ماده 5 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست

ماده 5 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب 1392: افراد زير مي توانند سرپرستي كودكان و نوجوانان مشمول اين قانون را از سازمان درخواست نمايند.

الف ـ زن و شوهري كه پنج‌ سال از تاريخ ازدواج آنان گذشته باشد و از اين ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط به اين ‌كه حداقل يكي ‌از آنان بيش از سي ‌سال سن داشته باشد.

ب ـ زن و شوهر داراي فرزند مشروط بر اين‌ كه حداقل يكي از آنان بيش از سي‌ سال سن داشته باشد.

ج ـ دختران و زنان بدون شوهر، در صورتي ‌كه حداقل سي‌ سال سن داشته باشند، منحصراً حق سرپرستي اناث را خواهند داشت.

تبصره 1 ـ چنانچه به تشخيص سازمان پزشكي قانوني امكان بچه ‌دار شدن زوجين وجود نداشته باشد، درخواست ‌كنندگان از شرط مدت پنج ‌سال مقرر در بند (الف) اين ماده مستثني مي ‌باشند.

تبصره 2 ـ چنانچه درخواست ‌كنندگان سرپرستي از بستگان كودك يا نوجوان باشند، دادگاه با اخذ نظر سازمان و با رعايت مصلحت كودك و نوجوان مي‌ تواند آنان را از برخي شرايط مقرر در اين ماده مستثني نمايد.

تبصره 3 ـ اولويت در پذيرش سرپرستي به ترتيب با زن و شوهر بدون فرزند، سپس زنان و دختران بدون‌ شوهر فاقد فرزند و در نهايت زن و شوهر داراي فرزند است.

تبصره 4 ـ درخواست ‌كنندگان كمتر از پنجاه‌ سال سن، نسبت ‌به درخواست ‌كنندگاني كه پنجاه ‌سال و بيشتر دارند، در شرايط مساوي اولويت ‌دارند.

تبصره 5 ـ در مواردي كه زن و شوهر درخواست ‌كننده سرپرستي باشند، درخواست بايد به طور مشترك از طرف آنان تنظيم و ارائه گردد.

مواد مرتبط

• ماده 30 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست

پیشینه

ماده 1 قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب 1354 زن و شوهری می توانستند تقاضای سرپرستی کنند که فرزندی نداشته باشند. اما در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست علاوه بر این که دختران و زنان بدون شوهر می توانند تقاضای سرپرستی کودک را بنمایند، به خانواده های دارای فرزند نیز اجازه تقاضای سرپرستی داده شده است.

نکات تفسیری دکترین ماده 5 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست

قرار دادن مهلت 5 ساله برای اطمینان از عدم امکان فرزند آوری توسط زوجین است. چه بسا قبل از این موعد، تقاضای سرپرستی پذیرفته شودو از طرف دیگر زوجین خود صاحب فرزند شوند و از سرپرستی کودک تحت سرپرستی شان سر باز زنند. در خصوص سرپرستی دختر یا زن بدون شوهر نیز لازم به ذکر است که فقط امکان سرپرستی از دختر را دارند. اما چنین شرایطی برای مردان مجرد در نظر گرفته نشده است که بتوانند از کودک پسر سرپرستی کنند زیرا معمولا مردها امکان یا فرصت نگهداری از کودک را ندارند.

انتقادات

در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست اجازه سرپرستی به دختران و زنان بدون شوهر داده شده است. اما منفعت کودک در این است که از یک خانواده کامل بهره مند شود. اجازه پذیرفتن کودک توسط یک خانواده ناقص نه تنها به مصلحت کودک نیست بلکه تاییدی بر نقایص و کاستی های اجتماعی است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 5 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست

1. زن و شوهر بدون فرزند که پنج سال از ازدواجشان گذشته، می‌توانند درخواست سرپرستی کنند، به شرط اینکه یکی از آنان بیش از سی سال سن داشته باشد.
2. زن و شوهر دارای فرزند نیز می‌توانند درخواست سرپرستی کنند، اما باید حداقل یکی از آنان بیش از سی سال سن داشته باشد.
3. دختران و زنان بدون شوهر و بالای سی سال سن می‌توانند انحصاراً سرپرستی کودکان دختر را به عهده بگیرند.
4. در صورتی که به تشخیص سازمان پزشکی قانونی، امکان بچه‌دار شدن زوجین وجود نداشته باشد، نیاز به گذشت پنج سال از ازدواج ندارند.
5. درخواست‌کنندگان سرپرستی که از بستگان کودک یا نوجوان هستند، ممکن است توسط دادگاه از برخی شرایط مستثنی شوند، با شرط رعایت مصلحت کودک.
6. اولویت در اعطای سرپرستی ابتدا با زن و شوهر بدون فرزند، سپس زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند و در نهایت با زن و شوهر دارای فرزند است.
7. درخواست‌کنندگان با سن کمتر از پنجاه سال نسبت به افراد پنجاه سال و بیشتر دارای اولویت هستند.
8. زن و شوهری که مشترکاً درخواست سرپرستی می‌کنند، باید درخواست خود را به صورت مشترک ارائه دهند.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/1401/980 مورخ 1402/11/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه