ماهیت و فرآیند رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری

ماهیت و فرآیند رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری عنوان پایان نامه ای است که توسط هادی محمدی منجیری، با راهنمایی حمیدرضا اصلانی و با مشاوره محمدباقر قربان وند در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.

عنوان	ماهیت و فرآیند رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	هادی محمدی منجیری
استاد راهنما	حمیدرضا اصلانی
استاد مشاور	محمدباقر قربان وند
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه پیام نور استان تهران

چکیده

هدف اصلی ایجاد شورای حل اختلاف برقراری صلح و سازش بین دو طرف دعوا و حل مشکلات مردم است، با توجه به این که چند سالی است که تشکیلات جدیدی با عنوان شوراهای حل اختلاف وارد ادبیات قضایی و حقوقی ایران شده؛ اما نهادی نیست که مسبوق به سابقه نباشد. در بررسی تاریخ حقوقی ایران و سایر نظامهای حقوقی، وجود نهادهای مشابه قابل مشاهده است؛ از جمله قانون تشکیل خانههای انصاف و شوراهای داوری؛ ولی تشکیل شوراهای حلاختلاف به شکل کنونی تا حدودی تاسیس جدیدی به نظر میرسدوبا تصویب ماده ۱۸۹ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پا به عرصه وجود گذاشته است .در نگاه اول این گونه تداعی میکند که محوریت کار شوراهای مزبور ایجاد تصالح و سازش است، نه صدور حکم قضایی. در حالی که در شرایط فعلی اگرچه بخش نه چندان زیادی از فعالیت شوراهای حل اختلاف در این ارتباط است؛ ولی عمده فعالیت شوراهای مزبور صدور احکام خاص قضایی است که در واقع دارای ماهیت قضایی هستند. لذا در مقایسه مراجع قضایی و شبه قضایی می توان گفت که شوراهای حل اختلاف در ساختار نظام اداری و قضایی ایران ماهیت بینابین را دارند . این نکته ضروری به نظر می رسدکه شوراهای حل اختلاف وداوری در اهداف تاسیس به هم نزدیک هستنداما یکی از تفاوتهای شوراهای حل اختلاف با داوری این است که در شوراهای حل اختلاف از قبل مرجع رسیدگی تشکیل شده و طرفین دعوا با مراجع به آن طرح دعوا می کنند و رسیدگی انجام می شود واین در صورتی است که طرفین در انتخاب اعضای آن مرجع هیچ دخالتی نداشته اند در حالی که در داوری هرگاه به داوری مراجع شود و طرفین موافقت کنند مرجع رسیدگی تشکیل میشود و طرفین در انتخاب اعضاء اختیار دارند.همچنین شورای حل اختلاف هم در امور کیفری و هم در امور حقوقی صلاحیت دارد؛ ولی داوری فقط در امور حقوقی صلاحیت رسیدگی دارد.در این پایان نامه در فصل اول به بررسی ماهیت شورا های حل اختلاف و مقایسه آن با داوری می پردازیم ودر فصل دوم مطالبی را در خصوص فرایند رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و داوری ارایه خواهیم کرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه: ۱

فصل اول– ماهیت شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۵

مبحث اول: مبانی و مفاهیم ۵

گفتار اول: مفهوم شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۶

۱– مفهوم شوراهای حل اختلاف ۶

۲– معنی و مفهوم داوری ۷

۳– مقایسه با مفاهیم مشابه ۱۱

۱–۳– مقایسه شوراهای حل اختلاف با قاضی تحکیم ۱۲

۲–۳– مقایسه شوراهای حل اختلاف با خانه های انصاف ۱۵

۳–۳– مقایسه شوراهای حل اختلاف با شورای داوری ۱۶

۳–۴– مقایسه شوراهای حل اختلاف با سازش ۲۰

گفتار دوم: خاستگاه شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۲۲

۱– خاستگاه شوراهای حل اختلاف ۲۲

۲– خاستگاه داوری ۲۸

گفتار سوم: اهداف رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۳۵

۱– اهداف رسیدگی در شوراهای حل اختلاف ۳۵

۲– اهداف رسیدگی در داوری ۳۹

مبحث دوم : جایگاه شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۴۴

گفتار اول:جایگاه شوراهای حل اختلاف در حقوق اسلام ۴۴

گفتار دوم: جایگاه شوراهای حل اختلاف در حقوق موضوعه ایران ۵۱

گفتار سوم: جایگاه شوراهای حل اختلاف در نظام قضاوتی سایر کشورهای دنیا ۵۴

گفتار چهارم: مقایسه جایگاه شوراهای حل اختلاف و داوری ۵۷

مبحث سوم: بررسی ارکان ماهوی شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۵۹

گفتار اول: ارکان ماهوی شوراهای حل اختلاف ۵۹

گفتار دوم: مقایسه ارکان ماهوی شوراهای حل اختلاف و داوری ۶۵

فصل دوم– فرآیند رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۷۰

مبحث اول: تشکیل مرجع رسیدگی و اصول حاکم بر آن در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۷۰

گفتار اول: فرآیند تشکیل ۷۰

۱– شرایط اعضای شوراهای حل اختلاف ۷۲

۲– شرایط داور ۷۸

گفتار دوم: صلاحیت ۸۲

۱– صلاحیت شوراهای حل اختلاف ۸۵

۲– صلاحیت مرجع داوری ۹۱

گفتار سوم: اصول حاکم بر رسیدگی ۹۵

۱– اصل اختیاری بودن ۹۶

۲– اصل رعایت حق دفاع ۹۸

۳– اصل بی طرفی در مقام رسیدگی ۹۸

۴– اصل محرمانه بودن ۱۰۰

۵– اصل استقلال ۱۰۲

۶– اصل ابلاغ به موقع ۱۰۳

۷– اصل تناظر ۱۰۵

مبحث دوم: مراحل رسیدگی در شوراهای حل اختلاف و مقایسه آن با داوری ۱۰۶

گفتار اول: تقدیم دادخواست تا جلسه اول رسیدگی ۱۰۶

۱– شرایط دادخواست و ضمایم آن ۱۰۶

۲– شرایط حضور وکیل در دعوی ۱۰۹

۳– ابلاغ و دعوت طرفین ۱۱۲

۴– هزینه رسیدگی ۱۱۶

۵– مدت رسیدگی ۱۱۹

گفتار دوم : جلسه دادرسی و تدابیر تامینی ۱۲۲

۱– جلسه دادرسی ۱۲۲

۲– قرار تامین خواسته ۱۲۳

۳– دستور موقت ۱۲۵

۴– تامین دلیل ۱۲۶

گفتار سوم : صدور رای تا اجرای حکم ۱۲۷

۱– شرایط صدور رای ۱۲۷

۲– شرایط اعتراض به رای ۱۳۱

۳– آثار و اجرای رای ۱۴۳

نتیجه ۱۵۰

فهرست منابع: ۱۵۴

Abstract ۱۵۹

کلیدواژه ها

• شوراهای حل اختلاف
• داوری
• خانه های انصاف
• شوراهای داوری
• صلح وسازش
• هییت حل اختلاف
• حقوق اسلامی
• دادرسی
• رسیدگی کیفری
• داوری
• بررسی تطبیقی
• صلاحیت قضایی