مبانی فقهی–حقوقی اخذ برایت از بیمار
 | |
| عنوان | مبانی فقهی–حقوقی اخذ برایت از بیمار |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | زینب همتی |
| استاد راهنما | پرویز عامری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه شیراز |
مبانی فقهی–حقوقی اخذ برایت از بیمار عنوان پایان نامه ای است که توسط زینب همتی، با راهنمایی پرویز عامری در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز دفاع گردید.
چکیده
یکی از مسایل مورد بحث در حوزه فقه و حقوق پزشکی، مسیولیت مدنی پزشک و اخذ برایت از بیمار جهت رفع آن است. فقهای امامیه در خصوص ضمان پزشک حاذقی که با اذن و رضایت بیمار به معالجه وی اقدام می نماید و در این راه مرتکب تقصیر و خطایی نمی گردد، اختلاف نظر دارند. گروهی به عدم ضمان چنین پزشکی حکم کرده و معتقدند اگرچه برایت نهادی مشروع است، ولی اخذ آن بی فایده خواهد بود. دیدگاه مشهور پزشک را در این حال ضامن می داند و برای رهایی وی از چنین مسیولیت سنگینی است که لزوم اخذ برایت از بیمار را مطرح می نماید. این پایان نامه به بررسی و نقد مبانی فقهی و حقوقی دو دیدگاه می پردازد تا به طور مستدل و مستند نظری صواب را در خصوص لزوم یا عدم لزوم اخذ برایت از بیمار برگزیند. حاصل آنکه مفاد دیدگاه مشهور قابل تامل و انتقاد به نظر می رسد، چرا که برایت را تنها راه معافیت پزشک حاذق و غیر مقصر معرفی می کند و در صورت عدم تحصیل آن، پزشک را در هر حال ضامن می داند. مسیولیت غیر تقصیری پزشک بر مبنایی محکم استوار نبوده و با مصلحت اجتماعی سازگار نیست. لذا همان ضرورت اجتماعی که به عنوان مهمترین دلیل توجیه لزوم اخذ برایت از بیمار مطرح شده است، ایجاب می کند که پزشک از همان ابتدا و بدون نیاز به تحصیل برایت، ضمانی بر عهده نداشته باشد. در نتیجه چنانچه پزشک ماهر و محتاط بوده و با رعایت موازین فنی و علمی و اخذ رضایت آگاهانه بیمار به معالجه اقدام نماید، حتی در صورت عدم اخذ برایت از بیمار، ضمانی بر عهده نخواهد داشت. قانون جدید مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، نیز این راه را برگزیده است. بنابراین اخذ برایتی که در این قانون ذکر شده است، عملا فایده و لزومی در رفع مسیولیت مدنی پزشک ندارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
فصل اول: مقدمه
مبحث اول: جنبه های مسیولیت مدنی پزشک ۱۰
گفتار اول: مسیولیت مدنی پزشک نسبت به عدم بهبودی بیمار ۱۰
گفتار دوم: مسیولیت مدنی پزشک نسبت به خسارات ناشی از درمان ۱۴
مبحث دوم: تبیین برایت پزشک ۱۶
گفتار اول: مفهوم و ماهیت برایت پزشک ۱۷
بند اول: مفهوم برایت ۱۷
بند دوم: ماهیت برایت پزشک ۱۸
گفتار دوم: شرایط اخذ برایت از بیمار ۲۱
بند اول: برایت دهنده و اهلیت وی ۲۲
بند دوم: قصد و رضای برایت دهنده ۲۶
گفتار سوم: استثنایات اخذ برایت از بیمار ۲۷
بند اول: فوریت های پزشکی ۲۸
بند دوم: استثنایات حکومتی ۳۲
مبحث سوم: قلمرو و گستره تاثیر اخذ برایت از بیمار ۳۳
گفتار اول: تاثیر اخذ برایت نسبت پزشک و اشخاص ثالث ۳۳
بند اول: تاثیر اخذ برایت نسبت به پزشک ۳۴
الف: تاثیر اخذ برایت در معافیت پزشک ۳۴
ب: تاثیر اخذ برایت در مرحله اثباتی ۳۵
بند دوم: استناد به اخذ برایت از سوی دستیاران پزشک طرف قرارداد ۳۷
بند سوم: استناد به اخذ برایت در برابر وراث بیمار متوفی ۳۸
گفتار دوم: موانع تاثیر برایت ۴۰
بند اول: عمد پزشک در ایجاد خسارت ۴۰
بند دوم: عدم مهارت و تخصص پزشک ۴۲
بند سوم: تقصیر پزشک و خروج از حدود اذن ۴۴
عنوا ن صفحه
فصل دوم: نقد ادله لزوم اخذ برایت از بیمار
مبحث اول: نقد ادله ضمان پزشک حاذق، ماذون و غیر مقصر ۵۱
گفتار اول: قاعده اتلاف ۵۱
بند اول: تحلیل قاعده ۵۲
بند دوم: عدم انتساب تلف به پزشک ۵۴
بند سوم: عام نبودن قاعده اتلاف ۵۸
گفتار دوم: روایات ۵۹
بند اول: روایت مربوط به ضمان اجیر ۵۹
بند دوم: روایت مربوط به ضمان ختان ۶۳
بند سوم: روایت دال بر هدر نبودن خون مسلمان ۶۷
گفتار سوم: اجماع ۶۸
بند اول: نحوه تحقق و حجیت اجماع ۶۹
بند دوم: حمل اجماع بر فقدان اذن بیمار ۷۱
بند سوم: مدرکی بودن اجماع ۷۲
مبحث دوم: نقد ادله توجیه کننده لزوم اخذ برایت از بیمار ۷۴
گفتار اول: روایت سکونی ۷۵
بند اول: سند روایت ۷۵
بند دوم: دلالت روایت ۷۷
الف: حمل روایت در مورد بیمار صغیر و مجنون ۷۷
ب: حمل روایت بر برایت بعد از جنایت ۷۸
ج: حمل روایت در خصوص پزشک غیر ماهر ۸۰
د: استناد به روایت جهت صحت و جواز ابراء قبل از درمان ۸۱
گفتار دوم: مصلحت اجتماعی ۸۲
بند اول: نقش دلیل مصلحتی در تشریع برایت ۸۳
بند دوم: ارزیابی دلیل مصلحتی ۸۵
فصل سوم: بررسی نظریه عدم لزوم اخذ برایت از بیمار
مبحث اول: حکم به عدم ضمان پزشک حاذق، ماذون و غیر مقصر ۹۰
گفتار اول: اذن بیمار ۹۰
عنوا ن صفحه
بند اول: مفهوم اذن و رضایت ۹۰
بند دوم: تاثیر اذن بیمار در رفع ضمان پزشک ۹۲
الف: تاثیر اذن به اتلاف در رفع ضمان ۹۲
ب: تحلیل اذن بیمار به اذن در اتلاف ۹۵
ج: آگاهانه بودن رضایت بیمار ۹۸
د: قاعده اقدام و پذیرش خطر ۱۰۱
گفتار دوم: قاعده احسان ۱۰۲
بند اول: مفاد و قلمرو قاعده ۱۰۲
بند دوم: تاثیر قاعده احسان در مسیولیت مدنی پزشک ۱۰۴
گفتار سوم: دلالت اخبار و اذن شارع بر عدم ضمان ۱۰۷
بند اول: دلالت روایات بر عدم ضمان ۱۰۷
بند دوم: دلالت مشروعیت و وجوب عمل پزشک بر عدم ضمان ۱۰۹
مبحث دوم: عدم لزوم اخذ برایت در فقه عامه و قانون جدید مجازات اسلامی ۱۱۲
گفتار اول: ادله عدم لزوم اخذ برایت در فقه عامه ۱۱۳
بند اول: تعلیل عدم ضمان پزشک در مذاهب اربعه ۱۱۳
بند دوم: جمع بندی نظریات ۱۱۵
گفتار دوم: عدم لزوم اخذ برایت در قانون جدید مجازات اسلامی ۱۱۷
مبحث سوم: عدم لزوم اخذ برایت به جهت عدم صحت ابراء پزشک ۱۱۹
گفتار اول: بطلان اسقاط مالم یجب ۱۱۹
بند اول: رفع ایراد ۱۲۰
بند دوم: برایت، مانع ثبوت ضمان ۱۲۱
گفتار دوم: عدم جواز اسقاط حق غیر و مغایرت با نظم عمومی ۱۲۳
بند اول: عدم جواز اسقاط حق غیر ۱۲۴
بند دوم: مغایرت با نظم عمومی ۱۲۵
نتیجه گیری ۱۲۸
فهرست منابع و ماخذ ۱۳۲
کلیدواژه ها
- ضمان پزشک
- اخذ برایت
- مسیولیت مدنی
- حقوق پزشکی
- مبانی (فقه)
- فقه جعفری
- ضمان
- حقوق پزشکی
- مسیولیت مدنی
- برایت (تبریه)
- قانون و قانونگزاری
- نظام حقوقی
- مسیولیت حرفه ای
- پزشک
- بیمار