مطالعه تطبیقی تفریق زوجین در شریعت اسلامی و حقوق عراقی
 | |
| عنوان | مطالعه تطبیقی تفریق زوجین در شریعت اسلامی و حقوق عراقی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | دلشاد محمود معروف |
| استاد راهنما | رضا نیکخواه سرنقی، مهدی صالحی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه ارومیه |
مطالعه تطبیقی تفریق زوجین در شریعت اسلامی و حقوق عراقی عنوان رساله ای است که توسط دلشاد محمود معروف، با راهنمایی رضا نیکخواه سرنقی و مهدی صالحی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه ارومیه دفاع گردید.
چکیده
این تحقیق می کوشد صورتهای تفریق قضایی میان زوجین در فقه اسلامی مقارن و قانون احوال شحضیه عراق را نمایان سازد. همانگونه که می کوشد موارد توافق و اختلافی میان فقه اسلامی و قانون احوال شحضیه عراق را در صورتهای تفریق قضایی میان زوجین بر جسته نماید. در واقع این موضوع عبارتست از یک مطالعه فقهی اصیل و بنیادی و تحلیل گرایی تطبیقی در مورد دلایل تفریق قضایی میان زوجین و اشکال آن، از لابلای مقایسه این احکام فقهی و نظری و پس از بررسی موارد شرعی و قانونی مرتبط با موضوع و بیان دلیل فقهی از لابلای مطالعه نظری و سپس کوشش برای خروج از این پژوهش با ارایه یک پیش نویس قانون شرعی – مخصوص تفریق و جداسازی قضایی زوجین. اهمیت این تحقیق در آن نهفته است که ازاله زیان از زوجین یا یکی از آن ها یکی از اهداف شریعت اسلامی می باشد . چراکه شریعت اسلام به معاشرت نیکو میان زوجین و زیان نرساندن به یکی از آنها فرا خوانده است. پس اگر معاشرت نیکو مشکل و دشوار گردد، شریعت اسلامی بر ما واجب کرده که برای جدایی عادلانه و زیان نرسیدن به یکی از زوجین، شریعت اسلام را داور خود گردانیم. چیزی که این مو ضوعش باشد، دارای اهمیت فراوانی در حیات اجتماعی برای خانواده مسلمان است و برای اینکه یکی از زو جین بر دیگری تعرض نکند؛ این تفریق و جدایی به عنوان سد محکمی در برابر تجاوز یا فریب قرار خواهد گرفت . در هر حال با توجه به تحقیقات صورت گرفته در این پژوهش، پژو هشگر به نتایج و توصیه های مهمی رسیده است . برخی از این نتایج به قرار زیر است : مواردی وجود دارد که محل توافق و اختلاف فقهاء در بر شماری آنها به عنوان دلیلی برای تفریق قضایی زوجین است . همچنین قانون احوال شحضیه عراقی با فقه اسلامی متفق القول است که اگر حیات زوجیه میان زوجین دشوار باشد، یا مصلحت ایجاب کند، تفریق لازم می گردد . یکی از نتایج مهم این است که تفریق با طلاق فرق دارد؛ چراکه طلاق با اختیار و اراده شوهر انجام می گیرد، اما تفریق با حکم قاضی صورت می پذیرد تا زن بتواند به زندگی زناشویی خویش پایان دهد . قاضی این کار را به جای شوهر انجام می دهد، آنگاه که وسایل اختیاری از قبیل طلاق، خلع و غیر اینها سودمند نباشد . اما در مورد توصیه های مهم باید بگوییم که برخی از آنها عبارتند از : فرخواندن دین پژوهان به ضرورت بذل عنایت و توجه به بررسی موارد توافق و اختلاف میان فقه اسلامی و قوانین قراردادی . این کار برای آن است که امتیازها و محاسن شریعت اسلامی و برتری آن بر قوانین قرار دادی اسلام ستیز، نمایان گردد . همچنین پژوهشگر، خانواده مسلمان را به ضرورت متوسل شدن به دادگاه برای جدایی میان زوجین فر می خواند، آن هم در شرایطی که تداوم زندگی زناشویی به خاطر وجود عیبی در شوهر که مانع برقراری رابطه زناشویی است، دشوار گردد . چراکه بخشی از اهداف ازدواج، زاد و ولد و استمرار آن است . این تحقیق شامل سه فصل اساسی است و فصل اول کلیات مبحث است .
ساختار و فهرست رساله
فهرست مقدمه
نخست: ماهیت موضوع
دوم: اهمیت موضوع
سوم: دلایل انتخاب موضوع
چهارم: پژوهش
پنجم: روش پژوهش
فصل اول: کلیات تعریف واژگان موضوع
مبحث اول: مفهوم تفریق و قضاء
مطلب اول: تعریف تفریق و قضاء
مطلب دوم: تعریف تفریق و قضاء در اصطلاح شرعی
مطلب سوم: تعریف تفریق و قضاء در اصطلاح قانون عراقی
مطلب چهارم: تفاوت میان تفریق قضایی و فسخ و طلاق
مبحث دوم: مفهوم زوجین در شریعت و قانون
مطلب اول: تعریف زوجین در لغت
مطلب دوم: تعریف زوجین در اصطلاح
مبحث سوم: مفهوم شریعت اسلامی و قانون عراقی
مطلب اول: مفهوم لغوی شریعت
مطلب سوم: مفهوم قانون عراقی
مبحث چهارم: مفهوم تاصیل در لغت و اصطلاح
مطلب اول: تاصیل در لغت
مطلب دوم: تاصیل در اصطلاح
فصل دوم: تفریق قضایی به علت فقرمالی، وجود عیوب، بدرفتاری و حکم آن در میان شریعت و قانون عراقی
مبحث اول: تفریق قضایی به علت فقر مالی و ناتوانی در تامین نفقه و دادن مهریه و هزینه زندگی ۵۰ مطلب اول: آرای فقهاء در مورد تفریق قضایی به علت فقر مالی ۵۰ مطلب دوم: تفریق قضایی در قانون عراقی
مطلب سوم: نوع جدایی به علت تنگدستی و فقرمالی
مطلب چهارم: احکام استنباط شده در تشریع تفریق قضایی
مبحث دوم: تفریق قضایی، به علت وجود عیب ها از دیدگاه شریعت اسلام و قانون عراقی
مطلب اول: تفریق قضایی به علت عیوب جنسی
مطلب دوم: تفریق قضایی به علت عیب های نفرت انگیز
مطلب سوم: انواع جدایی به علت عیب ها
مطلب چهارم: آرای فقهاء در تفریق قضایی به علت عیب ها و امراض واگیردار
مطلب پنجم: احکام مربوط به تفریق قضایی به علت ناتوانی در پرداخت مهریه
مطلب ششم: درخواست تفریق قضایی بخاطر عیب های مزمن
مبحث سوم: تفریق قضایی به علت بدرفتاری از دیدگاه شریعت اسلامی و قانون عراقی
مطلب اول: تفریق قضایی بخاطر وجود اختلاف و زیان از دیدگاه شریعت
مطلب دوم: تحکیم و نقش آن در تفریق (=جدایی) به علت بدرفتاری
مطلب سوم: جدایی بخاطر کشمکش
فصل سوم: تفریق قضایی به سبب غیبت، فقدان، حبس، ایلاء، لعان و ظهار در شریعت اسلامی و قانون عراق
مبحث اول: تفریق قضایی به علت غیبت و مفقود شدن
مطلب اول: تفریق قضایی به علت غیبت زوج در فقه اسلامی
مطلب دوم: تفریق قضایی به علت غیبت زوج و مفقود شدن او در قوانین عراق
مبحث دوم: تفریق قضایی به سبب حبس زوج مقارنه میان شریعت اسلام و قوانین عراق
مطلب اول: آراء فقها در زمینه تفریق قضایی به سبب حبس زوج
مطلب دوم: موضع قانون در مورد تفریق قضایی به سبب حبس زوج
مطلب سوم: انواع جدایی به سبب حبس زوج
مبحث سوم: تفریق قضایی به سبب ایلاء و هجر از نگاه شریعت و قانون عراق
مطلب اول: تعریف ایلاء در لغت و اصطلاح
مطلب دوم: آراء فقها در زمینه تفریق قضایی به سبب ایلاء
مطلب سوم: موقف قانون عراق در مورد تفریق قضایی به سبب ایلاء
مطلب چهارم: تفریق قضایی به سبب هجر
مطلب پنجم: تفاوت میان ایلاء و هجر
مبحث چهارم: تفریق قضایی به سبب لعان در شریعت و قانون
مطلب اول: لعان در لغت و اصطلاح
مطلب دوم: آراء فقها در مورد تفریق قضایی به سبب لعان
مطلب سوم: احکام و آثار مترتب بر تفریق قضایی به سبب لعان
مبحث پنجم: تفریق قضایی به سبب ظهار
مطلب اول: تعریف ظهار و بیان الفاظ آن
مطلب دوم : حکم ظهار و آثار آن
مطلب سوم : تفریق قضایی به علت ظهار
پایان
کتابنامه
کلیدواژه ها
- تفریق قضایی
- اختلاف زوجین