مبانی حقوق اخلاقی اثر فکری از منظر فقه اسلامی و حقوق افغانستان
 | |
| عنوان | مبانی حقوق اخلاقی اثر فکری از منظر فقه اسلامی و حقوق افغانستان |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | سید عقیل سجادی |
| استاد راهنما | سید حسن شبیری |
| استاد مشاور | مصطفی بختیار وند |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | جامعه المصطفی العالمیه |
مبانی حقوق اخلاقی اثر فکری از منظر فقه اسلامی و حقوق افغانستان عنوان رساله ای است که توسط سید عقیل سجادی، با راهنمایی سید حسن شبیری و با مشاوره مصطفی بختیار وند در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.
چکیده
حقوق اخلاقی پدیدآورنده اثر فکری به ویژه در آثار ادبی و هنری اهمیت فراوان دارد. این حقوق که نوعی امتیازات غیرمالی هستند، با شخصیت پدیدآورنده ارتباط وثیق دارند و برای حمایت از او وضع شده اند. حقوق اخلاقی پدیدآورنده به صورت عام و در گستره آثار ادبی و هنری به صورت خاص، از سوی بسیاری از نظام های حقوقی مورد پذیرش قرارگرفته است و منابع اصیل فقه اسلامی و نظام حقوقی افغانستان نیز بیانگر پذیرش آن می باشد. این حقوق برای مشروعیت و توجیه خود مبتنی به مبانی و اصولی است و نظریه شخصیت مطرح شده از سوی کانت و هگل یکی از مبانی مهم محسوب می شود که در بسیاری از نظام های حقوقی به ویژه نظام حقوقی غربی مانند فرانسه و آلمان مبنای توجیه حقوق اخلاقی اثر فکری واقع شده است و عناوین اخلاقی مبنای دیگری است که در نظام حقوقی کامن لا به ویژه آمریکا و انگلیس عهده دار توجیه حقوق اخلاقی اثر فکری می باشد. حال پرسش آن است حقوق اخلاقی اثر فکری در حقوق افغانستان و فقه اسلامی بر چه مبنایی استوار است؟ پژوهش حاضر بر آن است که با روش توصیفی–تحلیلی به پرسش مزبور پاسخ دهد. ادله و شواهد از جمله شخصی و غیر قابل انتقال بودن حقوق اخلاقی اثر فکری در نظام حقوقی مالکیت فکری افغانستان وجود دارند که ضمن بیان پیوند ژرف آثار فکری با شخصیت پدیدآورنده نشانگر آن هستند که از منظر این نظام حقوقی، نظریه شخصیت به عنوان مبنای مشروعیت حقوق اخلاقی اثر فکری به شمار می رود. در فقه اسلامی نیز برای توجیه حقوق اخلاقی پدیدآورنده به دو دسته ادله عمومی و اختصاصی تمسک شده است که از مجموع آن می توان مشروعیت این حقوق را به دست آورد اگر چه در دلالت برخی از آنها بر مطلوب خدشه وارد است و از جمله ادله عمومی اصل کرامت انسانی، قاعده عدل، حکم عقل و سیره عقلا می باشند و برخی ادله اختصاصی عبارتند از: حرمت افشای سر، حریم خصوصی، امانت بودن مجالس، حرمت کذب، حرمت تحریف، حرمت تدلیس، حرمت جعل، حرمت توهین، حرمت افترا و روایات خاص.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
۱ بیان مساله
۲ ضرورت انجام تحقیق
۳ سوال اصلی و سوالهای فرعی
۴ فرضیه تحقیق
فرضیه اصلی
فرضیه های فرعی
۵ پیشینه تحقیق
۱ مبانی نظری و فقهی حقوق مالکیت فکری
۲ مبانی مالکیت فکری
۳ مروری بر حقوق اخلاقی مالکیت فکری و مبانی اعتبار آن
۴ کتاب فلسفه مالکیت فکری
۵ پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان حقوق اخلاقی پدیدآورنده اثر ادبی و هنری در قانون کپی رایت افغانستان
۶ نوآوری تحقیق
۷ اهداف تحقیق
۸ روش تحقیق
۹ سازماندهی تحقیق
فصل اول: مفاهیم و کلیات
مبحث اول: مفاهیم
گفتار اول: مبانی
گفتار دوم: حقوق اخلاقی
گفتار سوم: اثر فکری
مبحث دوم: کلیات
گفتار اول: ویژگی های حقوق اخلاقی
بند اول: غیر قابل انتقال بودن
بند دوم: غیر قابل اسقاط بودن
بند سوم: غیر قابل توقیف بودن
بند چهارم: غیر مشمول مرور زمان بودن
بند پنجم: دایمی بودن
گفتار دوم: موارد حقوق اخلاقی
بند اول: حق افشای اثر
بند دوم : حق حرمت نام و عنوان پدیدآورنده
بند سوم: حق تمامیت اثر
بند چهارم: حق عدول یا استرداد
گفتار سوم: رابطه حقوق اخلاقی و حقوق مادی
بند اول: نظریه دو گانه گرا
۱ تبیین دوگانگی ماهیت نظریه دو گانه گرا
۲ ادله و شواهد نظریه دو گانه گرا
بند دوم: نظریه یگانه گرا
۱ اصالت حقوق اخلاقی
۲ نظریه حقوق فکری
۳ نظریه حق عینی
گفتار چهارم: سیر گذرا به تاریخچه حقوق اخلاقی
بند اول: حقوق اخلاقی در غرب
بند دوم: حقوق اخلاقی در جهان اسلام
بند سوم: حقوق اخلاقی در افغانستان
گفتار پنجم: انواع آثار فکری
بند اول: آثار ادبی و علمی
۱ آثار مکتوب
۲ آثار شفاهی
بند دوم: آثار سمعی و بصری
۱ آثار سینمایی
۲ آثار تلویزیونی ۵۰ ۳ آثار رادیویی
بند سوم: آثار موسیقی
بند چهارم: برنامه های کامپیوتری
بند پنجم: پایگاه های داده
گفتار ششم: انواع حقوق اثر فکری
گفتار هفتم: شرایط حمایت از اثر فکری
بند اول: بیان اثر به شکل ملموس
بند دوم: اصالت اثر
بند سوم: عدم مغایرت با اخلاق حسنه و نظم عمومی
فصل دوم: مبانی حقوقی حقوق اخلاقی اثر فکری
مبحث اول: مبنای شخصیت
گفتار اول: خاستگاه مبنای شخصیت و تبیین آن
بند اول: خاستگاه مبنای شخصیت
بند دوم: تبیین نظریه شخصیت
۱ تقریر کانت
۲ تقریر هگل
گفتار دوم: بررسی حقوق اخلاقی بر مبنای شخصیت
بند اول: بررسی حق افشای اثر بر مبنای شخصیت
۱ استدلال مبتنی بر نظریه کانت
۲ استدلال مبتنی بر نظریه هگل
۳ استدلال گیرکه
بند دوم: بررسی حق حرمت نام و عنوان پدیدآورنده بر مبنای شخصیت
۱ استدلال مبتنی بر نظریه کانت
۲ استدلال مبتنی بر نظریه هگل
۳ استدلال گیرکه
بند سوم: بررسی حق تمامیت اثر بر مبنای شخصیت
۱ استدلال مبتنی بر نظریه کانت
۲ استدلال مبتنی بر نظریه هگل
بند چهارم: بررسی حق عدول بر مبنای شخصیت
۱ استدلال مبتنی بر نظریه کانت
۲ استدلال مبتنی بر نظریه هگل
گفتار سوم: نقد مبنای شخصیت
بند اول: نقد اصل مبنای شخصیت
بند دوم: نقد قلمرو مبنای شخصیت
مبحث دوم: عناوین اخلاقی
گفتار اول: خاستگاه عناوین اخلاقی
گفتار دوم: بررسی عناوین اخلاقی
بند اول: رقابت غیر منصفانه
۱ مفهوم رقابت غیر منصفانه
۲ تطبیق رقابت غیر منصفانه بر حق حرمت نام و عنوان پدیدآورنده
۳ نقد عنوان رقابت غیر منصفانه
بند دوم: توهین
۱ مفهوم توهین
۲ تطبیق عنوان توهین بر حقوق اخلاقی
۳ نقد عنوان توهین
بند سوم: حق خلوت
۱ مفهوم حق خلوت
۲ تطبیق حق خلوت بر حق افشای اثر
۳ نقد عنوان حق خلوت
مبحث سوم: مبنای حقوق اخلاقی اثر فکری در حقوق افغانستان
فصل سوم: مبانی فقهی حقوق اخلاقی اثر فکری
مبحث اول: مبانی عمومی
گفتار اول: اصول و قواعد فقهی
بند اول: قاعده لاضرر
۱ مدرک قاعده لاضرر
۲ مفاد قاعده لاضرر
۳ تطبیق قاعده لاضرر بر حقوق اخلاقی پدیدآورنده اثر فکری
۴ نقد دلیل قاعده لاضرر
بند دوم: قاعده عدالت
۱ مدرک قاعده عدالت
۲ مفاد قاعده عدالت
۳ تطبیق قاعده عدالت بر حقوق اخلاقی اثر فکری
۴ نقد قاعده عدالت
بند سوم: اصل کرامت انسانی
۱ مفهوم اصل کرامت انسانی
۲ منشا اصل کرامت انسانی
۳ مدرک اصل کرامت انسانی
۴ تطبیق اصل کرامت انسانی بر مشروعیت حقوق اخلاقی
۵ تفاوت اصل کرامت انسانی با نظریه شخصیت
۶ آثار اصل کرامت انسانی در حقوق اخلاقی
گفتار دوم: دلیل عقل
بند اول: حکم عقل
۱ تبیین اصل حکم عقل
۲ شیوه های استدلال به دلیل عقل در اثبات مشروعیت مالکیت فکری
۳ تطبیق حکم عقل بر حقوق اخلاقی اثر فکری
بند دوم: سیره عقلاء
۱ مفهوم سیره عقلاء
۲ حجیت سیره عقلاء
۳ تطبیق سیره بر مشروعیت حقوق اخلاقی اثر فکری
گفتار سوم: نظریات جدید
بند اول: منطقه الفراغ
۱ مفهوم و ماهیت منطقه فراغ
۲ ممیزات نظریه منطقه فراغ
۳ مشروعیت نظام مالکیت فکری در نظریه منطقه فراغ
۴ مشروعیت حقوق اخلاقی پدیدآورنده
۵ نقد نظریه منطقه فراغ در حوزه مشروعیت حقوق اخلاقی
بند دوم: مقاصد شریعت
۱ مفهوم نظریه مقاصد شریعت
۲ زیر ساخت های نظریه مقاصد شریعت
۳ مشروعیت حقوق اخلاقی در نظریه مقاصد شریعت
۴ نقد نظریه مقاصد شریعت
مبحث دوم: مبانی اختصاصی
گفتار اول: مبانی فقهی حق افشای اثر
بند اول: حرمت افشای سر
۱ مفهوم سر
۲ ادله حرمت افشای سر
۳ تطبیق حرمت افشای سر بر حق افشای اثر
۴ نقد دلیل حرمت افشای سر
بند دوم: حریم خصوصی
۱ مفهوم حریم خصوصی
۲ بررسی مبانی و ادله حریم خصوصی
۳ چگونگی استدلال بر حق افشای اثر از طریق مبانی حریم خصوصی
۴ ارزیابی شمولیت مبانی حریم خصوصی
بند سوم: امانت بودن مجالس
بند چهارم: امتناع امام علی علیه السلام از افشای مصحف
گفتار دوم: مبانی فقهی حق انتساب
بند اول: حرمت دروغگویی
۱ ادله حرمت دروغ
۲ تطبیق حرمت دروغ بر حق انتساب
۳ نقد دلیل حرمت دروغگویی
بند دوم: حرمت تدلیس
۱ مفهوم تدلیس
۲ ادله حرمت تدلیس
۳ تطبیق تدلیس بر حق انتساب
۴ نقد دلیل حرمت تدلیس
بند سوم: حرمت تحریف
۱ مفهوم تحریف
۲ ادله حرمت تحریف
۳ تطبیق حرمت تحریف بر حق انتساب اثر
۴ نقد دلیل حرمت تحریف
بند چهارم: حرمت سرقت ادبی
۱ دلیل حرمت سرقت ادبی
۲ نقد دلیل حرمت سرقت ادبی
بند پنجم: روایات خاص
گفتار سوم: مبانی فقهی حق تمامیت اثر
بند اول: حرمت دروغگویی
۱ ادله حرمت دروغگویی
۲ تطبیق حرمت کذب بر حق تمامیت اثر
بند دوم: حرمت تحریف و جعل
۱ ادله حرمت تحریف و جعل
۲ تطبیق حرمت تحریف و جعل بر حق تمامیت اثر
۳ نقد دلیل حرمت تحریف و جعل
بند سوم: حرمت توهین
۱ ادله حرمت توهین
۲ تطبیق حرمت توهین به حق تمامیت اثر
۳ نقد دلیل حرمت توهین
بند چهارم: حرمت مخدوش کردن شخصیت و اعتبار اشخاص
۱ دلیل حرمت مخدوش کردن شخصیت و اعتبار اشخاص
۲ تطبیق حرمت مخدوش کردن شخصیت انسان بر حق تمامیت اثر
۳ نقد دلیل حرمت مخدوش کردن شخصیت و اعتبار اشخاص
بند پنجم: حرمت تهمت و افتراء
۱ دلیل حرمت تهمت و افتراء
۲ تطبیق حرمت تهمت و افتراء بر حق تمامیت اثر
۳ نقد دلیل حرمت تهمت و افتراء
بند ششم: روایات خاص
نتیجه گیری
پیشنهادات
فهرست منابع
الف: منابع فارسی
ب: منابع عربی
ج: مجلات
د: پایان نامه ها و رساله ها
د: قوانین
د: منابع لاتین
کلیدواژه ها
- مبانی حقوق اخلاقی اثر فکری
- حقوق افغانستان
- نظریه شخصیت
- عناوین اخلاقی