ماهیت و آثار حقوقی بیمه حوادث و درمان اشخاص

عنوان	ماهیت و آثار حقوقی بیمه حوادث و درمان اشخاص
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	رحیم هادی پور
استاد راهنما	هدایت الله سلطانی نژاد
استاد مشاور	جان علی محمودصالحی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه قم

ماهیت و آثار حقوقی بیمه حوادث و درمان اشخاص عنوان پایان نامه ای است که توسط رحیم هادی پور، با راهنمایی هدایت الله سلطانی نژاد و با مشاوره جان علی محمودصالحی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی ماهیت و آثار حقوقی قرارداد بیمه حوادث و درمان است. سوالی که در این خصوص مطرح است این که از نظر حقوقی ماهیت قرارداد بیمه حوادث و درمان چیست و چه آثار حقوقی بر آن بار می شود. در این تحقیق از روش کتابخانه ای و بر مبنای تجزیه و تحلیل آیین نامه بیمه های حوادث و درمان و رویه عملی شرکت های بیمه استفاده شده است. قرارداد بیمه حوادث عبارت از عقدی است که به موجب آن ریسک های فوت ، نقص عضو و ازکارافتادگی ناشی از حادثه به عنوان ریسک های اصلی و هزینه های پزشکی و دارویی ناشی از حادثه به صورت ریسک های تبعی مورد تامین قرار می گیرد. و قرارداد بیمه درمان عبارت از عقدی است که پرداخت آن بخش از هزینه های بیمارستانی و جراحی ناشی از بیماری، حادثه و نیز سایر هزینه های اضافی تحت پوشش است که توسط بیمه گر اول( مانند سازمان های بیمه خدمات درمانی و تامین اجتماعی) جبران نشده است. قراردادهای بیمه حوادث و درمان به عنوان یکی از اقسام عقود، تحت شمول عموم ماده۱ قانون بیمه قرار می گیرند، و از قانون بیمه، قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری، شرایط عمومی بیمه حوادث و درمان، هم چنین قواعد عمومی قراردادها تبعیت می کنند. بررسی دقیق و تحلیل مقررات ذکر شده بیانگر این واقعیت است که از نظر حقوقی ماهیت تمام اقسام قراردادهای بیمه حوادث و درمان باوجود ماهیت خاص و تنوعی که دارا هستند واحد بوده و، در زمره عقود مستقل و معین غیر از عقود ذکر شده در قانون مدنی محسوب می شود. اما این قراردادها دارای آثار حقوقی متفاوتی است و ایجاد کننده حقوق برای اشخاص ثالث بوده و نسبت به طرفین قرارداد متضمن تعهدات متقابلی است. در بیمه حوادث، وجود شخص ثالث، علت عمده انعقاد قرارداد است، هم چنین شخص ثالث مطرح در این بیمه، متنوع بوده و ویژ گی های منحصر به فردی داردبر همین اساس آن چه در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد، تحلیل ماهیت تمام اقسام قراردادهای بیمه حوادث و درمان و مطالعه آثار جداگانه آن ها است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب صفحه

مقدمه ۱

اهمیت موضوع ۲

اهداف تحقیق ۳

سوالات پژوهش ۳

فرضیات پژوهش ۳

پیشینه تحقیق ۳

روش تحقیق ۴

تقسیم مطالب ۴

فصل نخست: کلیات ۶

مبحث نخست: شناخت بیمه، بیمه حوادث، و بیمه درمان ۶

گفتار نخست: تاریخچه، مفهوم بیمه و اقسام آن ۶

الف تاریخچه بیمه ۶

ب مفهوم بیمه ۸

ج اقسام بیمه ۱۰

گفتار دوم: بیمه حوادث ۱۲

الف مفهوم بیمه حوادث، حادثه و خصوصیات آن ۱۲

ب انواع بیمه حوادث ۱۵

گفتار سوم: بیمه درمان ۱۶

الف مفهوم بیمه درمان، خصوصیات بیماری، حادثه ۱۷

ب انواع بیمه درمان ۱۹

مبحث دوم : اصول حاکم بر قرارداد بیمه های حوادث و درمان و

اصطلاحات بیمه های حوادث و درمان ۲۲

گفتار نخست؛ اصول حاکم بر قرارداد بیمه های حوادث و درمان ۲۲

الف اصل حسن نیت ۲۲

ب اصل نفع بیمه ای ۲۴

ج اصل غرامت و اصل سرمایه ۲۵

گفتار دوم: اصطلاحات بیمه های حوادث و درمان اشخاص ۲۸

الف بیمه گر و بیمه گذار ۲۸

ب بیمه شده، ذی نفع ۳۳

ج حق بیمه و فرانشیز و دوره انتظار ۳۴

فصل دوم: ماهیت حقوقی بیمه حوادث و درمان اشخاص ۳۷

مبحث نخست: توصیف حقوقی بیمه حوادث و درمان ۳۷

گفتار نخست؛ جایگاه بیمه حوادث و درمان اشخاص در اعمال حقوقی ۳۸

الف بیمه عقد است یا ایقاع ۳۸

ب قرارداد بیمه از منظر عقود معین یا نامعین ۴۱

ج لزوم و جواز عقد بیمه حوادث و درمان ۴۵

د معاوضی بودن بیمه حوادث و درمان ۵۰

گفتار دوم: اوصاف بیمه حوادث و درمان از نظر عهدی و منجز بودن عقد

و احتمالی و اتفاقی بودن شرط ضمن آن و استمراری ، الحاقی، ارشادی

و تشریفاتی بودن آن ۵۳

الف عهدی و منجز بودن عقد بیمه حوادث و درمان ۵۳

ب احتمالی یا اتفاقی بودن شرط ضمن عقد ۵۶

ج استمراری بودن عقد بیمه حوادث و درمان ۵۹

د الحاقی، ارشادی و تشریفاتی بودن بیمه حوادث و درمان ۶۱

گفتار سوم: ماهیت حقوقی تعهد به نفع شخص ثالث ۶۷

الف مفهوم، فروض شخص ثالث و اقسام آن ۶۷

ب توصیف حقوقی تعهد به نفع شخص ثالث ۷۱

مبحث دوم: شرایط انعقاد قرارداد بیمه حوادث و درمان ۷۷

گفتار نخست: شرایط عمومی انعقاد قرارداد بیمه حوادث و درمان ۷۸

الف قصد و رضا ۷۸

ب اهلیت ۹۰

ج موضوع معین مورد معامله ۱۰۰

د مشروعیت جهت معامله ۱۰۴

گفتار دوم: شرایط اختصاصی انعقاد قرارداد بیمه حوادث و درمان ۱۰۵

الف خطر مورد بیمه، حق بیمه و سرمایه بیمه، مدت، ابتداء و انقضا و نفع بیمه ای ۱۰۵

ب تعیین اشخاص ثالث و رضایت بیمه شده ۱۰۹

گفتار سوم: انعقاد قرارداد توسط نماینده ۱۱۱

الف فایده نمایندگی، انواع و شرایط تحقق آن ۱۱۳

ب اهلیت نمایندگان ۱۱۴

ج رابطه ی اطراف نمایندگی ۱۱۷

د معامله با خود: ۱۱۸

فصل سوم؛ آثار بیمه حوادث و درمان ۱۲۲

مبحث نخست؛ اثر قرارداد ۱۲۲

گفتار نخست: تعهدات بیمه گر ۱۲۳

الف اعطا تامین ۱۲۳

ب پرداخت سرمایه یا خسارت ۱۲۵

ج چگونگی پرداخت سرمایه یا خسارت و میزان آن ۱۳۰

گفتار دوم: تعهدات بیمه گذار ۱۳۲

الف اظهار خطر موضوع عقد بیمه در زمان انعقاد عقد ۱۳۲

ب پرداخت حق بیمه ۱۳۴

ج اظهار تغییرخطر در اثناء مدت قرارداد ۱۳۸

د تعهدات مرتبط با تحقق حادثه ۱۴۱

گفتار سوم: تعهد به نفع ثالث ۱۴۹

الف استثناهای اصل نسبی بودن اثر قرارداد ۱۵۰

ب ویژگی تعهد به نفع شخص ثالث ۱۵۱

ج شرایط شخص ثالث ۱۵۲

مبحث دوم: خاتمه تعهدات ۱۶۲

گفتار نخست: وفای به عهد، تحقق خطر، انقضای مهلت و فسخ ۱۶۲

الف وفای به عهد، تبدیل تعهد ۱۶۲

ب تحقق خطر موضوع بیمه یا انقضای مدت قرارداد ۱۶۳

ج اقاله و انفساخ ۱۶۶

گفتار دوم: فسخ ۱۶۸

الف فسخ توسط بیمه گر ۱۶۸

ب فسخ توسط بیمه گذار ۱۷۰

ج نحوه اعمال فسخ و زمان اجرای ۱۷۲

د آثار فسخ ۱۷۵

نتیجه و پیشنهاد ۱۷۷

منابع ۱۸۲

ضمایم

آیین نامه شماره

( شرایط عمومی بیمه حوادث) ۱۹۰

شرایط بیمه غرامت روزانه عمومی بیمه نامه حوادث انفرادی ۱۹۸

شرایط بیمه غرامت روزانه بستری شدن در بیمارستان بیمه نامه حوادث انفرادی ۱۹۹

شرایط بیمه هزینه پزشکی بیمه نامه حوادث انفرادی ۱۹۹

آیین نامه شماره

( شرایط عمومی بیمه گروهی مازاد درمان) ۲۰۱

آیین نامه شماره

( تعرفه بیمه حوادث) ۲۰۸

آیین نامه شماره ۱/۲۴ مکمل آیین نامه شماره ۲۴، اصلاح نرخ های مندرج در آیین نامه ۲۱۳

آیین نامه شماره

(تعرفه بیمه گروهی مازاد درمان) ۲۱۴

نمونه قرارداد بیمه های حوادث انفرادی و خانواده ۲۱۹

کلیدواژه ها

• بیمه درمانی
• پرداخت غرامت(تنبیهات)
• خسارت
• بیمه حوادث
• حقوق فردی و اجتماعی
• بیمه شخص ثالث
• بیمه
• بیمه حوادث
• بیمه درمان
• شخص ثالث