مسیولیت مدنی رسانه ها در قبال نقض حریم خصوصی در حقوق ایران و انگلستان

عنوان	مسیولیت مدنی رسانه ها در قبال نقض حریم خصوصی در حقوق ایران و انگلستان
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	زینب اصلانی
استاد راهنما	علی جعفری
استاد مشاور	جعفر سلمان زاده
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

مسیولیت مدنی رسانه ها در قبال نقض حریم خصوصی در حقوق ایران و انگلستان عنوان رساله ای است که توسط زینب اصلانی، با راهنمایی علی جعفری و با مشاوره جعفر سلمان زاده در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل دفاع گردید.

چکیده

گسترش فناوری ها و ابزارهای پیشرفته خصوصا در ساحت رسانه های دیجیتال که امکان تجسس در امور دیگران را به راحتی فراهم می سازند، نگرانی هایی درباره از میان رفتن برخی انتظارات مشروع از طریق نقض حریم خصوصی ایجاد کرده است. حریم خصوصی قلمرویی از زندگی اشخاص است که انسان نوعی با درک هنجارهای جامعه در هیچ وضعیتی تجاوز به آن را مجاز نمی شمارد. این حق، حق فرد است در این که فعالیت های شخصی و تصمیمات خصوصی و محرمانه خود را بدون دخالت، مشاهده یا تجاوز خارجی کنترل و تنظیم کند که بخشی هم شامل اطلاعات محرمانه و خصوصی او می باشد. هدف از این رساله، بررسی مقایسه ای مسیولیت مدنی رسانه ها در قبال نقض حریم خصوصی در حقوق ایران و انگلستان بوده و به این منظور با رویکرد توصیفی و تحلیلی سامان یافته است. یافته ها از تحلیل مقایسه ای حقوق ایران و انگلستان نشان می دهد که نظریه تقصیر در حقوق ایران مورد پذیرش واقع شده است و به رغم تمام محاسن موجود در رویکرد حمایتی پراکنده در قوانین مختلف در حقوق کشورمان،گرچه منابع اسلامی منبع تدوین قوانین موضوعه ایران بوده و از این منظر غنی است، اما مقنن بهره کافی از آن نبرده است. از مهم ترین کاستی های حمایتی از جلوه های حریم خصوصی، فقدان قانون مستقل حمایتی، عدم شناسایی برخی مصادیق نقض فاحش حریم خصوصی نظیر تهیه غیرمجاز تصاویر و هتک حرمت غیرمادی از حریم مکانی است. حال آنکه رویکرد حمایتی انگلستان در مقایسه با ایران در برخی از جلوه ها خصوصا حریم ارتباطات، اطلاعات و داده ها به مراتب مطلوب تر است. نتیجه گیری پژوهش نشان داد که تصویب قانون حمایتی مستقل، تبیین قانونی مفهوم و معیار تمیز و شناسایی حریم خصوصی از حریم عمومی، رفع ابهام و ضابطه مند نمودن موارد مداخلات ناشی از مواجهه حوزه عمومی با حوزه خصوصی و تبیین روشهای پیشگیرانه در مواجهه با رفتارهای هتاکانه در ساحت حریم خصوصی بسیار ضروری است.

ساختار و فهرست رساله

فصل اول: کلیات پژوهش

چکیده

الف– بیان مساله

ب– اهمیت و ضرورت تحقیق

ج– سوابق و پیشینه تحقیق

د– سوالات تحقیق

ه– فرضیات تحقیق

و– اهداف تحقیق

ز– نوآوری تحقیق

ح – روش تحقیق

ط – سازماندهی تحقیق

فصل دوم:چارچوب نظری و ادبیات تحقیق

۲–۱– مفاهیم

۱–۲–۱– مفهوم و تعریف حریم خصوصی

۲–۲–۱– مفهوم رسانه و انواع آن

۳–۲–۱– مفهوم تقصیر در حوزه رسانه و فرض وجود تقصیر در رسانه

۴–۲–۱– مفهوم فضای سایبر و مجازی

۵–۲–۱– مفهوم مطبوعات

۶–۲–۱– مفهوم و تعریف ضرر

۷–۲–۱– مفهوم و تعریف خسارت

۲–۲– مبانی نظری و فقهی حریم خصوصی

۱–۲–۲– پیشینه مفهوم حریم خصوصی

۲–۲–۲– مبانی نظری حریم خصوصی

۳–۲–۲– حریم خصوصی همچون حقی اساسی

۴–۲–۲– انتقادات وارد بر حریم خصوصی

۵–۲–۲– مصادیق حریم خصوصی

۶–۲–۲– رابطه آزادی اطلاعات با حریم خصوصی

۷–۲–۲– نقض حقوق مربوط به شخصیت

۸–۲–۲– تضمین آزادی مطبوعات

۲–۳– مسیولیت

۱–۲–۳– مسیولیت مدنی

۲–۲–۳– مسیولیت اخلاقی

۳–۲–۳– قاعده مسیولیت مطلق

۴–۲–۳– ارکان مسیولیت مدنی رسانههای همگانی

۵–۲–۳– مصادیق موجه مسیولیت مدنی در فضای مجازی و چالشهای نوین آن

۶–۲–۳– مبانی اختصاصی مسیولیت مدنی و تطبیق آن با حوزه فعالیتهای رسانهای

۷–۲–۳– مبانی حقوقی مسیولیت مدنی

۱–۷–۲–۳– نظریه تقصیر

۲–۷–۲–۳– نظریه خطر

۸–۲–۳– مبانی فقهی مسیولیت مدنی

۱–۸–۲–۳– قاعده اتلاف

۲–۸–۲–۳– قاعده تسبیب

۳–۸–۲–۳– قاعده لاضرر

۴–۸–۲–۳– قاعده احسان

فصل سوم:مسیولیت مدنی رسانه ها در قبال نقض حریم خصوصی در حقوق ایران

۳–۱– مبانی مسیولیت مدنی نقض حریم خصوصی در حقوق ایران

۳–۲– مسیولیت مدنی رسانههای گروهی در ایران

۳–۳– توسعه مسیولیت مدنی در جرایم رسانه ها و مطبوعات

۳–۳–۱– نظریه تقصیر

۳–۳–۲– نظریه ایجاد خطر

۳–۳–۳– نظریه تضمین حق

۳–۴– مسیولیت مدنی رسانه ها و مطبوعات در قلمرو حقوق فردی

۳–۵– مسیولیت مدنی رسانه ها در قلمرو حقوق عمومی

۳–۶– قواعد حقوقی حاکم بر توسعه مسیولیت مدنی رسانه

۳–۷– جبران خسارت ناشی از نقض حریم خصوصی

۳–۷–۱– شیوه های جبران مالی

۳–۷–۲– شیوه های جبران غیر مالی

۱–۳–۷–۲– الزام به تصحیح یا عذرخواهی در رسانه ها

۲–۳–۷–۲– درج حکم محکومیت خوانده در نشریات

۳–۳–۷–۲– جمع آوری اثر زیانبار و جلوگیری از نشر و عرضه آن

۴–۳–۷–۲– پاسخگویی

۳–۸– مصادیق موجه مسیولیت مدنی در فضای مجازی

۳–۸–۱– مسیولیت مدنی ناشی از نقض حقوق مولف در فضای مجازی

۳–۸–۲– مسیولیت ناشی از نقض حریم خصوصی و هتک حرمت در فضای مجازی

۳–۹– آثار مسیولیت مدنی نقض حریم خصوصی و لزوم حمایت مدنی خاص از حریم خصوصی

۳–۱۰– وجود مصادیق پراکنده مسیولیت مدنی ناشی از عمل غیر در حقوق ایران

۳–۱۱– قابلیت حقوق ایران در حرکت به سوی ایجاد یک قاعده

۳–۱۲– ارکان تحقق مسیولیت مدنی در فضای سایبری مانند اینستاگرام

۳–۱۳– مسیولیت مدنی دولت در قبال نقض حریم خصوصی اشخاص

۳–۱۳–۱– قوانین مربوط به حوزه صدا و سیما

۳–۱۳–۲– قوانین مربوط به استفاده از رایانه ها و اینترنت

۳–۱۳–۳– رویکرد حقوق ایران نسبت به نقض حریم خصوصی اطلاعاتی در شبکه های اجتماعی مجازی

۳–۱۴– مسیولیت مدنی ناشی از تبلیغات در مطبوعات

۳–۱۵– محدودیت های آزادی مطبوعات در ایران

۳–۱۵–۱– محدودیت راجع به کودکان

۳–۱۵–۲– رعایت کپی رایت یا حق انتشار

۳–۱۶– نقض حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار فکری توسط رسانه ها

۳–۱۷– دفاع های موثر در دعوای نقض حریم خصوصی

۳–۱۸– جلوگیری از تهدید آبروی کاربران و ایجاد مزاحمت برای دیگران

فصل چهارم:مسیولیت مدنی رسانه ها در قبال نقض حریم خصوصی در حقوق انگلستان

۴–۱– مسیولیت مدنی در حقوق کامنلا

۴–۲– منابع مسیولیت مدنی نقض حریم خصوصی در حقوق انگلستان

۱–۴–۲– دعوای اذیت و آزار و دعوای تجاوز و مزاحمت

۲–۴–۲– دعوای سوءاستفاده از اعتماد

۴–۳– مبانی مسیولیت مدنی مطبوعات در حقوق انگلستان

۴–۴– حق بر حریم خصوصی جدید

۴–۵– مسیولیت مدنی رسانه های ایران در مقایسه با انگلیس

۴–۶– شیوه های جبران غیر مالی در حقوق کامنلا

۴–۶–۱– الزام به تصحیح یا عذرخواهی در رسانه ها

۲–۶–۴– جمع آوری اثر زیانبار و جلوگیری از نشر و عرضه آن

۴–۷– حمایت مدنی از حریم خصوصی در انگلستان

۴–۸– برخورداری اطلاعات از کیفیت لازم برای محرمانگی

۴–۹– تصویب قانون حقوق بشر مصوب ۱۹۹۸ حق حریم خصوصی

۴–۱۰– رویکرد حقوق انگلیس در رویارویی با نقض حریم خصوصی

۴–۱۱– وضعیت آزادی مطبوعات در حقوق انگلستان

۴–۱۲– محدودیتهای آزادی مطبوعات در حقوق انگلستان

۴–۱۲–۱– محدودیت راجع به کودکان

۴–۱۲–۲– رعایت کپی رایت یا حق انتشار

۴–۱۳– رویکرد حقوق بشر نسبت به نقض حریم خصوصی

۴–۱۴– حمایت از حریم خصوصی و دادههای شخصی در قواعد و مقررات بین المللی

۴–۱۵–شیوههای حمایت از حریم خصوصی در انگلستان

۴–۱۶–کمیسیون استانداردهای پخش و کمیسیون شکایات مربوط به مطبوعات در انگلستان

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• رسانه
• مسیولیت مدنی
• خسارت
• حریم خصوصی
• حقوق ایران
• حقوق انگلستان