مبانی حمایت از حقوق مصرف کننده در فقه و حقوق ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مبانی حمایت از حقوق مصرف کننده در فقه و حقوق ایران
عنوانمبانی حمایت از حقوق مصرف کننده در فقه و حقوق ایران
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوگلاره مرادی مطلق
استاد راهنماعلیرضا پور
استاد مشاور[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود



مبانی حمایت از حقوق مصرف کننده در فقه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط گلاره مرادی مطلق، با راهنمایی علیرضا پور در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

چکیده

در دهه های اخیر بدلیل تنوع کالاها و خدمات و هم چنین پیچیدگی آنها خطرات بیشتری جامعه مصرف کنندگان را تهدید می کند، چرا که مصرف کننده در برابر تولید کننده ضعیف و ناتوان است و در برخی موارد با حقوق خود آن گونه که باید و شاید آشنایی لازم را ندارد و همین امر سبب سواستفاده برخی تولیدکنندگان از آنها می شود. در جامعه ما و تمامی جوامع مصرف کنندگان باید از اهمیت به سزایی برخوردار باشند، چرا که اگر مصرف کننده ای نباشد تولیدکننده ای هم نخواهد بود و در این تحقیق به این موضوعات پرداخته شده از جمله اینکه مبانی حقوق مصرف کننده در اسلام چیست و در قوانین موضوعه چه قوانین حمایتی وجود دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱

مقدمه ۲

بیان مساله ۳

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۴

سوالات تحقیق ۵

فرضیه‏های تحقیق ۵

پیشینه ۵

پیشینه در قرآن و اسلام ۵

پیشینه در ایران ۶

پیشینه در جهان ۶

جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق ۷

کلیات ۷

تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی ۷

اهداف مشخص تحقیق ۸

بخش اول: مبانی و مفاهیم ۹

فصل اول: مفاهیم ۱۰

گفتار اول: چند تعریف از مصرف کننده ۱۰

گفتار دوم: حقوق مصرف کننده ۱۱

گفتار سوم : مصرف کننده از دیدگاه های مختلف ۱۲

مبحث اول: مصرف کننده از دیدگاه آدام اسمیت ۱۲

مبحث دوم: مصرف کننده از دیدگاه جان مینارد کینز ۱۲

مبحث سوم: مصرف کننده در اقتصاد دولت های رفاه ۱۳

مبحث چهارم: مصرف کننده از دیدگاه مکتب کلاسیک جدید ۱۳

مبحث پنجم: حقوق مصرف کننده از دیدگاه نهج البلاغه ۱۳

گفتار چهارم: انواع مسایل مصرف کننده ۱۳

مسیله غیرفعال ۱۴

گفتار پنجم: جایگاه مصرف کننده در مبانی فقهی و حقوق موضوعه ۱۴

کفتار ششم: حقوق مصرف کننده در فقه ۱۴

گفتار هفتم: واژه مصرف در فقه ۱۶

گفتار هشتم: حمایت و وظیفه دولت اسلامی در برقراری توازن میان تولید کننده و مصرف کننده ۱۶

گفتارنهم: وظایف عرضهکنندگان کالا و خدمات در مقابل مصرف کنندگان ۱۷

مشروح وظایف عرضه کنندگان کالا و خدمات در قبال حقوق مصرف کنندگان به قرار زیر است ۱۸

فصل دوم: تاریخچه ۱۸

گفتار اول: تاریخچه حمایت از حقوق مصرف کننده ۱۹

الف) تاریخچه حقوق مصرف کننده در اسلام ۱۹

ب) تاریخچه حقوق مصرف کننده در ایران ۱۹

د) حقوق ایران ۲۱

ج) تاریخچه حقوق مصرف کننده در جهان ۲۲

فصل سوم: جایگاه حمایت از مصرف کننده در مقررات بین المللی ۲۴

مبحث اول: حقوق مصرف کنندگان در عرصه بین المللی ۲۴

مبحث دوم: سازمان ملل ۲۴

مبحث سوم: سازمان های تجارت جهانی ۲۵

مبحث چهارم: موافقت های بین المللی حمایت از حقوق مصرف کننده ۲۵

مبحث پنجم: اتحادیه اروپا ۲۷

بخش دوم: قوانین ۲۸

فصل اول: قانون حمایت از مصرف کننده ۲۹

گفتار اول: قانون حمایت از حقوق مصرف کننده ۲۹

گفتار دوم: قانون حمایت مصرف کنندگان اولین پیش نویس ۲۹

گفتار سوم: تاریخچه سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان ۲۹

فصل دوم: سازمانهای مرتبط با حقوق مصرف کننده ۳۰

گفتار اول: وزارت صنعت؛ معدن و تجارت در یک نگاه ۳۰

تاریخچه ۳۰

صنعت؛ معدن و تجارت در یک نگاه ۳۰

گفتار دوم: وزارت بازرگانی ۳۲

مبحث اول: قانون تشکیل وزارت بازرگانی ۳۲

مبحث دوم: اساسنامه سازمان توسعه تجارت ایران ۳۴

فصل اول: کلیات ۳۴

فصل دوم: اهداف و وظایف ۳۴

فصل سوم: ارکان ۳۶

فصل چهارم: امور مالی ۳۸

فصل پنجم: مقررات مختلف ۳۸

مبحث سوم: قانون تعزیرات حکومتی ۳۸

فصل اول: تخلفات و تعزیرات مربوطه ۳۹

الف) گرانفروشی تا مبلغ بیست هزار ریال: ۳۹

ب) گرانفروشی از مبلغ بیش از بیست هزار ریال تا مبلغ بیست هزار ریال ۳۹

ج) گرانفروشی از مبلغ بیش از بیست هزار ریال تا مبلغ دویست هزار ریال ۳۹

د) گرانفروشی از مبلغ بیش از دویست هزار ریال تا یک میلیون ریال ۴۰

ﻫ) گرانفروشی بیش از مبلغ یک میلیون ریال ۴۰

الف) در مورد واحدهای صنفی تولیدی ۴۲

ب) در مورد واحدهای صنفی خدماتی ۴۲

ج) در مورد واحدهای صنفی خدماتی توزیعی ۴۲

فصل دوم: تخلفات بخش دولتی ۴۳

فصل سوم: تشکیلات تعزیرات حکومتی بخش دولتی ۴۳

فصل چهارم: تشکیلات تعزیرات حکومتی بخش غیر دولتی ۴۳

فصل پنجم: اصلاحات قانون نظام صنفی مصوب ۱۳/ ۴/ ۱۳۵۹ شورای انقلاب ۴۴

فصل ششم: سایر مقررات ۴۴

بخش سوم: نظام جامع حمایت از حقوق مصرف کننده ۴۵

فصل اول: آثار رعایت حقوق مصرف کننده در جامعه ۴۶

آثار و پیامدها ۴۷

گفتار اول: احترام مصرف کنندگان ۴۸

از مقایسه قیمت ها اجتناب نکنید ۴۹

در حراجی ها از خود بی خود نشوید ۴۹

در کیفیت کالاها بیش از پیش دقت نمایید ۴۹

از واحدها و فروشگاههای معتبر خرید فرمایید ۴۹

تبیین های اشتباه بعد از خرید ۴۹

گفتار دوم: آگاهی از حقوق مهم مصرف کننده ۵۰

گفتار سوم: شکایات قابل بررسی توسط مراجع دریافت شکایت جهت ارسال به تعزیرات ۵۰

فصل دوم: ضرورت حمایت از مصرف کننده ۵۲

گفتار اول: دلایل و ضرورت حمایت از مصرف کننده ۵۴

۱– مصرف کنندگان نوعا در مقایسه با تولیدکنندگان و توزیع کنندگان از قدرت اقتصادی ضعیف تری برخوردارند ۵۴

۲– مصرف کنندگان فاقد اطلاعات لازم برای حفظ منافع خود هستند ۵۴

۳– رویه های تجاری تقلب آمیز، منافع مصرف کننده را به سود تجار به خطر می اندازند ۵۵

۴– در صورت عدم حمایت، خسارات وارده به مصرف کنندگان در اثر استعمال کالاها و خدمات، جبران نشده باقی خواهد ماند ۵۶

۵– عدالت، حمایت از مصرف کننده را ایجاب می کند ۵۶

۶– حقوق مصرف کننده در زمره حقوق بشر است ۵۶

۷– دلایل دیگری نیز حمایت از مصرف کننده را توجیه می کند ۵۸

گفتار دوم: جایگاه حقوق مصرف کننده در متون قانونی ۶۰

گفتار سوم: دعاوی مصرف کننده ۶۰

آشنایی با دعاوی مصرف کنندگان ۶۰

مبحث اول : دعاوی خرد ۶۰

مبحث دوم: دعاوی جمعی ۶۲

مبحث سوم: مراجع رسیدگی کننده به دعاوی مصرف کنندگان ۶۴

الف) مراجع صنفی ۶۴

ب) تعزیرات ۶۴

گفتار چهارم: رسیدگی به دعاوی مصرف کنندگان ۶۵

طرح شکایت در سازمان های حمایتی ۶۵

مبحث اول: حق طرح شکایت در سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ۶۵

مبحث دوم: نقش انجمن های حمایت از حقوق مصرف کنندگان در اقامه دعوای مصرف کنندگان ۶۷

مبحث سوم: حمایت واقعی از مصرف کنندگان ۶۸

بخش چهارم: رفتار مصرف کننده ۶۹

فصل اول: منظور از رفتار مصرف کننده ۷۰

مبحث اول: چرا رفتار مصرف کننده را مطالعه می کنیم؟ ۷۰

مبحث دوم: شناخت مصرف کننده ۷۰

مبحث سوم: سیر تاریخی رفتار مصرف کننده ۷۰

مبحث چهارم: خصوصیات مهم رفتار مصرف کننده ۷۱

الف) رفتار مصرف کننده غیر قابل پیش بینی است ۷۱

ب) رفتار مصرف کننده از لحاظ شخصی مبهم است: ۷۱

بخش سوم ۷۲

بررسی راهکارهای قانونی حمایت از مصرف کننده ۷۲

فصل دوم: تبلیغات ۷۳

گفتار اول: تبلیغات خلاف واقع ۷۳

گفتار دوم: جرایم تبلیغاتی ۷۴

گفتار سوم: جمع بندی و توصیه های سیاسی ۷۵

توصیه های سیاستی ۷۷

ضرورت آموزش نیروی انسانی مورد نیاز جهت تشکیل، سازمان دهی و توسعه سازمان های غیر دولتی ۷۷

فصل سوم: ضرورت ها و الزامات ۷۷

گفتار اول: شناخت مصرف کننده ۷۷

مبحث اول: ایجاد قوانین مرتبط ۷۸

مبحث دوم: پذیرش حقوق مصرف کننده ۷۸

مبحث سوم: رعایت حقوق مصرف کننده ۷۸

گفتار دوم: الزامات رعایت حقوق مصرف کننده در تعالیم اسلامی ۷۸

الف) لزوم شناخت احکام اسلامی در ارتباط با معاملات: ۷۹

ب) ارکان اساسی در معاملات ۷۹

گفتار سوم: مبارزه با کم فروشی و غش در معاملات ۸۰

مبحث اول: کم فروشی ۸۰

مبحث دوم: تقلب و غش در معاملات ۸۰

مبحث سوم: راهکارهای عملی اسلام جهت احقاق حقوق تضییع شده افراد در معاملات ۸۱

گفتار چهارم: تاثیر رعایت حقوق مصرف کننده از ابعاد اجتماعی ۸۱

مبحث اول: جهانی شدن اقتصاد ۸۳

مبحث دوم: افزایش سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی ۸۴

مبحث سوم: ساختار و معضلات فرهنگی ۸۵

الف) فرهنگ انتفاع و کسب سود در بخش تولید ۸۵

ب) نارسایی و تخلفات بخش تولید ۸۵

ج) عدم توان رقابت با تولیدات مشابه خارجی ۸۶

د) نارسایی های موجود در شبکه توزیع ۸۶

گفتار پنجم: معضلات ناشی از عدم اطلاع رسانی و آموزش ۸۷

مبحث اول: عدم وجود اطلاعات مربوط به حقوق مصرف کننده و حمایت از آن در کتب درسی ۸۷

مبحث دوم: عدم توجه کافی رسانه های عمومی به این مهم ۸۷

مبحث سوم: عدم ارایه اطلاعات کافی از مشخصات کالا و خدمات ۸۷

گفتار ششم: حقوق مصرف کننده در سایر کشورها ۸۷

بند اول: ۸۷

الف) انگلستان ۸۷

ب) فرانسه ۸۸

ج) آلمان ۸۸

بند دوم: جایگاه حمایت از مصرف کننده در برخی از کشورهای در حال توسعه اسلامی ۸۹

الف) جایگاه حمایت از مصرف کننده در اسلام ۸۹

ب) موضوع حمایت از مصرف کننده را در چند کشور منتخب اسلامی ۹۱

– پاکستان ۹۱

– عربستان ۹۲

پیشنهادات: ۹۲

نتیجه ۹۴

منابع ۹۵

Abstract ۹۷

کلیدواژه ها

  • مبانی
  • حمایت
  • مصرف کننده
  • مبانی (حقوق)
  • حقوق موضوعه
  • حمایت از مصرف کننده
  • اسلام
  • قانون