وقف بر معدوم

مطابق قانون مدنی، وقف بر معدوم صحیح نیست مگر به تبع موجود، و این حکم، نسبت به وقف عام و خاص، قابل تسری است. به دلیل بهره‌مندی وقف از شخصیت حقوقی، می‌توان گفت که قابلیت وجود موقوفٌ علیه، جهت اعتبار وقف کافی است.

مواد مرتبط

• ماده ۶۹ قانون مدنی

• ماده ۷۰ قانون مدنی

مصادیق

• اگر زید، ملک خود را به نفع عمرو، همسر و فرزند او وقف نماید؛ در حالی که آنها یا یکی از آن دو، نابارور باشد؛ وقف نسبت به فرزند باطل است.

• اگر زید، خانه خود را به نفع عمرو وقف نماید و سپس معلوم گردد که عمرو، حین انشای عقد، در قید حیات نبوده، چنین وقفی باطل است.

• وقف بر مساکین شهری که در آن دیار، فقیری وجود ندارد؛ صحیح نیست.

وقف بر جنین

مقاله اصلی: "وقف بر جنین"

وقف بر حمل، به دلیل معدوم بودن آن، صحیح نیست و بر آن ادعای اجماع شده است.

وقف بر موجود و معدوم به صورت توامان

به موجب ماده ۷۰ قانون مدنی: «اگر وقف بر موجود و معدوم معاً واقع شود، نسبت به سهم موجود، صحیح و نسبت به سهم معدوم، باطل است.» وقف موضوع این ماده، منحل به دو عقد گردیده که یکی صحیح بوده و دیگری فاقد اعتبار است، و مقصود از ذکر لفظ «معاً»، این است که موجود و معدوم، در عرض یکدیگر قرار گرفته باشند، نه در طول هم.

گفتنی است که منظور مقنن از «معدوم» در وقف بر معدوم و موجود به صورت توامان، معدوم تبعی نیست؛ بلکه قانونگذار، معدومی را در نظر دارد که به تبع موقوفٌ علیه موجود، متولد نخواهد شد، مانند اینکه موقوفٌ علیهم، برادر و خواهرزاده واقف باشند، که اولی در قید حیات بوده و شخص دوم، ممکن است در آینده به وجود آید.

جستارهای وابسته

• وقف

• بطلان وقف
• وقف بر جنین