مطالعه تطبیقی قرارداد های نفت و فرآورده های نفتی با قرارداد سوآپ نفت

عنوان	مطالعه تطبیقی قرارداد های نفت و فرآورده های نفتی با قرارداد سوآپ نفت
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	ملیحه جهانگیری
استاد راهنما	اسماعیل عباسی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

مطالعه تطبیقی قرارداد های نفت و فرآورده های نفتی با قرارداد سوآپ نفت عنوان پایان نامه ای است که توسط ملیحه جهانگیری، با راهنمایی اسماعیل عباسی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

قراردادهای نفتی در واقع چهره ای از معاوضه منافع شرکت های نفتی خارجی با منافع دولت میزبان است.از این نظر، اینکه چه نوع قراردادهایی و درچه شرایطی بتواند منافع طرفین قرارداد را تامین کند به عوامل متعددی بستگی دارد.شرکتهای نفتی و کشور میزبان با توجه به شرایط متفاوت به انواع قرارداد های نفتی از جمله قراردادهای امتیازی، خدماتی، مشارکت، بیع متقابل علاقه نشان داده اند.باید توجه داشت که نمی توان یک الگوی فراردادی خاص را در هر زمان و مکانی مورد استفاده قرارداد.کشورمان ایران یکی از تولید کننده های نفت می باشد که با فراز و فرود های سیاسی قابل توجهی مواجهه گشته است که این فراز و فرود ها تاثیر مستقیم در حوزه تولید نفت و فرآورده های نفتی و نیز در قرارداد های نفتی منعقده در صنایع بالادستی و پایین دستی نفت میگذارد. لذا با مد نظر قراردادن اهداف کلی نظام و مقابله با فشار های ناخواسته و تحمیلی بیرونی, با نگاهی به پیشینه قراردادهای نفتی باید در جهت تعالی این قراردادها باشیم بطوری که با در نظر داشتن شرایط خاص کشورمان قراردادهایی طراحی شود که در بدترین وضعیت ایجاد شده بتواند حافط منافع کشورمان باشدوطرفین قرارداد در ضمن رعایت حقوق دوجانبه به تعهدات ایجادشده در مقابل یکدیگر عمل کنند.همچنین بعلت بسته بودن دریای خزر استخراج و تولید منابع زیر زمینی نیاز به این دارد که از طرق مختلف این تولیدات به بازارهای جهانی راه پیدا کند که در حال حاضر چند مسیر زمینی برای انتقالاین تولیدات قابل استفاده می باشند که گاها پرهزینه می باشندو اگر مسیر مناسبی برای انتقال پیدا نکنند استخراج نفت در این حوزه فایده چندانی نخواهد داشت.با توجه به دسترسی کشورمان به آبهای آزاد از طریق دریای جنوب روش سوآپ برای کشورهای حوزه دریای خزر روش مناسبی است که تولیدات خود رابه بازارهای جهانی عرضه کنند.در این تحقیق به بررسی تطبیقی قراردادهای نفتی با یکدیگر و با قرارداد سوآپ نفت خواهیم پرداخت و اینکه کدام نوع از این قراردادهای نفتی در شرایط زمانی و مکانی خاص پاسدار منافع ملی است، مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.بدین منظور در فصل اول به پیشینه قرارداد های نفتی و قوانین جاری در این نوع قرارداد ها پرداخته شده است. فصل دوم به شرح و تبیین قرارداد های نفتی پرداخته شده است. من جمله تعاریف قراردادهای بالا دستی و پایین دستی، انواع قرارداد های بالادستی و همچنین برخی از قرارداد های پایین دستی و بررسی تطبیقی قرارداد های نفتی با یکدیگر همچنین بررسی مشخصات اصلی این گونه قرارداد ها و ویژگی های مطلوب و دلخواه کشور میزبان و علل بی توجهی به این ویژگیها مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه فصل دوم قرارداد جدید نفتی مورد بررسی قرارگرفته است که ماحصل تمامی قرار داد های گذشته تاکنون است که به نقاط ضعف و قوت این قرارداد از دیدگاه کارشناسان توجه شده است.و در نهایت در فصل سوم به معرفی و شرح و تبیین قرارداد سوآپ می پردازیم.که با بررسی تطبیقی آثار این قرارداد ها تحقیق به پایان می رسد.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

فصل اول: شرح و تبیین قرارداد ها و مقررات قانونی نفتی ۲

مقدمه ۳

۱–۱– مروری بر قوانین و مقررات نفتی ۵

۱–۱–۱– قوانین نفت (۱۳۳۶–۱۳۵۳–۱۳۶۶( ۵

۱–۱–۲– قوانین برنامه پنج ساله توسعه ۷

۱–۱–۳– قوانین بودجه سالانه ۱۱

۱–۱–۴– قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاران خارجی ۱۲

۱–۱–۵– قانون اساسی (اصول ۴۳–۴۴–۴۵–۷۷–۸۱–۱۲۹–۱۳۵( ۱۳

۱–۱–۶– قانون اصلاح قانون نفت ۱۳۹۰ ۱۴

۱–۲– شرح و تبیین قرار داد های نفتی ۱۵

۱–۲–۱– تعریف قرار داد های بالا دستی ۱۷

۱–۲–۲– تعریف قرار داد های پایین دستی ۱۷

۱–۲–۳– انواع قرار داد های بالا دستی بصورت مختصر ۱۷

۱–۲–۳–۱– قرار داد های امتیازی ۱۸

۱–۲–۳–۲– قراردادهای مشارکت در تولید ۲۴

۱–۲–۳–۳– نمونه قرار داد های مشارکت در تولید ۲۸

۱–۲–۳–۴– قراردادهای جدید مشارکت در تولید ۳۶

۱–۲–۳–۴–۱– قراردادهای مشارکت در سود ۳۷

۱–۲–۳–۴–۲– قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری ۳۷

۱–۲–۳–۵– قراردادهای خدماتی ۳۸

۱–۲–۳–۵–۱– قراردادهای صرفا خدماتی ۴۱

۱–۲–۳–۵–۲– قراردادهای ریسکی خدمت ۴۲

۱–۲–۳–۵–۳– قراردادهای بیع متقابل ۴۲

۱–۲–۳–۶– انواع قرار داد های پایین دستی ۵۳

۱–۲–۳–۶–۱– قراردادهای دوعاملی یا EPC (طراحی، تامین کالا و تجهیزات و اجرا) ۵۳

۱–۲–۳–۶–۲– قراردادهای متعارف یا سه عاملی(طراحی، مناقصه و ساخت) ۵۶

۱–۲–۳–۶–۳– قراردادهایBOT (ساخت، بهره برداری و انتقال) ۵۷

فصل دوم: بررسی تطبیقی قراردادهای نفتی ۶۲

مقدمه ۶۳

۲–۱– مشخصه های اصلی در قرارداد های نفتی ۶۴

۲–۱–۱– ‏خطر پذیری در قرارداد های نفتی ۶۴

۲–‏۱–۱–۱– تصمیم گیری مشترک شرکت نفتی خارجی و دولت میزبان در عملیات اکتشاف و توسعه و استخراج نفت ۶۴

۲–۱–۱–۲– معوض بودن قرارداد ۶۴

۲–۱–۱–۳– نحوه سرمایه گذاری شرکت خارجی ۶۴

۲–۱–۲– خطرپذیری در قراردادهای نفتی ۶۵

۲–۱–۳– تصمیم گیری مشترک شرکت نفتی خارجی و دولت میزبان در عملیات اکتشاف و توسعه و استخراج نفت ۶۸

۲–۱–۴– معوض بودن قرارداد ۷۱

۲–۱–۵– نحوه سرمایه گذاری های شرکت های خارجی ۷۲

۲–۲– ویژگی های مطلوب در قراردادهای نفتی ۷۳

۲–۲–۱– ویژگی اول: حاکمیت و مالکیت بر منابع نفتی ۷۳

۲–۲–۲– ویژگی دوم: رعایت حقوق و منافع ملی در جریان عملیات نفتی ۷۴

۲–۲–۳– ویژگی سوم: انتقال دانش و مهارت های فنی مناسب ۷۵

۲–۲–۴– ویژگی چهارم: افزایش سهم دولت از عایدات نفتی ۷۶

۲–۳– دلایل تعارض قرارداد های نفتی حاضر با ویژگیهای مطلوب قرارداد های نفتی ۷۷

۲–۳–۱– تقابل منفعت شرکت های خارجی با منفعت کشور میزبان در قرار داد های نفتی ۷۷

۲–۳–۲– گرایش دولت میزبان به اعمال قواعد حقوق داخلی در زمینه قراردادها به عنوان قانون حاکم ۷۹

۲–۴– قرارداد جدید نفتی ۸۳

۲–۴–۱– IPC چه اهدافی را دنبال می کند؟ ۸۵

۲–۴–۲– تفاوت اساسی قرارداد جدید نفتی با سایر قرارداد های نفتی منعقده در ایران ۹۴

۲–۴–۳– مقایسه IPC با بیع متقابل ۹۷

فصل سوم: سوآپ نفت و فرآورده های نفتی ۱۰۱

مقدمه ۱۰۲

۳–۱– تعریف قرارداد سوآپ نفت و فراورده های نفتی ۱۰۲

۳–۲– تاریخچه انجام عملیات سوآپ نفت در کشور ۱۰۲

۳–۳– وضعیت کنونی عملیات سوآپ نفت ۱۰۵

۳–۴– ماهیت قرار داد سواپ نفت ۱۰۶

۳–۴–۱– مقایسه تهاتربا سوآپ ۱۰۶

۳–۴–۲– مقایسه معاوضه با سوآپ ۱۰۶

۳–۴–۳– مقایسه جعاله با سوآپ ۱۰۷

۳–۴–۴– مقایسه حق العمل کاری با سوآپ ۱۰۷

۳–۵– مزیت قرار داد سواپ نفت ۱۰۹

۳–۶– زیان کاوی توقف اجرای قرارداد سوآپ نفت ۱۱۴

فصل چهارم: نتیجه گیری ۱۱۷

مقدمه ۱۱۸

ضمایم و پیوست ها ۱۱۹

منابع و ماخذ ۱۴۶

کلیدواژه ها

• قراردادهای نفت
• بیع متقابل
• مدل سوآپ