ماهیت و آثار تعهدات پزشکی

عنوان	ماهیت و آثار تعهدات پزشکی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	احمد جعفری
استاد راهنما	حمید ابهری
استاد مشاور	اکبر میرزانژادجویباری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

ماهیت و آثار تعهدات پزشکی عنوان پایان نامه ای است که توسط احمد جعفری، با راهنمایی حمید ابهری و با مشاوره اکبر میرزانژادجویباری در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

تعهدات در یک تقسیم بندی کلی، به "تعهد به وسیله" و "تعهد به نتیجه" تقسیم می شود. در حقوق اسلامی، همانند حقوق غربی تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه ، چندان مشخص و روشن از یکدیگر تفکیک نشده اند، ولی این بدان معنا نیست که چنین چیزی در حقوق اسلامی جایگاهی ندارد؛ چنانکه نشانه هایی وجود دارد که فقیهان به این موضوع پرداخته اند. تمییز تعهدات پزشکی، از آن جهت دارای ضرورت است؛ که شناسایی دقیق این تعهدات، می تواند ما را در شناسایی عادلانه مسیولیت مدنی پزشک یاری نماید. در بحث از ضمان طبیب، فقهای عامه، اصولا پزشک را مسیول نمی دانند و بعبارتی معتقدند که تعهد پزشک، تعهدی به وسیله است. در میان فقهای امامیه نیز در خصوص ماهیت تعهد پزشک، اختلاف عقیده وجود دارد که قول به عدم ضمان پزشک منطقی تر می نماید. در حقوق ایران نیز عده ایی قایل به "تعهد به نتیجه" بودن تعهد پزشک و عده ای قایل به "تعهد به وسیله" بودن تعهد پزشک هستند، که در نهایت دیدگاه آن دسته از حقوق دانانی که تعهد پزشک را تعهد به وسیله می دانند، منطقی تر می نماید. البته در مواردی به نظر می رسد تعهد پزشک تعهد به نتیجه است و به عنوان استثنایاتی بر قاعده تعهد به وسیله است؛ از جمله این موارد می توان از مواردی از قبیل؛ انتقال خون، عملیات بی هوشی، پیوند اعضای مصنوعی، آزمایشات پزشکی و جراحی های زیبایی نام برد. در ادامه بحث تعهدات پزشکی، با توجه به نوع رابطه ای که بین پزشک و بیمار، بوجود می آید، تعهدات به دو بخش قراردادی و قهری تقسیم می گردد، که در نتیجه نقض این تعهدات، مسیولیت نیز به دو بخش قراردادی و قهری تقسیم می گردد. شرایط ایجاد مسیولیت قراردادی پزشک عبارتست از: وجود قرارداد پزشکی، تخلف از تعهدات قراردادی، ورود زیان به بیمار و رابطه سببیت بین زیان وارده و تخلف از تعهدات قراردادی و شرایط ایجاد مسیولیت قهری پزشک نیز عبارتند از: فعل زیانبار پزشک، ورود زیان به بیمار و رابطه سببیت بین ورود زیان به بیمار و فعل زیانبار پزشک. پس از بیان شرایط ایجاد مسیولیت قهری و قراردادی، به بحث جبران زیان وارده به بیمار می پردازیم. در بحث از جبران خسارت وارده به بیمار نیز ابتدا به مفهوم جبران عینی و جبران بدلی پرداخته و سپس به بررسی این دو مفهوم در جبران خسارت وارده توسط پزشک می پردازیم.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱مقدمه ۲فصل اول: مفاهیم و تعاریف۷مبحث اول: مفهوم و اقسام تعهد۸گفتار اول: مفهوم تعهد۸گفتار دوم: اقسام تعهد۹بند اول :اقسام تعهد به اعتبار موضوع ۹الف: تعهد مالی۱۰ب: تعهد غیر مالی۱۰ج: تعهدفعل۱۰د: تعهد ترک فعل ۱۰بند دوم :اقسام تعهد به اعتبار منشا۱۰الف: تعهد قراردادی۱۱ب:تعهد قهری۱۱بند سوم: اقسام تعهد به اعتبار هدف و مفاد۱۱الف: تعهد به وسیله۱۱ب :تعهد به نتیجه۱۲مبحث دوم: طبیب، بیمار و مسیولیت طبیب در قبال بیمار۱۲گفتار اول: تعریف طبیب، بیمار و تاریخچه مسیولیت پزشکی۱۳بند اول :تعریف طبیب و بیمار۱۳الف :طبیب۱۳ب: بیمار۱۳بند دوم: تاریخچه مسیولیت پزشکی۱۳الف: تمدنهای ابتدایی۱۳ب :بابل، یونان و روم باستان۱۴ج: ایران باستان۱۵د: دوران اسلامی۱۵و: دوره جدید ۱۶گفتار دوم: مفهوم و انواع مسیولیت پزشک۱۷بند اول: مسیولیت اخلاقی و کیفری و انتظامی پزشکی۱۷الف: مسیولیت اخلاق پزشک۱۷ب: مسولیت کیفری پزشک۱۸ج: مسیولیت انتظامی پزشک۱۸بند دوم: ماهیت مسیولیت مدنی پزشک ۱۹الف: قهری بودن مسیولیت پزشک۲۰۱ :مفهوم مسیولیت قهری

دلایل طرفداران قهری بودن مسیولیت پزشک۲۱ب: قراردادی بودن مسیولیت پزشک۲۲۱ :مفهوم مسیولیت قراردادی

دلایل طرفداران قراردادی بودن مسیولیت پزشک۲۳فصل دوم: ماهیت تعهدات پزشکی۲۶مبحث اول: ماهیت قرارداد پزشکی ۲۷گفتار اول: بررسی نظریات حقوقی قرارداد پزشکی۲۹بنداول :نظریه عقد اجاره ۲۹بند دوم: نظریه عقد جعاله۳۲بند سوم: نظریه مقاطعه کاری بودن قرارداد پزشکی۳۳بند چهارم: نظریه عقد وکالت۳۴بند پنجم: نظریه عقد غیر معین بودن قرارداد پزشکی ۳۷گفتار دوم: اوصاف قرارداد پزشکی۳۸بند اول: جایز بودن نسبت به بیمار و لازم بودن نسبت به پزشک۳۸بند دوم: عهدی بودن۳۹بند سوم :رضایی بودن۴۱بند چهارم: مستمر بودن۴۱بند پنجم: معوض بودن۴۲بند ششم : شخصی بودن۴۴مبحث دوم: شناسایی نوع تعهد پزشک۴۵گفتار اول: بررسی تعهد پزشک۴۵بند اول: ماهیت تعهد پزشک در فقه عامه و امامیه ۴۶الف :ماهیت تعهد پزشک در فقه عامه۴۶۱: طبیب جاهل۴۷۲: طبیب حاذق۴۷۲–۱: فقه حنفی۴۷۲–۲: فقه حنبلی۴۸۲–۳: فقه شافعی۴۸۲–۴: فقه مالکی۴۸ب :ماهیت تعهد پزشک در فقه امامیه۴۹۱: طبیب جاهل۴۹۲: طبیب حاذق۵۰۲–۱: دیدگاه غیر مشهور فقها۵۰۲–۲: دیدگاه مشهور فقها۵۱۳: ارزیابی و نقد ادله مشهور۵۲بند دوم :ماهیت تعهدات پزشک در نظام حقوقی ایران۵۴الف :دیدگاه قایلین به "تعهد به نتیجه"۵۴ب :دیدگاه قایلین به" تعهد بوسیله"۵۵ج :دیدگاه قانون جدید مجازات اسلامی راجع به تعهد پزشک۵۷گفتار دوم: توجیه تعهد به وسیله و قلمرو آن۵۸بند اول: توجیه تعهد بوسیله بودن تعهد پزشک۵۸الف :وجود احتمال در حصول نتیجه موضوع قرارداد۵۸ب :نقش فعال متعهدله (بیمار) در جلوگیری از حصول نتیجه۶۰ج: مصالح اجتماعی۶۰بند دوم :استثنایات تعهد بوسیله در اعمال پزشکی۶۱الف :انتقال خون۶۲ب :بی هوشی۶۳ج :اعضای مصنوعی۶۴د :آزمایشات پزشکی۶۵و :جراحی های زیبایی۶۸فصل سوم: آثار تعهدات و قرارداد پزشکی۶۹مبحث اول: آثار تعهدات قراردادی پزشک۷۰گفتار اول :وجود قرارداد پزشکی۷۱گفتار دوم :تخلف از تعهد قراردادی (نقض قرارداد پزشکی)۷۲گفتارسوم: وجود زیان به بیمار۷۵بند اول: ورود زیان به بیمار۷۶بند دوم: اقسام زیان۷۷الف: زیان مادی۷۷ب: زیان معنوی۷۹گفتار چهارم: رابطه سببیت بین زیان وارد بر بیمار و تخلف از انجام تعهد توسط پزشک۸۰بند اول: مسیولیت تیم پزشکی در اعمال جراحی۸۱بند دوم: بررسی تیوری های مسیولیت تیم پزشکی۸۲الف: تیوری مصونیت خیرخواهانه۸۲ب :تیوری مسیولیت کارفرما۸۲ج: تیوری ناخدای کشتی۷۶د: تیوری مسیولیت قانونی۸۳بند سوم: مسیولیت رییس تیم پزشکی(جراح)۸۴گفتار پنجم: مصادیق مسیولیت قراردادی پزشک۸۴بند اول: حالت انتخاب پزشک توسط بیمار۸۵بند دوم: حالت انتخاب پزشک توسط بیمارستان خصوصی۸۶الف: پزشک بعنوان مستخدم یا حقوق بگیر بیمارستان۸۶ب :پزشک بطور آزاد و مستقل در بیمارستان بیمار را معالجه می کند۸۷مبحث دوم: آثار تعهدات غیر قراردادی پزشک۸۷گفتار اول: ورود زیان به بیمار۸۷گفتار دوم: فعل زیان بار از سوی پزشک۸۸بند اول: تقصیر پزشک۸۸بند دوم: مصادیق تقصیر پزشک۹۱الف: مفهوم خطای پزشکی۹۱ب :خطا در مراحل تشخیص۹۲ج :خطا در فعل (معالجه)۹۳۱ :بی احتیاطی۹۴۲ :بی مبادلاتی۹۷۳ :عدم مهارت۹۸۴ :عدم رعایت نظامات دولتی۹۹گفتار سوم: رابطه سببیت بین فعل زیان بار پزشک و زیان وارده۱۰۰بند اول: قوه قاهره (فورس ماژور)۱۰۱الف :دخالت قوه قاهره بدون تقصیر عامل فعل زیان بار (پزشک)۱۰۲ب :دخالت قوه قاهره با تقصیر عامل زیان (پزشک)۱۰۲بند دوم :تقصیر زیان دیده (بیمار)۱۰۳الف : استناد فعل زیان بار (فعل پزشک) به زیان دیده (بیمار)۱۰۴ب: استناد عمل زیان بار به زیان دیده (بیمار) و عامل (پزشک)۱۰۵۱ :عمدی بودن یکی از تقصیرها۱۰۶۲: رضایت زیان دیده (بیمار)۱۰۶۳: خطای بیمار نتیجه تقصیر پزشک۱۰۸گفتار چهارم: مصادیق مسیولیت قهری پزشکی۱۰۸بند اول: اقدام به معالجه به درخواست غیر۱۰۹بند دوم: معالجه بیمار اورژانسی۱۰۹بند سوم: معالجه بیمار در بیمارستان دولتی۱۱۱بند چهارم: زیان وارد خارج از اجرای قرارداد معالجه باشد۱۱۲بند پنجم: حالتی که قانون معالجه را اجباری می کند۱۱۲بند ششم: بطلان قرارداد پزشک و بیمار۱۱۲مبحث سوم: جبران زیان وارده به بیمار توسط پزشک۱۱۳گفتار اول: جبران عینی (اعاده وضع پیشین)۱۱۴بنداول: مفهوم جبران عینی و اقسام آن۱۱۴الف: مفهوم جبران عینی۱۱۴ب: اقسام جبران عینی۱۱۴۱ :جبران عینی مادی۱۱۴۲: جبران عینی حقوقی۱۱۵ج: مصادیق جبران عینی درحقوق ایران۱۱۵بند دوم: جبران عینی زیان ناشی از عملیات پزشکی۱۱۵الف :جبران عینی (اعاده وضعیت سابق) توسط پزشک جراح۱۱۶ب: جبران عینی به هزینه پزشکی جراح۱۱۷گفتاردوم: جبران بدلی (پرداخت غرامت)۱۱۷بند اول: مفهوم جبران بدلی و اقسام آن۱۱۸الف: مفهوم جبران بدلی۱۱۸ب :اقسام جبران بدلی۱۱۸۱: اعطای مثل۱۱۸۲: پرداخت پول۱۱۸ج: مصادیق جبران بدلی در حقوق ایران۱۱۹بند دوم: جبران بدلی در زیان های ناشی از عملیات پزشکی۱۱۹الف: پرداخت هزینه های عملیات جراحی و هزینه های ناشی از عملیات جراحی۱۲۱ب: پرداخت غرامت متناسب۱۲۳نتایج۱۲۷پیشنهادات۱۲۹منابع فارسی ۱۳۰منابع انگلیسی ۱۳۸چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• قرارداد پزشکی
• تعهد به وسیله
• تعهد به نتیجه
• مسیولیت قهری
• مسیولیت قراردادی
• مسیولیت قراردادی
• مسیولیت مدنی
• ضرر (زیان)
• اثر (نتیجه)
• نتیجه درمان
• تعهد
• مسیولیت حرفه ای
• پزشکی
• جبران خسارت
• نقص ابزاری