مسیولیت بین المللی دولتها در استفاده یکجانبه از نفت و گاز دریای خزر
مسیولیت بین المللی دولتها در استفاده یکجانبه از نفت و گاز دریای خزر عنوان رساله ای است که توسط سهیل اصغرزاده اسفندی، با راهنمایی عبدالکریم شاحیدر و با مشاوره مجتبی بابایی و علی توکلی طبسی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | مسیولیت بین المللی دولتها در استفاده یکجانبه از نفت و گاز دریای خزر |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سهیل اصغرزاده اسفندی |
| استاد راهنما | عبدالکریم شاحیدر |
| استاد مشاور | مجتبی بابایی، علی توکلی طبسی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | مرکز تحصیلات تکمیلی |
چکیده
با فروپاشی شوروی، ایران در حوزه دریای خزر با همسایگان جدیدی روبه رو شد که هیچ یک رویه عملی کشور پیشین خود در دریای خزر را ادامه نداده و اختلاف نظرهای زیادی در خصوص رژیم حقوقی این پهنه آبی وجود داشته است؛ در این میان نحوه بهره برداری از منابع بستر و زیر بستر دریا یکی از مسایل بدون راه حل باقی مانده است و هم زمان کشورهای حاشیه به استخراج و بهره برداری یکجانبه از این منابع میپردازند.اهمیت اقتصادی و نیز صیانت از حاکمیت ملی لزوم توجه به موضوع بهره برداری از منابع طبیعی را دو چندان میکند. دکترین حقوقی و مواضع رسمی کشور ما علی رغم مخالفت با اقدامات کشورهای حاشیه، هیچ گاه به بحث مسیولیت بین المللی ناشی از این اقدامات نپرداخته و از این رو در پژوهش حاضر سعی شده ابتدا در قواعد برآمده از منابع حقوق بین الملل از جمله معاهدات ،رویه عملی کشورها و آرای محاکم بین المللی و دکترین و اصول کلی حقوق در جستجوی تعهدی مبنی بر منع استفاده یک جانبه کشورها از منابع نفت و گاز این پهنه آبی در حقوق بین الملل بودیم و سپس با توجه به قواعد ثانویه مسیولیت بین الملل ضمانت اجرای تخلف از تعهد مذکور بررسی نمودیم. برآیند مطالعات منابع حقوق بین الملل اینگونه بود که میتوان منع استفاده یکجانبه از منابع نفت و گاز دریای خزر را به عنوان تعهد بین المللی کشورها دانست و لذا بهره برداری کشورهای حاشیه خزر از این منابع بدون درنظر گرفتن منافع سایر کشورها عملی بر خلاف تعهد بین المللی مذکور و موجد مسیولیت بین الملل کشورهای متخلف میباشد و کشور ما به عنوان ذی نفع میتواند از ظرفیت های موجود در حقوق بین الملل از جمله طرح کمیسیون حقوق بین الملل در خصوص مسیولیت بین المللی دولتها و حتی طرح دعوی در مراجع بین المللی از جمله دیوان بین المللی دادگستری،استفاده نماید.
ساختار و فهرست رساله
عنوان شماره صفحه مقدمه
بخش اول : فعالیت های نفت و گاز و قابلیت استناد به مسیولیت بین المللی کشورهای حاشیه خزر
فصل اول : کشورهای حاشیه و فعالیت های نفتی دریای خزر
مبحث اول : پیدایش و موقعیت جغرافیایی دریای خزر
گفتار اول : پیدایش دریای خزر
گفتار دوم : کشورهای حاشیه و بنادر مهم
بند اول : روسیه
بند دوم : آذربایجان
بند سوم : ترکمنستان
بند چهارم : قزاقستان
بند پنجم : ایران
مبحث دوم : منابع زیر بستر دریای خزر و فعالیت های نفت و گاز کشورهای حاشیه
گفتار اول : منابع نفت و گاز خزر
بند اول : برآوردهای متفاوت از ذخایر انرژی خزر
بند دوم : ذخایر نفت و گاز منطقه خزر
گفتار دوم : تولیدات نفت و گاز در منطقه خزر
بند اول : میادین آذربایجان
بند دوم : میادین قزاقستان
بند سوم : میادین ترکمنستان
بند چهارم : میادین روسیه
بند چهارم : میادین ایران
گفتار سوم : بازارهای انرژی خزر
بند اول : بازار اروپا
بند دوم : بازار آسیا
گفتار چهارم : مسیرهای انتقال انرژی خزر
بند اول : مسیر شمالی
بند دوم : مسیر شرقی
بند سوم : مسیر جنوب شرقی
بند چهارم : مسیر غربی
بند پنجم : مسیر جنوبی
فصل دوم : قابلیت استناد به مسیولیت بین المللی هر یک از کشورها در استفاده یک جانبه از نفت و گاز دریای خزر
مبحث اول : بررسی موضوع از لحاظ معاهدات
گفتار اول : معاهدات عام
گفتار دوم : معاهدات خاص دریای خزر
گفتار سوم : کنوانسیون آکتایو
بند اول : پیشینه مذاکرات
بند دوم : مواد مرتبط کنوانسیون
بند سوم : اعلامیه تفسیری
مبحث دوم : بررسی موضوع در سایر منابع حقوق بین الملل
گفتار اول : مفهوم منابع مشترک
گفتار دوم : رویه قضایی
بند اول : قضیه خلیج فونسکا
بند دوم : قضیه فلات قاره دریای شمال
بند سوم : رای داوری در قضیه یمن و اریتره
بند چهارم : قضیه فلات قاره دریای اژه
بند پنجم : رای داوری گویان و سورینام
گفتار سوم : رویه دولتها در خصوص قلمرو و منابع مشترک
بند اول : قلمرو مشترک در رویه دولتها
بند دوم : منابع هیدروکربنی مشترک در رویه دولتها
گفتار چهارم : راهکارهای در دست مطالعه کمیسیون حقوق بین الملل(ILC)
گفتار پنجم :اصول کلی حقوق
بند اول : اصل برابری حاکمیت دولتها
بند دوم : اصل حاکمیت دولتها بر منابع طبیعی
بند سوم : اصل منع سو استفاده از حق
فرجام بخش
بخش دوم : نتایج عمل متخلفانه کشورهای حاشیه خزر
فصل اول : نتایج فردی عمل متخلفانه کشورهای حاشیه خزر
مبحث اول : تعاریف و مفاهیم مسیولیت بین الملل
گفتار اول : مفهوم و منشاء مسیولیت بین المللی دولت ها
گفتار دوم : تمایز بین انتساب مسیولیت و استناد به مسیولیت
مبحث دوم : ضمانت اجرای موجود از منظر مسیولیت بین الملل
گفتار اول : توقف عمل و تضمین عدم تکرار
گفتار دوم : جبران خسارت و انواع آن
بند اول : اعاده وضع به حال سابق
بند دوم : غرامت
بند سوم : رضایت
گفتار سوم : اقدامات متقابل
فصل دوم : نتایج جمعی عمل متخلفانه کشورهای حاشیه خزر
مبحث اول : نقض تعهدات عام الشمول
گفتار اول : اشکال ایجاد مسیولیت بین المللی دولتها
گفتار دوم : طرح کمیسیون حقوق بین الملل در خصوص دولت ثالث
گفتار سوم : رویه قضایی در خصوص دولت ثالث
مبحث دوم : اثر نقض تعهدات عام الشمول
گفتار اول : در خواست توقف و تضمین عدم تکرار
گفتار دوم : مطالبه ی جبران خسارت
گفتار سوم : اقدامات متقابل جمعی
گفتار چهارم : تعهد به همکاری
گفتار پنجم : تعهد به عدم شناسایی وعدم ارایه کمک و مساعدت
مبحث سوم : اقامه دعوی
گفتار اول : مبانی و کلیات صلاحیت
گفتار دوم:صلاحیت دیوان در پرونده دریای خزر
بند اول : صلاحیت معوق دیوان
بند دوم : صلاحیت مشورتی دیوان
نتیجه گیری
کلیدواژه ها
- نفت و گاز دریای خزر
- منابع مشترک
- معاهدات دریای خزر
- کنوانسیون آکتایو