مفهوم برابری در مقابل قانون در متمم قانون اساسی مشروطیت
مفهوم برابری در مقابل قانون در متمم قانون اساسی مشروطیت نام مقاله ای از سید ناصر سلطانی بوده که در شماره دوم دوره چهارم (پاییز و زمستان 1391) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
در مشروطیت بسیاری از مفاهیم جدید حقوق عمومی پدیدار شدند. مفهوم برابری در مقابل قانون یکی از این مفاهیم بود. ظهور این مفهوم در افق بحث های مشروطه خواهان نشان از وقوع تغییراتی در بنیادهای اخلاقی جامعه میداد و از این رو مفهومی بنیادین و یکی از شالوده های استقرار حکومت قانون بود. دفاع از این مفهوم و تفکیک میان دو مفهوم متمایز «برابری در مقابل قانون» و «برابری در قانون» به-مدد سابقه فقهی آن ممکن شد. فقه در مقام یک نظام حقوقی چنین تفکیک هایی را میشناخت. فقیهان مشروطه خواه به یاری این مفاهیم مغالطات در مفهوم برابری را می گشودند. اما گفتگو درباره برابری تنها بحثی حقوقی نبود بلکه جامعه به سوی تجربه ساحت های تازه ای از برابری حرکت می کرد و جدالی پیش از حقوق، برای شناسایی برابری‌های جدیدی، در جریان بود و در این میانه بود که مغالطه مجال بروز می یافت. تلاش برای تدوین تاریخ این مفاهیم و شرایطی که در آن ظاهر شدند کوششی به سوی تدوین تاریخ مفاهیم حقوق عمومی در ایران است. تاریخی که حقوقدانان از آن غافل شده‌اند و آن را به تاریخ نویسانی سپرده‌اند که ابزاری برای تدوین این فرازهای تاریخ مشروطه خواهی، که خود مهمترین فصل تاریخ حقوق اساسی است، ندارند. تلاش برای استقرار این مفهوم پیش از مشروطیت آغاز شده بود. اما در نظامنامه اساسی اصلی به آن اختصاص نیافت. در هنگامه نوشتن متمم قانون اساسی این مفهوم در اصل هشتم پیشبینی شد. تحولات این اصل را تا شکل نهایی آن بررسی خواهیم کرد. در بحث های این دوران دو مفهوم از برابری جریان داشت که برای پیگیری و تدوین بحث تفکیک آن دو ضروری است. تعریف مشروطه خواهان را از برابری در مقابل قانون نشان خواهیم داد و این که چگونه و بر چه مبنایی چنین تعریف دقیقی ممکن شد.
کلیدواژه ها
- برابری در مقابل قانون
- برابری در قانون
- برابری در مقابل دادرس
- عناوین اولیه مشترکه بین العموم
- اضافات و جهات شخصیه