲–۸–۴ عدم اجازه وصیت زاید بر ثلث موصی توسط ورثه و اثر آن

۲–۸–۵ اعتبار وصیت موصی بلاوارث

۲–۸–۶ وصیت کردن بر واجبات مالی و غیر مالی

۲–۸–۷ وصیت به محرومیت بعضی از ورثه

۲–۸–۸ وصیت بر منافع

۲–۹ شریک بودن موصی له و ورثه در موصی به با سهم مشاع

فصل سوم: قواعد حاکم بر وصیت در قانون امور حسبی

۳–۱ تشریفاتی بودن وصیت

۳–۲ طرز تنظیم وصیتنامه

۳–۳ اقسام وصیتنامه

۳–۳ –۱ اقسام وصیتنامه در موارد عادی

۳–۳–۱–۱ وصیتنامه رسمی

۳–۳–۱–۲ وصیتنامه خودنوشت

۳–۳–۱–۳ وصیتنامه سری

۳–۳–۱–۳–۱ شرایط لازم برای تنظیم وصیتنامه سری

۳–۳–۱–۳–۲ استرداد وصیتنامه سری

۳–۳–۲ وصیتنامه در موارد غیر عادی(اضطراری)

۳–۳–۲–۱ وصیتنامه نظامی

۳–۳–۲–۱–۱ وصیتنامه نظامیان در زمان جنگ و در زندان

۳–۳–۲–۱–۲ وصیتنامه نظامیان مجروح و بیمار

۳–۳–۲–۱–۳ لزوم وجود عملیات جنگی یا زندانی بودن نظامیان

۳–۳–۲–۲ وصیتنامه اضطراری در مواقع خطر مرگ فوری

۳–۴ وظیفه گواهان و تکلیف دادگاه در وصیت اضطراری

۳–۴–۱ وظیفه گواهان

۳–۴–۲ مکتوب نبودن وصیتنامه اضطراری و تکلیف دادگاه ۱۲۴ ۳–۵ اعتبار وصیتنامه

۳–۵–۱ اعتبار وصیتنامه اضطراری

۳–۵–۲ وصیتنامه معتبر

۳–۵–۳ اقرار افراد ذینفع در ترکه به اعتبار وصیت عادی

۳–۶ وصیتنامه متوفی نزد افراد و وظیفه آنها

۳–۶–۱ لزوم ارایه وصیتنامه متوفی توسط افراد

۳–۶–۲ تکلیف اشخاص ساکن در خارج ازمقر دادگاه صالح و وصیتنامه نزد آنها

۳–۷ تکلیف دادگاه صالح برای رسیدگی به ترکه در مورد وصیتنامه

۳–۷–۱ انتشار آگهی

۳–۷–۲ اعلام زمان افتتاح وصیتنامه به ورثه متوفی

۳–۷–۳ تهیه صورت مجلس باحضور نماینده دادستان

۳–۷–۴ اطلاع دادن به اشخاص ذینفع از وصیتنامه

۳–۸ ترتیب صدور سند نسبت به اموال مورث

۳–۸–۱ ابطال ماده

ایین نامه اجرایی ماده ۲۹۹ قانون امور حسبی

۳–۸–۲ پاسخ وزارت دادگستری به شکایت شکات ۱۳۴ ۳–۸– ۳ نظریه شورای نگهبان ۱۳۵ ۳–۸– ۴ رﺃی هییت عمومی دیوان عدالت اداری ۱۳۵ نتیجه گیری

پیشنهادات

فهرست منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• وصیت
• وصیت تملیکی