مسیولیت عاملان زیان در فرض تعدد اسباب در حقوق مسیولیت مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مسیولیت عاملان زیان در فرض تعدد اسباب در حقوق مسیولیت مدنی
عنوانمسیولیت عاملان زیان در فرض تعدد اسباب در حقوق مسیولیت مدنی
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوفاطمه پورغریب شاهی
استاد راهنماایوب احمدپور
استاد مشاورمحمدرضا امیرمحمدی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه شهید باهنر کرمان



مسیولیت عاملان زیان در فرض تعدد اسباب در حقوق مسیولیت مدنی عنوان پایان نامه ای است که توسط فاطمه پورغریب شاهی، با راهنمایی ایوب احمدپور و با مشاوره محمدرضا امیرمحمدی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان دفاع گردید.

چکیده

تعدد عاملان زیان از مباحث دشوار مسیولیت مدنی محسوب می شود چرا که ابتدا باید مسیول یا مسیولان حادثه از بین عاملان ایجاد خسارت متمایز گردد ودر مرحله بعد میزان مسیولیت آنان تعیین شود و این امر مستلزم وجود ضوابط ومعیارهایی مشخص است،تا از صدور احکام متعارض جلوگیری گردد. لذا حقوقدانان معمولا این موضوع را تحت عنوان" تعدد اسباب "و فقها به صورت پراکنده در کتب فقهی و بیشتر ذیل عنوان "تزاحم موجبات ضمان "آن را بررسی کرده اند وبه نظر برخی از حقوقدانان بهترین عنوان برای آن " تعدد عوامل " است، زیرا در اصطلاحات فقهی وحقوقی واژه سبب معنایی خاص دارد وبه یکی از حالات تعدد عوامل اشاره دارد و بدین جهت عنوان تعدد اسباب بحث عنوانی خاص است و شامل تمام فروض نمی شود. صور قابل فرض برای تعیین مسیولیت عاملان زیان با توجه به نحوه دخالت آنان در ورود ضرر، این است که یا تمام عوامل به صورت مستقیم و بلاواسطه و یا تمام عوامل به صورت غیر مستقیم و با واسطه ویا بعضی عوامل مستقیم و بعضی با واسطه ضرر را به وجود آورده باشند. از آنجا که صور تعدد عوامل، مختلف وگوناگون بوده و هر کدام حکم خاصی دارند، لاجرم باید به تقسیم آنها بپردازیم و برای آنها ضابطه تعیین نماییم؛ در این پژوهش حالات تعدد عوامل را از هم تفکیک کرده وبه طور خاص به بحث تعدد اسباب می پردازیم که ممکن است به سه صورت مطرح باشند: طولی، عرضی واجمالی وبعد از تعیین ضامن یا ضامنین احکام آنها را با توجه به قوانین موجود (ازجمله قانون مدنی ، قانون مسیولیت مدنی، قانون مجازات اسلامی) و همچنین با توجه به منابع فقهی تعیین می نماییم و نظرات مختلفی را که در باب میزان مسیولیت ایشان بیان شده، طرح و بررسی می کنیم.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

فصل اول : ۶

اصطلاحات ۶

مبحث اول : مباشرت ۸

گفتار اول :معنای لغوی ۸

گفتار دوم : معنای اصطلاحی ۸

بنداول:معنای مباشر از نظر فقهی ۸

بنددوم : معنای مباشر از نظر حقوقی ۱۱

مبحث دوم : تسبیب ۱۲

گفتاراول : معنای لغوی ۱۳

گفتار دوم : معنای اصطلاحی ۱۳

مبحث سوم : شرط ۱۵

گفتار اول :تعریف شرط ۱۶

گفتار دوم : ضابطه تعیین شرط و تمایز آن از سبب ۱۶

مبحث چهارم : رابطه سببیت ۱۷

گفتار اول : مفهوم رابطه سببیت ۱۸

گفتار دوم : ضابطه سببیت ۱۹

نتیجه گیری فصل اول ۲۰

فصل دوم: ۲۱

چگونگی مداخله اسباب وعوامل ۲۱

متعدد درایجاد ضرر ۲۱

مبحث اول :تعدد عوامل در نوع واحد به نحو اجتماع مباشرین ۲۳

گفتار اول : تعدد عوامل انسانی بدون تقصیر زیان دیده ۲۳

بنداول:اجتماع طولی مباشرین ۲۳

بند دوم : اجتماع عرضی مباشرین ۲۵

بند سوم : حکم اجتماع مباشرین ۲۵

گفتار دوم : تعدد عوامل انسانی با تقصیر زیان دیده ۲۶

بنداول : بررسی در فقه ۲۶

بند دوم : بررسی در حقوق ۲۸

گفتار سوم : دخالت قوه قاهره در ایجاد زیان ۳۰

بنداول : تعریف قوه قاهره ۳۰

بند دوم : بررسی در فقه ۳۲

بند سوم : بررسی در حقوق ۳۴

مبحث دوم :تعدد عوامل در نوع واحد به نحو اجتماع اسباب ۳۵

گفتار اول : تعدد سبب ، تعددضرر ۳۶

گفتاردوم : تعدد سبب، ضرر واحد ۳۷

بنداول:اجتماع عرضی اسباب ۳۷

بند دوم: اجتماع طولی اسباب ۳۹

بندسوم : اجتماع اجمالی اسباب ۴۰

بندچهارم: اجتماع اسباب در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ۴۰

تساوی اسباب در ضمان ۴۲

ضمان سبب مقدم در تاثیر ۴۲

ضمان سبب موخر در حدوث ۴۳

مبحث سوم : تعدد عوامل نوع غیرواحد(اجتماع سبب ومباشر) ۴۳

گفتار اول : بیان قاعده ۴۴

بند اول : نظرمشهور ۴۴

بند دوم : نظرغیرمشهور ۴۴

گفتار دوم : فروض اجتماع سبب و مباشر ۴۵

بند اول : مباشراقوی از سبب باشد ۴۵

بند دوم : سبب اقوی از مباشر باشد ۴۷

بند سوم : تساوی سبب ومباشر ۴۹

نتیجه گیری فصل دوم ۵۴

فصل سوم : ۵۶

توزیع خسارت وتقسیم آن بین اسباب ۵۶

مسیول درفرض تعدد واجتماع اسباب ۵۶

مبحث اول : مفهوم توزیع خسارت ، رویکرد قانونی آن ونظرات فقهی وحقوقی ۵۸

گفتار اول : مفهوم توزیع خسارت ۵۸

گفتار دوم : رویکردهای قانون ودکترین حقوقی ۵۸

مبحث دوم : حکم اجتماع اسباب در حالت عرضی ۵۹

گفتار اول: نظریه تساوی ۶۱

گفتار دوم: نظریه نسبت تاثیر ۶۳

گفتار سوم:نظریه درجه تقصیر ۶۴

گفتار چهارم : نظریه تضامن ۶۵

مبحث سوم :حکم اجتماع طولی اسباب در حقوق ۶۸

گفتار اول: نظریه اشتراک در ضمان ( برابری اسباب) ۶۸

گفتار دوم: نظریه سبب مقدم در تاثیر ۷۰

گفتار سوم: نظریه سبب متعارف و اصلی ۷۲

گفتارچهارم: نظریه سبب نزدیک وبی واسطه ۷۴

گفتار پنجم: نظریه تشخیص میزان تاثیر هریک از اسباب ۷۵

مبحث چهارم : حکم اجتماع طولی اسباب در فقه امامیه ۸۰

گفتار اول : نظریه سبب اقوی ۸۰

گفتار دوم: نظریه سبب مقدم در وجود ۸۱

گفتارسوم: نظریه سبب موخر در وجود ۸۲

گفتار چهارم: نظریه سبب موخر در تاثیر ۸۳

گفتار پنجم: نظریه سبب متحرک یا پویای نتیجه ۸۳

مبحث پنجم : حکم اجتماع اجمالی اسباب ۸۴

گفتار اول : تخییرقاضی ۸۴

گفتار دوم : تعیین سبب مسیول باقرعه ۸۵

گفتار سوم : توزیع مسیولیت ۸۶

گفتار چهارم : جبران خسارت زیان دیده ازبیت المال ۸۶

مبحث ششم : توزیع خسارت در فقه ۸۷

گفتار اول : حصص ونسبت مالکانه ۸۸

گفتار دوم : توزیع خسارت براساس قدر عمل ۸۹

گفتار سوم : توزیع خسارت براساس میزان تقصیر ۹۰

گفتار چهارم : تساوی مسیولیت ۹۰

مبحث هفتم : توزیع خسارت دررویه قضایی ۹۱

گفتار اول : آرای غیرلازم الاتباع ۹۲

گفتار دوم : رای وحدت رویه شماره ۷۱۷–۶/۲/۱۳۹۰ ۹۳

نتیجه گیری فصل سوم ۹۴

نتیجه گیری ۹۵

منابع ومآخذ ۹۹

کلیدواژه ها

  • تعدد اسباب
  • مسیولیت تضامنی
  • عامل (مجری)
  • ضرر (زیان)
  • آسیب
  • مسیولیت تضامنی
  • مسیولیت مدنی
  • مسیولیت(حقوقی)
  • حقوق مدنی