ماده ۲۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۲۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری: دادستان در جریان تحقیقات مقدماتی تا پیش از تنظیم کیفرخواست می‌تواند تشدید یا تخفیف تأمین را از بازپرس درخواست کند. هر گاه بین بازپرس و دادستان موافقت حاصل نشود، پرونده برای رفع اختلاف به دادگاه ارسال می‌شود و بازپرس طبق نظر دادگاه اقدام می‌کند. پس از تنظیم کیفرخواست نیز دادستان می‌تواند حسب مورد، از دادگاهی که پرونده در آن مطرح است، درخواست تشدید یا تخفیف تأمین کند. متهم نیز می‌تواند تخفیف تأمین را درخواست کند. تقاضای فرجام خواهی نسبت به حکم، مانع از آن نیست که دادگاه صادرکننده حکم، به این درخواست رسیدگی کند. در صورت رد درخواست، مراتب رد در پرونده ثبت می‌شود. تصمیم دادگاه در این موارد قطعی است.

تبصره ۱ - تقاضای دادستان یا متهم به شرح مقرر در این ماده، در مورد تشدید یا تخفیف نمی‌تواند بیش از یک بار مطرح شود.

تبصره ۲ - چنانچه به نظر دادگاه، قرار تأمین صادره متناسب نباشد، نسبت به تخفیف یا تشدید آن اتخاذ تصمیم می‌نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۴۳ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۲۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۸۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸

توضیح واژگان

«تخفیف تأمین» بدین معناست که متهمی که تأمین داده‌است خواهان کاستن از آن باشد.همچنین گروهی معتقدند تخفیف تأمین آن است که مقام قضایی با توجه به تغییر وضعیت پرونده و وجود جهات تخفیف، تصمیم به تخفیف قرار تأمین صادره در راستای تناسب این قرار با اوضاع و احوال موجود بگیرد.برای صدور قرار تخفیف تأمین، ضروری است قرار تأمین قبلی دیگری وجود داشته باشد.

پیشینه

سابقاً ماده ۱۸۲ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸) در این خصوص وضع شده بود.

فلسفه و مبانی نظری

علت وضع ماده فوق را در راستای تضمین حق نظارت دادستان بر اصل تناسب تأمین دانسته‌اند،لذا بعد از صدور کیفرخواست، دادستان می‌تواند از دادگاه تقاضای تشدید یا تخفیف تأمین را نماید،همچنین در صورت تقاضای متهم نیز دادگاه مکلف است در خصوص لزوم تخفیف تأمین اظهار نظر کند.

نکات تفسیری دکترین ماده 244 قانون آیین دادرسی کیفری

متهم در تمام مراحل، حق اعتراض دارد اما این حق منحصر به تقاضای تخفیف است،اما شاکی خصوصی حق درخواست تشدید یا تخفیف تأمین را ندارد.عللی که ممکن است موجب تخفیف قرار تأمین شود، متعدد بوده و به صورت حصری قابل شمارش نیست، مواردی نظیر گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اطاله جریان تحقیقات، وضعیت خاص جسمی متهم و … نمونه‌هایی از این موارد است. قرار تخفیف تأمین در دادسرا و نیز تخفیف و تشدید تأمین در دادگاه قابل اعتراض نیست. گروهی معتقدند اگر پرونده در دیوان عالی کشور مطرح بوده و تقاضای تخفیف یا تبدیل تأمین از دادگاه شود، دادگاه نمی‌تواند به عذر نبودن پرونده در دادگاه، از رسیدگی خودداری کند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 244 قانون آیین دادرسی کیفری

1. دادستان می‌تواند تا قبل از تنظیم کیفرخواست از بازپرس درخواست تشدید یا تخفیف تأمین کند.
2. در صورت اختلاف نظر بین بازپرس و دادستان، پرونده برای رفع اختلاف به دادگاه ارسال می‌شود.
3. پس از تنظیم کیفرخواست، دادستان می‌تواند از دادگاه درخواست تشدید یا تخفیف تأمین کند.
4. متهم نیز حق درخواست تخفیف تأمین را دارد.
5. تقاضای فرجام‌خواهی مانع از رسیدگی دادگاه به درخواست تعیینی نمی‌شود.
6. رد درخواست باید در پرونده ثبت شود و تصمیم دادگاه در این زمینه قطعی است.
7. تقاضای دادستان یا متهم برای تشدید یا تخفیف تأمین بیش از یک بار نمی‌تواند مطرح شود.
8. در صورتی که دادگاه تأمین صادره را نامتناسب بداند، نسبت به تخفیف یا تشدید آن تصمیم‌گیری می‌کند.

رویه های قضایی

• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره گذشت شاکی خصوصی
• نظریه شماره 7/97/290 مورخ 1397/02/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۷/۴۴۷۹–۱۳۸۲/۵/۲۸ دادگاه می‌تواند به درخواست متهم مبنی بر تقاضای تخفیف یا تبدیل تأمین رسیدگی نموده و قرار مقتضی صادر کند. دادستان نیز می‌تواند تقاضای تشدید یا تخفیف قرار را از دادگاه نماید.همچنین بر اساس نظریه ۷/۳۴۰۰–۱۳۷۴/۶/۱۸ تبدیل یا تخفیف تأمین در صورتی که پرونده در دادگاه باشد، با رئیس یا دادرس دادگاه است. از سوی دیگر بر اساس حکم شماره ۳۴۰۴–۱۳۲۱/۵/۳۱ دادگاه انتظامی قضات، تبدیل تأمین تا زمانی که امر در تحقیقات مقدماتی و اختیار بازپرس باشد، مانعی ندارد لکن پس از طرح امر در دادگاه، بازپرس فاقد اختیار در این خصوص است.
• نظریه شماره 1103/95/7 مورخ 1395/05/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/99/867 مورخ 1399/06/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع صدور قرار موقوفی در فرض گذشت شاکی در جرایمی که قابل گذشت شده اند
• نظریه شماره 1044/96/7 مورخ 1396/06/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1059/96/7 مورخ 1396/05/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1103/95/7 مورخ 1395/05/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1193/95/7 مورخ 1395/05/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

انتقادات

عده ای قطعی و غیرقابل اعتراض بودن بودن تصمیم دادگاه در خصوص درخواست تبدیل یا تخفیف تأمین متهم از دادگاه را فاقد مبنا و خلاف انصاف دانسته‌اند.

مقالات مرتبط

نهاد دادسرا و تشکیلات آن در حقوق ایران و دیوان کیفری بین المللی