مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل چند وجهی کالا بر اساس کنوانسیون های بین المللی حمل کالا

عنوان	مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل چند وجهی کالا بر اساس کنوانسیون های بین المللی حمل کالا
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	افشین احمدی
استاد راهنما	ابراهیم تقی زاده
استاد مشاور	غلام نبی فیضی چکاب
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	مرکز تحصیلات تکمیلی

مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل چند وجهی کالا بر اساس کنوانسیون های بین المللی حمل کالا عنوان رساله ای است که توسط افشین احمدی، با راهنمایی ابراهیم تقی زاده و با مشاوره غلام نبی فیضی چکاب در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.

چکیده

فضای حاکم بر حقوق حمل و نقل چند وجهی بین المللی کالا در غیاب یک کنوانسیون لازم الاجرای اختصاصی، پر از تشتت و پراکندگی است. از طرف دیگر با برخی مقررات حمل تک وجهی کالا نیز مواجه ایم که بعضا دامنه شمول خود را ولو به صورت محدود، به سایر شیوه های حمل تسری بخشیده اند، که به دلیل فقدان جامع نگری و وحدت، خود به عامل بزرگتری برای ایجاد تعارض و ناهمگونی در این حوزه بدل گشته است. به هر روی با شمول اجباری این مقررات بر بخشی از فرایند حمل و نقل چند وجهی کالا، ناگزیر از رعایت آن ها می باشیم، اما به دلیل ناهمگونی دولت های عضو هریک از کنوانسیون های حمل، در موارد زیادی طرفین قرارداد حمل می توانند در چهارچوب آزادی قراردادی، قانون حاکم بر یک فرایند حمل چند وجهی را برگزینند. بی تردید توافق بر سندی مدون که جنبه بین المللی دارد نسبت به قراردادهای استاندارد یا الحاقی پیشنهادی از سوی متصدیان حمل رجحان دارد. از بین اسناد موجود می توان به کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰، مقررات UNCTAD/ICC ۱۹۹۲ و کنوانسیون رتردام ۲۰۰۹ اشاره داشت. کنوانسیون ژنو عملا با طرد دولت ها مواجه گشت و شکست خورد. مقررات UNCTAD/ICC ۱۹۹۲ نیز که یک سند بین المللی غیرالزام آور می باشد، علی رغم برخی تاثیرات مثبت، پاسخگوی نیازها نبود. کنوانسیون رتردام به دلیل به روز بودن و ارایه نوآوری هایی نظیر مقررات اسناد حمل الکترونیکی ، قرارداد حجمی ، حق نظارت و توجه ویژه به حمل درب به درب کالا ظرفیت خوبی دارد که نه تنها مورد تصویب و پذیرش کشورها قرار گیرد، بلکه فارغ از سرنوشت اجرایی آن به عنوان قانون حاکم بر قراردادهای خصوصی نیز انتخاب گردد. اگرچه شمول کنوانسیون های دیگر بر حمل چند وجهی امری خلاف اصل بوده، اما مقررات رتردام با نگاهی ویژه سعی بر پوشش حمل و نقل چند وجهی کالا دارد و با سهم بالای حمل دریایی از مجموع حمل جهانی کالا، عملا از موقعیت ممتازی برخوردار است. این کنوانسیون با مبنا قراردادن فرض مسیولیت برای متصدی حمل، احیای موارد کلاسیک معافیت از مسیولیت و برقراری سیستم مسیولیت شبکه ای محدود، قدم در راه جلب اعتماد اعضای کنوانسیون بروکسل ۱۹۲۴ برداشته و در مواد ۲۶ و ۸۲ خود زمینه تعارض با سایر مقررات و حمل بین المللی را به حداقل رسانده است.

ساختار و فهرست رساله

چکیده ه مقدمه

فصل نخست– کلیات و مفاهیم پایه

بخش نخست– اهمیت حمل و نقل چند وجهی و تاریخچه

بخش دوم– وضع حقوقی و مقررات حوزه حمل و نقل چند وجهی کالا

گفتار نخست– وضعیت حاکم بر حمل و نقل چند وجهی کالا

گفتار دوم– مقررات ژنو ۱۹۸۰

بند نخست– پیشینه کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰

۱– اقدامات کمیته بین المللی دریایی

۲– پیش نویس مقررات ژنو

۳– مقررات توکیو

۴– اقدامات موسسه یکسان سازی حقوق خصوصی UNIDROIT

۵– کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای اروپا ECE

۶– پیش نویس TCM

۷– پیش نویس کارگروه مقدماتی بین المللی

بند دوم– کنوانسیون حمل و نقل چند وجهی کالا

گفتار سوم– مقررات UNCTAD/ICC

بند نخست– مقررات اتاق بازرگانی بین المللی ICC

بند دوم– مقررات UNCTAD/ICC ۱۹۹۲

گفتار چهارم– مقررات رتردام

بند نخست– ضرورت تصویب کنوانسیون رتردام

بند دوم– فرایند تصویب کنوانسیون رتردام

۱– اقدامات CMI

۲– اقدامات آنسیترال

گفتار پنجم– سایر مقررات حمل و نقل تک وجهی

بند نخست– مقررات حمل و نقل دریایی

۱– مقررات لاهه

۲– مقررات لاهه – ویزبی

۳– کنوانسیون هامبورگ

بند دوم– مقررات حمل و نقل جاده ای CMR

بند سوم– مقررات حمل و نقل ریلی

۱– اهمیت حمل و نقل ریلی

۲– سازمان بین الدولی (OTIF)

۳– کنوانسیون بین المللی حمل و نقل کالا با راه آهن (COTIF)

۴– مقررات یکنواخت CIM

بند چهارم– مقررات حمل و نقل هوایی

۱– اهمیت حمل و نقل هوایی

۲– کنوانسیون ورشو

۳– کنوانسیون مونترآل

بند پنجم– حمل و نقل از طریق آب راه های داخلی (کنوانسیون CMNI)

بخش سوم– قلمرو شمول حمل و نقل چند وجهی

گفتار نخست– دامنه شمول مقررات ژنو ۵۰ گفتار دوم– دامنه شمول مقررات UNCTAD/ICC ۱۹۹۲

گفتار سوم– دامنه شمول مقررات رتردام

بند نخست– قلمرو عملیاتی کنوانسیون رتردام

بند دوم– قلمرو قراردادی کنوانسیون رتردام و رفع تزاحم با سایر مقررات بین المللی و ملی

بخش چهارم– قلمرو شمول سایر مقررات حمل و نقل

گفتار نخست– دامنه شمول مقررات CMR

گفتار دوم– دامنه شمول مقررات CMNI

گفتار سوم– دامنه شمول مقررات حمل و نقل هوایی

گفتار چهارم– دامنه شمول مقررات حمل و نقل ریلی

گفتار پنجم– دامنه شمول مقررات حمل و نقل دریایی

بخش پنجم– مفاهیم و اصطلاحات

گفتار اول– حمل و نقل چند وجهی

گفتار دوم– قرارداد حمل و نقل چند وجهی

بند نخست– انواع بارنامه های دریایی

بند دوم– عدول از قرارداد

بند سوم– قراردادهای حمل و نقل اختیاری یا نامعین

گفتار سوم– متصدی حمل و نقل چند وجهی

بند نخست– متصدی حمل در مقررات حمل و نقل دریایی

۱– متصدی حمل و نقل واقعی

۲– طرف مجری

بند دوم– متصدی حمل در مقررات حمل و نقل هوایی

بند سوم– متصدی حمل در مقررات حمل و نقل زمینی (ریل و جاده)

۱– اقسام متصدی حمل و نقل

الف– متصدی حمل و نقل قراردادی

ب– متصدی حمل و نقل جایگزین

ج– متصدی حمل و نقل جانشین

بند چهارم– متصدی حمل در مقررات حمل و نقل آب راهه ای CMNI

بند پنجم– متصدی حمل در مقررات حمل و نقل چند وجهی

۱– متصدی حمل و نقل چند وجهی و متصدیان ثالث

۲– متصدی حمل و نقل واقعی

۳– اشتراک در تصدی

گفتار سوم– کالا

بند نخست– کالا در مقررات حمل و نقل دریایی

بند دوم– کالا در مقررات حمل و نقل ریلی

بند سوم– کالا در مقررات حمل و نقل جاده ای

بند چهارم– کالا در مقررات حمل و نقل هوایی

بند پنجم– کالا در مقررات ژنو

گفتار ششم– نوآوری های کنوانسیون رتردام

بند نخست– قراردادهای حجمی

بند دوم– اسناد حمل الکترونیکی

بند سوم– حمل درب به درب کالا

بند چهارم– مسیولیت تضامنی متصدی حمل و نقل با مجری حمل

فصل دوم– مسیولیت متصدی حمل و نقل در حمل چند وجهی کالا

بخش نخست– مسیولیت مدنی در پرتو حقوق حمل و نقل کالا

گفتار نخست– مسیولیت قراردادی

گفتار دوم– مسیولیت قهری

گفتار سوم: اشکال ضرر در حقوق حمل و نقل

بند نخست– تلف کالا

۱– عدم تحویل کالا

۲– تلف جزیی

۳– تحویل کالای فاقد ارزش

بند دوم– خسارت فیزیکی به کالاها

بند سوم– خسارت ناشی از تاخیر در تحویل کالا

بند چهارم– سایر خسارات

گفتار چهارم– اثبات ضرر در حقوق حمل و نقل

گفتار پنجم– مدت زمان مسیولیت متصدی حمل و نقل چند وجهی

بند نخست– مدت زمان مسیولیت متصدی حمل و نقل زمینی (ریل و جاده)

بند دوم– مدت زمان مسیولیت متصدی حمل و نقل هوایی

بند سوم– مدت زمان مسیولیت متصدی حمل و نقل دریایی

بند چهارم– مقررات ژنو

گفتار پنجم– سیستم دریافت و تحویل کالا توسط متصدی حمل و نقل چند وجهی

بند نخست– اخذ و تحویل کالا در سیستم FCL

بند دوم– اخذ و تحویل کالا در سیستم LCL

بند سوم– ضوابط تحویل کالا در کنوانسیون رتردام

۱– تحویل کالا به هنگامی که هیچ سند قابل انتقال حمل یا سابقه الکترونیکی قابل انتقال حمل صادر نشده است

۲– تحویل کالا به هنگامی که سند حمل غیرقابل انتقالی که تسلیم را مقرر می دارد صادر شده است

۳– تحویل کالا به هنگامی که سند قابل انتقال حمل یا سابقه الکترونیکی قابل انتقال حمل صادر شده است

۴– کالاهایی که تحویل نشده باقی می مانند

گفتار ششم– حق نظارت و طرف ناظر در کنوانسیون رتردام

بند نخست– شروط اعمال حق نظارت

بند دوم– تغییرات در حق نظارت با توافق

بخش دوم– رژیم مسیولیت حاکم بر حمل و نقل چند وجهی

گفتار نخست– انواع سیستم های مسیولیت

بند نخست– سیستم یکپارچه مسیولیت

بند دوم– سیستم شبکه ای مسیولیت

بند سوم– سیستم مسیولیت تعدیل یافته

گفتار دوم – سیستم مسیولیت کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰ و مقررات UNCTAD/ICC

گفتار سوم– سیستم مسیولیت کنوانسیون رتردام

گفتار چهارم– مفهوم قرارداد فرضی در کنوانسیون رتردام

بخش سوم– مبنای مسیولیت متصدی در حقوق حمل و نقل کالا

گفتار نخست– مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل در کنوانسیون بروکسل

گفتار دوم– مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل در کنوانسیون هامبورگ

گفتار سوم– مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل در کنوانسیون رتردام

گفتار چهارم– مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل در کنوانسیون ژنو

گفتار پنجم– مبنای مسیولیت متصدی حمل و نقل در مقررات UNCTAD/ICC ۱۹۹۲

بخش چهارم– مسیولیت عوامل متصدی حمل پیرامون حمل و نقل چند وجهی

گفتار نخست– حدود مسیولیت عوامل متصدی حمل و نقل

گفتار دوم– حمایت از عوامل متصدی در قرارداد حمل و نقل کالا

بند نخست– شرط هیمالایا

بند دوم– شرط منع دعوای مستقیم

بند سوم– شرط باز تودیع

گفتار سوم– مسیولیت متصدی حمل ناشی از فعل یا ترک فعل عوامل و سایر اشخاص دخیل در حمل و نقل

فصل سوم: موارد معافیت از مسیولیت متصدی حمل و نقل چند وجهی

بخش نخست– تحدید مسیولیت متصدی حمل و نقل

گفتار نخست– تحدید مسیولیت در کنوانسیون رتردام

گفتار دوم– تحدید مسیولیت در کنوانسیون ژنو

گفتار سوم– استثنایات تحدید مسیولیت متصدی حمل و نقل

بند نخست– عمد یا تقصیر سنگین

بند دوم– اعلام ارزش کالا توسط فرستنده

بند سوم– توافق متصدی حمل و نقل و فرستنده کالا در خصوص سقف مسیولیت

بند چهارم– اعمال سیستم شبکه ای تعدیل یافته یا محدود

بخش دوم– رژیم مسیولیت اقماری

گفتار نخست– کالاهای خطرناک

گفتار دوم– حمل کالاها بر روی عرشه کشتی

گفتار سوم– حمل حیوانات زنده

گفتار چهارم– حمل و نقل تحت شرایط یا حمل و نقل کالاهای خاص

بخش سوم– موارد معافیت از مسیولیت در معنای اخص

گفتار نخست– موارد ناشی از علل غیرقابل انتساب به متصدی حمل و نقل

بند نخست– قوه قهریه یا بلایای طبیعی

بند دوم– عوامل ناشی از بر هم خوردن نظم عمومی

بند سوم– عوامل ناشی از ایجاب نظم عمومی

بند چهارم– آتش سوزی در کشتی

بند پنجم– اعتصاب

بند ششم– عیوب مخفی

گفتار دوم– موارد مربوط به فرستنده یا کالا

بند نخست– فعل یا ترک فعل فرستنده

بند دوم– عیوب ذاتی کالا

بند سوم– نقص در بسته بندی و کامل نبودن علایم و مشخصات کالا

گفتار سوم– موارد مبتنی بر احسان و حسن نیت متصدی حمل و نقل

بند نخست– نجات اشخاص و اموال

بند دوم– حفظ محیط زیست

نتیجه گیری

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• حمل و نقل چند وجهی کالا
• کنوانسیون (مقررات) رتردام
• کنوانسیون (مقررات) ژنو
• متصدی حمل و نقل چند وجهی
• فرض مسیولیت،
• حمل درب به درب