ماهیت حقوقی پیوند عضو در حقوق ایران و بررسی آن با کامن لا

عنوان	ماهیت حقوقی پیوند عضو در حقوق ایران و بررسی آن با کامن لا
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حسین انصاف دوست
استاد راهنما	عباداله رستمی
استاد مشاور	سیدمحمد اسدی نژاد
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه گیلان

ماهیت حقوقی پیوند عضو در حقوق ایران و بررسی آن با کامن لا عنوان پایان نامه ای است که توسط حسین انصاف دوست، با راهنمایی عباداله رستمی و با مشاوره سیدمحمد اسدی نژاد در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

طی دهه های اخیر، از جدیدترین و پیچیده ترین بحثهای علم پزشکی، مساله پیوند عضو می باشد، که به عنوان بحثی نو در مباحث حقوقی و علمی مطرح می شود.این موضوع با هدف درمان و نجات جان آدمی، بسیار مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته، و از ارزنده ترین خدمات علم پزشکی بشمار می آید.بدین ترتیب می توان گفت مسیله پیوند عضو، یک امر صرفا پزشکی نبوده و چه بسا مسایل فقهی و حقوقی مربوط به آن بسیار قوی تر باشد، زیرا بدیهی است، که انتقال عضو از شخصی به شخص دیگر، تنها در صورتی می تواند قانونی و مشروع باشد، که حقوق بتواند با توجه به عقل و شرع و همچنین تحقیق در آرای دانشمندان و فقهاء، مبنای قانونی برای پیوند و انتقال عضو بیابد. از نظر شرع مقدس اسلام، مسیله پیوند عضو، در موارد لزوم و با توجه به نجات جان انسانها و درمان بیماری ها، امری جایز و حتی واجب دانسته شده است.هدف این تحقیق ، قانونمند کردن روند رو به گسترش پدیده پیوند عضو به بیماران نیازمند می باشد، زیرا اگر تحت ضوابط و مقررات قانونی قرار نگیرد، چه بسا زیانهای غیر قابل جبرانی به جای خواهد گذاشت.و همچنین نتایج بدست آمده در مورد وضعیت حقوقی پیوند عضو در حقوق ایران دریافتیم ، که با توجه به اینکه اعضای بدن را در زمره اموال محسوب نمودیم. خرید و فروش اعضاء بدن منع قانونی ندارد ولی مستحسن است، که اعطای عضو به صورت هبه معوض در مقابل اجازه قطع عضو از بدن صورت پذیرد. تا نیاز بیماران مضطر برطرف گردد و هر احسان در برابر احسان صورت پذیرد و اما در بررسی تطبیقی این موضوع با نظام حقوقی کامن لا روشن شد که با توجه به جدید بودن این موضوع کشورهایی که نظام کامن لا در آنها جریان دارد به مدون نمودن و قانونمند کردن این امر پرداخته و شرایط قانونی را برای عمل پیوند عضو بوجود آورده اند.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

۱ – کلیات

طرح مسیله ۲

سوالات تحقیق ۲

فرضیات ۳

روش پژوهش و مراحل انجام پایان نامه ۳

۱– مفاهیم و تعاریف ۴

۱–۱– حق ۴

۱–۲– حکم ۴

۱–۳– پیوند عضو و انواع آن ۴

۱–۳–۱ مفهوم پیوند ۴

۱–۳–۲ انواع پیوند ۵

۱–۴ مختصری از پیشینه پیوند اعضاء ۵

۱–۴–۱–پیوند اعضاء در کشورهای پیشرفته ۷

۱–۴–۱–۱– آمریکا ۷

۱–۴–۱–۲–انگلستان ۹

۱–۴–۱–۳–آلمان ۱۰

۱–۴–۱–۴–ایرلند ۱۰

۱–۴–۲– پیوند اعضاء در کشورهای اسلامی ۱۰

۱–۴–۲–۱–عربستان ۱۰

۱–۴–۲–۲–مصر ۱۱

۱–۴–۲–۳–کویت ۱۱

۱–۴–۲–۴– سوریه ۱۲

۱–۴–۲–۵–اردن ۱۲

۱–۴–۲–۶– ایران ۱۳

۱–۴–۳– سایر کشورها ۱۶

۲– بررسی وضعیت انسان نسبت به جسم خویش

۲–۱– مالکیت ۱۸

۲–۱–۱– ملکیت ۱۸

۲–۱–۲– مراتب مالکیت ۱۸

۲–۱–۳– تعریف مال ۱۹

۲–۱–۳–۱– مال از دیدگاه فقه ، اقتصاد و حقوق ۲۰

۲–۱–۳–۲– تعریف مال در حقوق ایران ۲۱

۲–۱–۳–۳– امکان اطلاق مال به اعضای بدن در حقوق ایران ۲۱

۲–۱–۳–۴–تعریف مال در نظام حقوقی کامن لا ۲۲

۲–۲– بررسی مالکیت اعضای بدن انسان ۲۳

۲–۲–۱ انسان ملک خدا ۲۳

۲–۲–۱–۱– دلیل قرآنی ۲۳

۲–۲–۱–۲– دلیل روایی ۲۴

۲–۲–۲– حق انتفاع از اعضای بدن به انسان ۲۴

۲–۲–۲–۱– دلیل قرآنی ۲۴

۲–۲–۲–۲– دلیل روایی ۲۴

۲–۲–۲–۳– دلیل عقلی ۲۵

۲–۳– رابطه انسان با اعضاء و جوارحش و حدود اختیارات ۲۶

۲–۳–۱– قایلین به سلطه و مالکیت انسان بر بدن خویش ۲۷

۲–۳–۲– دلایل قایلین به سلطه و مالکیت انسان نسبت به اعضاء و جوارحش ۲۹

۲–۳–۳– قایلین به عدم سلطه و مالکیت انسان نسبت به اعضاء و جوارحش ۳۰

۲–۳–۴– دلایل علما و فقهای معتقد به عدم سلطه و مالکیت انسان نسبت به اعضاء و جوارح ۳۱

۳ – طرح تامین اعضای پیوندی و مشروعیت آن

۳–۱– طرح تامین اعضای پیوندی و مشروعیت آن ۳۴

۳–۱–۱–مشروعیت قطع عضو ۳۴

۳–۱–۲– پیشینه فقهی پیوند عضو ۳۴

۳–۲– پیوند عضو ۳۵

۳–۲–۱– پیوند اعضای انسان به انسان ۳۵

۳–۲–۱–۱– پیوند اعضاء انسان زنده به خودش ۳۵

۳–۲–۱–۲– قطع عضو از انسان زنده برای پیوند به انسان دیگر ۳۶

۳–۲–۱–۳– پیوند اعضای محکومان به حد و قصاص ۳۷

۳–۲–۱–۴– پیوند اعضاء انسان زنده به انسان زنده دیگر از دیدگاه کامن لا ۳۹

۳–۳– پیوند عضو از فرد مرگ مغزی به فرد زنده ۳۹

۳–۳– ۱– مرگ ۴۰

۳–۳– ۲– مرگ مغزی ۴۰

۳–۳ –۳– علایم مرگ مغزی ۴۰

۳–۳– ۴– مشروعیت قطع عضو از مبتلایان به مرگ مغزی ۴۱

۳–۴– اهداء عضو از فرد فوت شده به فرد زنده ۴۲

۳–۴–۱– مرگ از دیدگاه پزشکی ۴۲

۳–۴–۱–۱– علایم مرگ از دیدگاه پزشکی ۴۳

۳–۴–۱–۲– نشانه های بالینی شخص متوفی ۴۳

۳–۴–۲– مرگ از دیدگاه فقه ۴۳

۳–۴–۳– علایم مرگ از دیدگاه روایات ۴۴

۳–۴–۴– پیوند اعضای انسان فوت شده به انسان زنده ۴۵

۳–۴–۵– مشروعیت قطع عضو از جسد برای پیوند ۴۸

۳–۴–۶– مخالفین برداشت عضو از جسد ۴۸

۳–۴–۷– پیوند عضو از فرد فوت شده به فرد زنده از دیدگاه کامن لا ۵۱

۳–۵– پیوند عضو از انسان شبیه سازی شده به فرد زنده ۵۲

۳–۵–۱ مفهوم شبیه سازی ۵۲

۳–۵–۲ فواید و مضرات شبیه سازی (از دید حقوق، اخلاق و جامعه) ۵۳

۳–۵–۲–۱ فواید و مزایای شبیه سازی انسان ۵۳

۳–۵–۲–۱–۱ مداوای ناباروری ۵۴

۳–۵–۲–۱–۲ زندگی دوباره فرد ۵۴

۳–۵–۲–۲ معایب، زیانها و عواقب نامطلوب شبیه سازی ۵۴

۳–۵–۲–۲–۱ ابهام علمی ۵۴

۳–۵–۲–۲–۲ از هم پاشیدن خانواده، جامعه و انتفای زوجیت ۵۵

۳–۵–۲–۲–۳ احتمال مرگ شبیه قبل یا بعد از تولد ۵۵

۳–۵–۲–۲–۴ استثمار انسان شبیه سازی شده ۵۵

۳–۶– پیوند اعضاء از حیوان به انسان ۵۶

۳–۶–۱– پیوند اعضای حیوانات به انسان و مشروعیت آن ۵۶

۳–۷– پیوند اعضای مصنوعی به فرد زنده ۵۷

۳–۷–۱– پیوند اشیای خارجی (اعضای مصنوعی) ۵۷

۳–۸– اهداء عضو از دیدگاه کامن لا ۵۹

۳–۸–۱–اهداء حیات و ماهیت اعضای بدن انسان ۶۰

۳–۸–۲– اهدای مشروط و مستقیم قبل از قانون ۲۰۰۴ ۶۰

۳–۸–۳– دلایل عدم امکان پذیرش اهداء مستقیم از انسان فوت شده ۶۱

۳–۸–۴–اهدای عضو در قبال پاداش (توجیه معامله نسبت به عضو) ۶۳

۳–۸–۵– قانون پیوند بافت انسانی مصوب ۲۰۰۴ : اهمیت و اعتبار رضایت مناسب ۶۳

۴ – بررسی شرایط شیوه های انتقال اعضاء

۴–۱– شرایط پیوند عضو ۶۶

۴–۱–۱– شرایط دهنده ی عضو پیوندی ۶۶

۴–۱–۲– شرایط گیرنده ی عضو پیوندی ۶۸

۴–۱–۳– شرایط پیوند عضو از دیدگاه کامن لا ۶۹

۴–۱–۳–۱–رضایت اهدایی/ فرضی ۶۹

۴–۱–۳–۲–تقاضای الزامی / ارجاع الزامی ۷۰

۴–۲– شیوه های پیوند عضو ۷۱

۴–۲–۱– پیوند عضو در قالب هبه ۷۱

۴–۲–۲– پیوند عضو در قالب بیع ۷۴

۴–۲–۳– پیوند عضو در قالب جعاله ۷۹

۴–۲–۴– پیوند عضو در قالب ماده

قانون مدنی ۸۰

۴–۳– وضعیت حقوقی پیوند عضو در کامن لا ۸۱

۴–۳–۱– وضعیت حقوقی پیوند عضو در انگلستان ۸۲

۴–۳–۲– وضعیت حقوقی پیوند عضو در آمریکا ۸۴

نتیجه گیری ۸۷

منابع و مآخذ ۸۹

مقالات ۹۲

پایان نامه ها ۹۲

قوانین ۹۲

مراجع خارجی ۹۳

منابع عربی ۹۳

منابع انگلیسی ۹۴

سایت های اینترنتی ۹۴

کلیدواژه ها

• مطالعه تطبیقی
• حقوق عرفی
• پیوند (پزشکی)
• بخش های بدن
• ایران
• نظام حقوقی
• درمان بیمار
• کامن لا
• پیوند
• عضو
• حقوق ایران