مطالعه تطبیقی ماهیت و آثار عدم تطابق کالا در بیع در حقوق ایران و اسناد بین المللی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مطالعه تطبیقی ماهیت و آثار عدم تطابق کالا در بیع در حقوق ایران و اسناد بین المللی
عنوانمطالعه تطبیقی ماهیت و آثار عدم تطابق کالا در بیع در حقوق ایران و اسناد بین المللی
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوخسرو ابراهیمی
استاد راهنمابهشید ارفع نیا
استاد مشاورعلی آل بویه
مقطعدکتری
سال دفاع۱۴۰۲
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات متحده عربی



مطالعه تطبیقی ماهیت و آثار عدم تطابق کالا در بیع در حقوق ایران و اسناد بین المللی عنوان رساله ای است که توسط خسرو ابراهیمی، با راهنمایی بهشید ارفع نیا و با مشاوره علی آل بویه در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات متحده عربی دفاع گردید.

چکیده

تطابق کالا در بیع چه از لحاظ مادی چه به لحاظ حقوقی از لوازم التزام بایع به تسلیم مبیع بوده و از جمله تعهدات اساسی بایع و لازمه انتقال ضمان معاوضی تلقی می گردد .جهت تطابق کالا در بیع، رعایت کامل شرایط قرار دادی ، عرفی ،و قانونی و برخی شرایط ماهوی و شکلی در خود مبیع از طرف فروشنده ضروری است که در صورت عدم رعایت هر کدام از آنها (عدم انطباق مبیع با قرار داد)حاصل می گردد. در این وضعیت مشتری زمانی میتواند به (عدم مطابقت) مبیع استناد کند که اولا از عدم مطابقت کالا ناآگاه باشد .ثانیاعدم انطباق منتسب به او نباشد .ثالثادر صورتیکه قانون حاکم بر آثار قرارداد ضروری بداند.بایستی در مدت متعارفی کالا را بازرسی کرده و نیز در مهلت متعارفی عدم انطباق را به اطلاع بایع رسانیده باشد. در بررسی فرضیه اصلی رساله به این نتیجه رسیدیم که تفاروت اساسی و ماهوی بین حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا وجود نداردو در برخی موارد نیز این دو سیستم مکمل یکدیگر می باشند و مواردی هم که اختلافاتی بین این دو نظام است با توسل به وصف تخییری بودن مقررات کنوانسیون می توان با اعمال قانون داخلی رفع نمود. در حقوق ایران، قانونگذار صراحتا به حق فروشنده مبنی بر حق رفع عیب و عدم مطابقت اشاره ننموده است ولی از مجموع مقررات میتوان به این نتیجه رسید که در مبیع کلی حق ترمیم عیوب به حکم قانون مدنی وجود دارد و موعد اجرای در این باره اهمیتی ندارد. در عین معین نیز با استفاده از مواد قانون مدنی می توان گفت که در صورتی که امکان رفع عیب وجود داشته باشد، مبنای خیار از بین خواهد رفت و فروشنده امکان رفع عیب را دارا خواهد شد. همچنین یکی از تعهدات بایع به موجب مقرراتِ کنوانسیون بیع بین المللی کالا مصوب ۱۹۸۰ وین این است که کالاهایی به مشتری تسلیم نماید که دارای مقدار و کیفیت و وصف ذکر شده در قرارداد باشد و به عبارت دیگر مبیع باید مطابقِ قرارداد تحویل داده شود. همچنین چنانچه فروشنده ملزم به تسلیم اسناد مربوط به کالا باشد، موظف است که آنها را در زمان و مکان مناسب و به طریقی که در قرارداد مقرر شده است، تسلیم نماید. در صورت عدم انطباق مبیع و یا اسناد، این سوال مطرح می گردد که آیا فروشنده حق مطابق کردن کالا و اسناد مربوط به آن را دارد. در کنوانسیون در عین حال که مشتری طبق ماده ۴۶ حق تعویض و تعمیر و اصلاح مبیع را دارا میباشد؛ فروشنده نیز حق رفع عدم مطابقت کالا و اسناد را با لحاظ شرایطی خواهد داشت. در کنوانسیون این حق برای بایع در دو فرض مجزا مورد شناسایی قرار گرفته است. به این توضیح که در صورتی که تسلیم کالا و اسناد قبل از موعد اجرای صورت گرفته باشد، مادام که موعد اجرای فرا نرسد، فروشنده میتواند از عدم مطابقت رفع اثر نماید؛ مشروط به اینکه موجب زحمت و هزینه ی غیرمتعارف به خریدار نشود. پس از موعد اجرای، فروشنده در صورتی میتواند اقدام به رفع عیب نماید که قرارداد فسخ نشده باشد و اِعمال حق مزبور موجب تاخیر غیرمعقول و نامتعارف، زحمت غیرمتعارف و عدم اطمینان به جبران هزینه های متحمل شده از سوی خریدار نشود. حق ترمیم عدم تطابق کالا برای فروشنده با تفاوتهایی نسبت به کنوانسیون، در سایر اسناد بین المللی از قبیل اصول قراردادهای بازرگانی بین المللی و اصول حقوق قراردادهای اروپایی نیز به رسمیت شناخته شده است.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

فصل اول:مقدمه پژوهش و ساختار تحقیق و کلیات

۱ بیان مساله

۲ سوابق تحقیق

۳ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

۴ سوالات تحقیق

۵ فرضیه های تحقیق

۶ اهداف تحقیق

۷ روش تحقیق

۸ تعریف واژگان تحقیق

مبحث اول: مفاهیم

گفتار اول: مفهوم عقد بیع در ایران

گفتار دوم: مفهوم عقد بیع در اسناد بینالمللی

گفتار سوم: مفهوم مبیع

گفتار چهارم: مفهوم مطابقت کالا

بند اول: مطابقت از حیث مقدار

بند دوم: مطابقت از حیث جنس

بند سوم: مطابقت از حیث وصف

گفتار پنجم: مطابقت حقوقی

گفتار ششم: مفهوم مطابقت کالا در کنوانسیون بیع بین المللی کالا

بند اول: قبل از موعد اجرا

بند دوم: پس از پایانِ موعد اجرا

مبحث دوم: مفهوم مطابقت کالا در اسناد بین المللی

گفتار اول: اصول قراردادهای بازرگانی بینالمللی UNIDORIT

گفتار دوم: سند DCFR

گفتار سوم: اصول حقوق قراردادهای اروپایی (PECL)

مبحث سوم: ضوابط مطابقت کالا با قرارداد

گفتار اول: ضوابط قراردادی تعیین مطابقت

گفتار دوم: ضوابط غیرقراردادی تعیین مطابقت

مبحث چهارم: مبانی حق رفع عدم مطابقت مبیع

گفتار اول: مبانی حقوقی حق رفع عدم مطابقت

گفتار دوم: حق رفع عدم مطابقت فروشنده از منظر معیار پارتو

گفتار سوم: حق رفع عدم مطابقت فروشنده از منظر معیار کالدور–هیکس

گفتار چهارم: حق رفع عدم مطابقت فروشنده از منظر معیار حداکثرسازی ثروت

فصل دوم: ماهیت عدم تطابق کالا در بیع در حقوق ایران و اسناد بین المللی

مبحث اول: ماهیت مطابقت کالا ۵۰ گفتار اول: اسناد بین المللی ۵۰ گفتار دوم: حقوق ایران

مبحث دوم: ماهیت عدم مطابقت کالا

گفتار اول: انواع عدم مطابقت

بند اول: عدم مطابقت مادی کالاها

بند دوم: الزامات مطابقت قانونی

الزامات مطابقت قانونی شامل موارد زیر است:

بند سوم: عدم مطابقت حقوقی کالا

گفتار دوم: موارد عدم مسیولیت فروشنده

بند اول: اسناد بین المللی

بند دوم: حقوق ایران

مبحث سوم: انطباق کالا در معلوم بودن مبیع

گفتار اول: مقدار مورد توافق

بند اول: تسلیم بیش از مقدار توافق شده

بند دوم: بسته بندی و ظرفبندی

گفتار دوم: وصف

گفتار سوم: متناسب بودن کالا با استفاده عرفی از آن

گفتار چهارم: مطابقت کالا با هدف خاص خریدار

مبحث چهارم: علم مشتری به عدم انطباق کالا

فصل سوم آثار عدم تطابق کالا در بیع در حقوق ایران و اسناد بین المللی

مبحث اول: آثار عدم مطابقت کالا

گفتار اول: اسناد بینالمللی و کنوانسیون بیع بین المللی کالا

بند اول: درخواست اجرای اجباری قرارداد

بند دوم: درخواست کالای جانشین

بند سوم: درخواست اصلاح یا تعمیر کالا

بند چهارم: مهلت درخواست تعمیر کالا

بند پنجم: قلمرو درخواست تعمیر کالا

بند ششم: اعلام بطلان قرارداد و شرایط آن

بند هفتم: درخواست تقلیل ثمن

بند هشتم: درخواست جبران خسارت

گفتار دوم: حقوق ایران

بند اول: درخواست اجرای اجباری قرارداد

بند دوم: فسخ قرارداد

بند سوم: درخواست تقلیل ثمن

بند چهام: درخواست جبران خسارت

مبحث دوم: امکان جمع ضمانت اجراها

گفتار اول: اسناد بین المللی و کنوانسیون بیع بینالمللی کالا

گفتار دوم: حقوق ایران

مبحث سوم: شرایط ماهوی حق ترمیم فروشنده

گفتار اول: قبل از موعد اجرا

بند اول: تسلیم شدن اسناد و کالاها قبل از موعد اجرای قرارداد

بند دوم: تحقق نقض قرارداد در اثر عدم مطابقت کالا و یا اسناد

بند سوم: تبیین قاعده در سایر اسناد حقوق قراردادهای بین المللی

گفتار دوم: پس از پایان یافتن موعدِ قراردادی

مبحث چهارم: تحقق نقضِ غیراساسی در اثر عدم مطابقت کالاها و اسناد و مدارک

گفتار اول: تبیین قاعده در اسناد بین المللی و کنوانسیون بیع بین المللی وین ۱۹۸۰

گفتار دوم: تبیین قاعده در سایر اسناد حقوق قراردادهای بین المللی

گفتار سوم: تبیین قاعده در حقوق ایران

مبحث پنجم: ضوابط مطابقت کالا با قرارداد

گفتار اول: ضوابط قراردادی تعیین مطابقت

گفتار دوم: ضوابط غیرقراردادی تعیین مطابقت

بند اول: مناسب بودن کالا جهت استفاده معمولی

بند دوم: متناسب بودن کالا با هدف خاص اعلام شده از سوی خریدار

بند سوم: ضابطه مطابقت کالا با نمونه و مدل

فصل چهارم آثار عدم انطباق مبیع با قرارداد نسبت به طرفین معامله در حقوق ایران و اسناد بین المللی

مبحث اول: آثار اخطار و تقاضای فروشنده مبنی بر رفع عدم مطابقت کالا

گفتار اول: تعهد طرف زیان دیده مبنی بر اجازه دادن به فروشنده برای ترمیم

گفتار دوم: معلق شدن سایر ضمانت اجراهای خریدار

گفتار سوم: حق مطالبهی هرگونه خسارت برای خریدار

مبحث دوم: آثار عدم انطباق مبیع با قرارداد نسبت به فروشنده

گفتار اول: مسیولیت فروشنده

بند اول: حدود مسیولیت فروشنده در حقوق ایران

بند دوم: حدود مسیولیت فروشنده در کنوانسیون و اسناد بین المللی

گفتار دوم: موارد معافیت فروشنده از مسیولیت

بند اول: عدم مطابقت منتسب به فعل خود خریدار باشد

بند دوم: خریدار از عدم مطابقت کالا آگاه باشد

مبحث سوم: آثار عدم انطباق نسبت به خریدار

گفتار اول: الزام فروشنده به اجرای عین قرارداد

گفتار دوم: الزام فروشنده به دادن کالای جانشین

گفتار سوم: الزام به رفع نقص یا تعمیر مبیع

مبحث سوم: آثار عدم انطباق نسبت به ادعاهای عمومی ثالث

مبحث چهارم: تفاوت ها و شباهت های اسناد بین المللی کالا با حقوق ایران در صورت عدم انطباق کالا

گفتار اول: تفاوت های کنوانسیون بیع بین المللی با حقوق ایران

گفتار دوم: شباهت های کنوانسیون بیع بین المللی با حقوق ایران

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات

مبحث اول: نتیجه گیری

مبحث دوم: پیشنهادات

منابع

کلیدواژه ها

  • عدم تطابق
  • بیع کالا
  • اسناد بین المللی
  • فروشنده
  • خریدار