ماهیت حقوقی لیسانس اجباری در حقوق اختراعات: تنظیم گری یا سلب مالکیت؟
ماهیت حقوقی لیسانس اجباری در حقوق اختراعات: تنظیم گری یا سلب مالکیت؟ نام مقاله‌ای از میر قاسم جعفرزاده و سروش فلاحتی است که در شماره هفتادوپنجم (تابستان 1401) فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
سلب مالکیت از سرمایه خارجی تحقیقات گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است. با این حال، بررسی حقوقی شیوه‌های گوناگون سلب مالکیت از اموال فکری سرمایه‌گذاران خارجی کمتر مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است. با توجه به اینکه اعطای لیسانس اجباری در ارتباط با حقوق اختراعات سرمایه‌گذاران خارجی یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه است، این نوشتار به بررسی ماهیت حقوقی این نهاد می‌پردازد و با کنکاش در مقررات داخلی و بین‌المللی، پرونده‌های حقوقی مربوطه و تبیین موضع فعلی نظام حقوقی کشورمان؛ ضمن تحلیل، نقد و تشریح نگرش‌های مختلفی که در این خصوص وجود دارد، می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که صدور لیسانس اجباری توسط دولت‌ها اقدامی تنظیم‌گرایانه است یا اینکه سلب مالکیت بوده و پرداخت غرامت به سرمایه‌گذار خارجی را به همراه دارد. به نظر می‌رسد علی‌رغم خصوصیت تنظیم‌گرایانه نهاد مزبور، نمی‌توان به طور مطلق تمامی موارد اعطای لیسانس اجباری را از مقررات مربوط به سلب مالکیت مستثنی دانست و اتخاذ رویکردی موردی با توجه به ادبیات و رویکرد متخذه در معاهده و یا قوانین داخلی مربوط به هر پرونده در جهت احراز تحقق یا عدم تحقق سلب مالکیت از طریق لیسانس اجباری مقرون به صواب است.
کلیدواژه‌ها
- تنظیم گری
- سلب مالکیت
- حق اختراع
- لیسانس اجباری
- غرامت
مواد مرتبط
- ماده 17 قانون اجرای سیاست‌های كلي اصل 44 قانون اساسي جمهوری اسلامی ایران
- ماده 44 قانون اجرای سیاست‌های كلي اصل 44 قانون اساسي جمهوری اسلامی ایران
- ماده 45 قانون اجرای سیاست‌های كلي اصل 44 قانون اساسي جمهوری اسلامی ایران
- ماده 51 قانون اجرای سیاست‌های كلي اصل 44 قانون اساسي جمهوری اسلامی ایران
- ماده 27 اعلامیه جهاني حقوق بشر
- ماده 15 ميثاق بين‌المللي حقوق اقتصادی، اجتماعي و فرهنگی
- ماده 7 موافقتنامه تریپس
- ماده 8 موافقتنامه تریپس
- ماده 30 موافقتنامه تریپس
- ماده 31 موافقتنامه تریپس
- ماده 5 معاهده دوجانبه سرمایه‌گذاری هندوستان و آلمان
- ماده 6 معاهده دوجانبه سرمایه‌گذاری ميان ایالت متحده آمریكا و اروگوئه
- ماده 17 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتي و علائم تجاری
- ماده 110 موافقتنامه نفتا
- ماده 2 معاهده نمونه سرمایه‌گذاری دوجانبه هندوستان