مبانی و قلمرو مسیولیت مادر جانشین

عنوان	مبانی و قلمرو مسیولیت مادر جانشین
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	عباس یدالهی باغلویی
استاد راهنما	سیدمحمد اسدی نژاد
استاد مشاور	اکبر ایمانپور
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه گیلان

مبانی و قلمرو مسیولیت مادر جانشین عنوان پایان نامه ای است که توسط عباس یدالهی باغلویی، با راهنمایی سیدمحمد اسدی نژاد و با مشاوره اکبر ایمانپور در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

با پیشرفت دانش و تکنولوژی، یکی از شیوه هایی که در درمان ناباروری مورد استفاده قرار می گیرد روش جانشینی در بارداری است. به موجب این روش، مادرجانشین می پذیرد که با جنین متعلق به زوجین نابارور باردار گردیده، تا زمان وضع حمل در رحم خود از آن نگهداری و پس از زایمان، نوزاد را به والدین ژنتیکی تحویل دهد. این حالت که به موجب قراردادی صورت می پذیرد مباحث حقوقی متعددی را با خود به همراه دارد. از جمله ی این مباحث، بحث مسیولیت مادرجانشین است؛ به عبارت جامع تر مادرجانشین با پذیرش جانشینی در بارداری در برابر چه افرادی مسیولیت می یابد. در پاسخ می توان گفت: مسیولیت مادرجانشین در برابر چند دسته قابل تصور است. دسته ی اول زوجین نابارور بوده که زن با آنها قرارداد جانشینی در بارداری منعقد و در صورت نقض تعهدات قراردادی در برابر آنها مسیولیت می یابد. البته در صورتی که قرارداد بین آنها باطل و یا خسارت، ناشی از نقض تعهدات قراردادی (چه تعهدات مصرح در قرارداد و چه تعهدات عرفی و قانونی) نباشد، بحث مسیولیت قهری مطرح می شود. دسته–ی دومی که مسیولیت مادرجانشین در برابر آنها قابل طرح بوده همسر و فرزند او هستند که با انعقاد قرارداد جانشینی در بارداری، حقوق قانونی آنها مورد تعرض قرار می گیرد. در اینصورت مادر مشمول ضمانت اجراهایی می شود که در قانون برای این تخلف مقرر شده است. علاوه بر ایندو در صورتی که زن عملی انجام دهد که سبب سقط یا منجر به جراحت نسبت به جنین گردد مسیولیت کیفری داشته و ملزم به پرداخت دیه می باشد. هرچند مقررات عام مسیولیت در نظام حقوقی ایران پاسخگوی مسایل مطروحه در این زمینه بوده، ولی به دلیل اهمیت موضوع به نظر می رسد لزوم دخالت قانونگذار اجتناب ناپذیر باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

۱– کلیات و معناشناسی واژگان ۷

۱–۱– کلیات مسیولیت مدنی ۷

۱–۱–۱– بررسی مفهوم مسیولیت مدنی ۷

۱–۱–۲– مسیولیت قراردادی ۱۲

۱–۱–۲–۱– مبانی مسیولیت قراردادی ۱۳

۱–۱–۲–۱–۱– وجود قرارداد ۱۳

۱–۱–۲–۱–۱–۱– تعریف قرارداد ۱۳

۱–۱–۲–۱–۱–۲– شرایط اساسی صحت قرارداد ۱۴

۱–۱–۲–۱–۱–۲–۱– قصد و رضای طرفین ۱۴

۱–۱–۲–۱–۱–۲–۲– اهلیت طرفین ۱۵

۱–۱–۲–۱–۱–۲–۳– موضوع معین که مورد معامله باشد ۱۶

۱–۱–۲–۱–۱–۲–۴– مشروعیت جهت معامله ۱۷

۱–۱–۲–۱–۲– نقض تعهدات قراردادی (رفتار زیانبار) ۱۷

۱–۱–۲–۱–۲–۱– رفتار زیانبار در مسیولیت قراردادی ۱۷

۱–۱–۲–۱–۲–۱–۱– عدم اجرای کامل قرارداد ۱۸

۱–۱–۲–۱–۲–۱–۲– عدم اجرای قرارداد به نحو مطلوب ۱۸

۱–۱–۲–۱–۲–۱– ۳– عدم اجرای به موقع قرارداد یا تاخیر در اجرا ۱۹

۱–۱–۲–۲– شرایط جبران خسارت در مسیولیت قراردادی ۲۱

۱–۱–۲–۲–۱– فرا رسیدن موعد انجام تعهد ۲۱

۱–۱–۲–۲–۲– لزوم جبران خسارت در قرارداد یا عرف یا قانون ۲۱

۱–۱–۲–۳– اثر قرارداد در جبران خسارت ۲۲

۱–۱–۲–۳–۱– شرط عدم مسیولیت ۲۲

۱–۱–۲–۳–۲– شرط کیفری ۲۲

۱–۱–۳– مسیولیت غیرقراردادی ۲۳

۱–۱–۳–۱– مبانی مسیولیت قهری ۲۳

۱–۱–۳–۲– ارکان مسیولیت قهری ۲۴

۱–۱–۳–۲–۱– وجود ضرر ۲۵

۱–۱–۳–۲–۱–۱– مفهوم ضرر ۲۵

۱–۱–۳–۲–۱–۲– اقسام ضرر ۲۵

۱–۱–۳–۲–۱–۳– شرایط ضرر قابل مطالبه ۲۸

۱–۱–۳–۲–۲– رفتار زیانبار ۲۹

۱–۱–۳–۲–۲–۱– کلیات رفتار زیانبار ۲۹

۱–۱–۳–۲–۲–۲– تقصیر ۳۱

۱–۱–۳–۲–۳– رابطه ی سببیت ۳۳

۱–۱–۳–۳– آثار مسیولیت قهری (جبران خسارت) ۳۴

۱–۲– معناشناسی واژگان ۳۶

۲– مسیولیت مادرجانشین در برابر والدین ژنتیکی ۳۹

۲–۱– مبنای مسیولیت مادرجانشین در برابر والدین ژنتیکی ۳۹

۲–۱–۱– قرارداد جانشینی در بارداری ۳۹

۲–۱–۱–۱– تعریف قرارداد جانشینی در بارداری ۴۰

۲–۱–۱–۲– شرایط اساسی صحت معامله در قرارداد جانشینی در بارداری ۴۲

۲–۱–۱–۲–۱– قصد و رضای طرفین

۲–۱–۱–۲–۲– اهلیت طرفین ۴۴

۲–۱–۱–۲–۲–۱– اهلیت عام ( توانایی مادرجانشین در انعقاد قرارداد) ۴۴

۲–۱–۱–۲–۲–۱–۱– چگونگی رابطه ی انسان در نسبت به اعضای بدن خود ۴۴

۲–۱–۱–۲–۲–۱–۲– حقوق مربوط به شخصیت ۴۵

۲–۱–۱–۲–۲–۱–۳– رابطه ی قرارداد جانشینی در بارداری با حقوق مربوط به شخصیت ۴۷

۲–۱–۱–۲–۲–۲– اهلیت خاص ۴۸

۲–۱–۱–۲–۲–۲–۱– شرایط زوجین نابارور ۴۸

۲–۱–۱–۲–۲–۲–۲– شرایط زن صاحب رحم ۴۹

۲–۱–۱–۲–۳– موضوع معین که مورد معامله باشد ۵۰

۲–۱–۱–۲–۳–۱– مشروعیت مورد معامله ۵۱

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۱– مشروعیت فقهی مورد معامله ۵۲

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۱–۱– بررسی مشروعیت ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن ۵۲

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۱–۲– بررسی مشروعیت بارور کردن مادرجانشین با جنین دیگران ۵۴

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۲– مشروعیت حقوقی مورد معامله ۵۷

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۲–۱– بررسی مشروعیت مورد معامله در دیدگاه حقوقدانان ۵۷

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۲–۲– بررسی مشروعیت مورد معامله با بررسی در قوانین موضوعه ۵۸

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۲–۲–۱– عدم مغایرت با قانون ۵۹

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۲–۲–۲– عدم مغایرت با نظم عمومی ۶۱

۲–۱–۱–۲–۳–۱–۲–۲–۳– عدم مغایرت با اخلاق حسنه ۶۳

۲–۱–۱–۲–۳–۲– معلوم و معین بودن مورد معامله ۶۵

۲–۱–۱–۲–۳–۳– مقدور بودن مورد معامله ۶۵

۲–۱–۱–۲–۳–۴– مالیت داشتن مورد معامله ۶۶

۲–۱–۱–۲–۴– مشروعیت جهت معامله ۶۷

۲–۱–۲– نقض تعهدات قراردادی ۶۸

۲–۱–۲–۱– تعهدات قراردادی مادرجانشین ۶۸

۲–۱–۲–۲– چگونگی نقض تعهدات ۷۴

۲–۲– جبران خسارت در مسیولیت قراردادی مادرجانشین ۷۵

۲–۲–۱– زیان وارده و چگونگی جبران آن ۷۶

۲–۲–۱–۱– زیان مادی ۷۶

۲–۲–۱–۱–۱– جبران خسارت به موجب قرارداد ۷۷

۲–۲–۱–۱–۱–۱– توافق در مورد میزان پاداش پرداختی ۷۸

۲–۲–۱–۱–۱–۲– استفاده از محل تضمین مادرجانشین ۷۸

۲–۲–۱–۱–۲– جبران خسارت به موجب قانون و عرف ۷۹

۲–۲–۱–۲– زیان معنوی ۷۹

۲–۲–۲– تاثیر شرط عدم مسیولیت در جبران خسارت ۸۰

۳– مسیولیت مادرجانشین در برابر اشخاص ثالث در قرارداد ۸۳

۳–۱– مسیولیت مادرجانشین در برابر شوهر ۸۳

۳–۱–۱– بررسی حقوق قانونی شوهر مادرجانشین ۸۵

۳–۱–۱–۱– تمکین ۸۵

۳–۱–۱–۱–۱– مفهوم تمکین و شقوق آن ۸۵

۳–۱–۱–۱–۲– مفهوم نشوز در فقه و حقوق

۳–۱–۱–۱–۲–۱– نشوز در فقه

۳–۱–۱–۱–۲–۲– نشوز در قانون ۸۸

۳–۱–۱–۱–۳– معاذیر تمکین ۸۹

۳–۱–۱–۲– محدودیت شغلی زن ۹۰

۳–۱–۱–۲–۱– شغل منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات شوهر یا زن، معیار تشخیص و مرجع احراز آن ۹۱

۳–۱–۱–۲–۲– نقش توافق و یا سابقه ی اشتغال زوجه پیش از ازدواج در اعمال حق شوهر ۹۳

۳–۱–۱–۲–۳– ارتباط ریاست شوهر بر خانواده و محدودیت شغلی زن توسط شوهر ۹۵

۳–۱–۲– اخلال در حقوق قانونی شوهر و ضمانت اجرای آن ۹۵

۳–۱–۲–۱– نقض حقوق قانونی شوهر

۳–۱–۲–۱–۱– اخلال در تمکین ۹۶

۳–۱–۲–۱–۲– اخلال در محدودیت شغلی زن ۹۷

۳–۱–۲–۲– ضمانت اجراهای نقض حقوق قانونی شوهر ۹۸

۳–۱–۲–۲–۱– ضمانت اجراهای قانونی ۹۸

۳–۱–۲–۲–۱–۱– ضمانت اجراهای تمکین زن ۹۹

۳–۱–۲–۲–۱–۱–۱– عدم استحقاق زوجه نسبت به نفقه ۹۹

۳–۱–۲–۲–۱–۱–۲– اقامه ی دعوای الزام به تمکین از طرف مرد ۱۰۰

۳–۱–۲–۲–۱–۱–۳– مراجعه به دادگاه و تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش ۱۰۱

۳–۱–۲–۲–۱–۱–۴– عدم امکان مطالبه ی اجرت المثل و یا نحله از طرف زوجه در هنگام طلاق ۱۰۱

۳–۱–۲–۲–۱–۱–۵– امکان محکومیت زوجه به جبران خسارت

۳–۱–۲–۲–۱–۲– ضمانت اجرای محدودیت شغلی ۱۰۲

۳–۱–۲–۲–۲– امکان برهم زدن قرارداد جانشینی در بارداری توسط شوهر ۱۰۳

۳–۱–۳– سقوط مسیولیت مادرجانشین در برابر شوهر ۱۰۷

۳–۲– مسیولیت مادرجانشین در برابر فرزند صغیر ۱۰۹

۳–۲–۱– بررسی حقوق فرزند نسبت به مادر(حضانت) ۱۰۹

۳–۲–۱–۱– مفهوم حضانت و عناصر آن ۱۰۹

۳–۲–۱–۲– حق و تکلیف بودن حضانت برای ابوین ۱۱۱

۳–۲–۱–۳– مدت حضانت و اشخاص عهده دار آن ۱۱۲

۳–۲–۱–۴– موانع اجرا یا عوامل سقوط حق حضانت ۱۱۵

۳–۲–۱–۴–۱– جنون مادر ۱۱۵

۳–۲–۱–۴–۲– ازدواج مادر به دیگری ۱۱۵

۳–۲–۱–۴–۳– عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر ۱۱۶

۳–۲–۱–۴–۴– کفر ۱۱۷

۳–۲–۲– اخلال در حقوق قانونی فرزند صغیر و ضمانت اجرای آن ۱۱۷

۳–۲–۲–۱– اخلال در حقوق قانونی فرزند صغیر ۱۱۸

۳–۲–۲–۲– ضمانت اجرای حضانت ۱۱۹

۳–۲–۲–۲–۱– ضمانت اجراهای قانونی حضانت ۱۱۹

۳–۲–۲–۲–۱–۱– ماده ۱۱۷۲ ق م و الزام ۱۱۹

۳–۲–۲–۲–۱–۲– ماده

ق ح خ و جریمه ی نقدی ۱۲۱

۳–۲–۲–۲–۱–۳– ماده ۱۱۷۳ ق م و سقوط حضانت ۱۲۱

۳–۲–۲–۲–۱–۴– ماده

ق م م و جبران خسارت وارده به کودک ۱۲۱

۳–۲–۲–۲–۲– امکان برهم زدن قرارداد جانشینی در بارداری توسط سرپرست قانونی طفل ۱۲۲

۳–۲–۳– سقوط مسیولیت مادرجانشین در برابر فرزند ۱۲۳

۳–۳– مسیولیت مادرجانشین در برابر جنین ۱۲۵

۳–۳–۱– پرداخت دیه جنین ۱۲۶

۳–۳–۲– مجازات سقط حمل عمدی، دیه یا قصاص ۱۲۷

۳–۳–۳– معاونت در جرم سقط جنین

نتیجه گیری ۱۳۰

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• مادران جایگزین
• مسیولیت
• قلمرویت
• تعهد قانونی
• مسیولیت
• والدین جایگزین
• ناباروری
• قانون و قانونگزاری
• سیاست عدالت کیفری
• قرارداد