نظریه شماره 1217/95/7 مورخ 1395/05/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نظریه مشورتی 1217/95/7
شماره نظریه۱۲۱۷/۹۵/۷
شماره پرونده۵۹-۶۸۱/۱-۹۸۳
تاریخ نظریه۱۳۹۵/۰۵/۲۶

استعلام: در پرونده ای (ثبت شده در قبل از قانون جدید آئین دادرسی کیفری) نشریه صدا که دارای مجوز فعالیت از هیات نظارت بر مطبوعات می باشد اقدام به درج مطلبی مشتمل بر توهین به رئیس جمهور نموده و دادیار محترم دادسرای تهران به استناد ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ از ماده ۶ قانون مطبوعات اعلام جرم می نماید بازپرس به استناد مواد اخیرالذکر قرار جلب به دادرسی صادر نموده و دادیار اظهارنظر با این استدلال با قرارر صادره مخالفت نموده است:

۱-در قانون مطبوعات مصادیق توهین غیرقابل گذشت در مواد۲۶ و۲۷ تصریح شده است ( موارد مذکور در بند ۸ ماده ۶ شامل توهین به رهبر معظم ، مراجع مسلم تقلید، دین مبین اسلام و مقدسات آن ) و سایر توهین ها بند ۹ ماده ۶ مشمول ماده ۳۰ قانون و قابل گذشت می باشد فلذا نیازمند شکایت شاکی خصوصی می باشد.

۲-قانون مطبوعات قانون خاص و مستقل از قانون مجازات اسلامی می باشد و با وجود اینکه در زمان تصویب قانون مطبوعات ۱۳۶۴ حسب مواد ۸۶و ۸۷ قانون تعزیرات ۱۳۶۲ توهین به مامور دولت از توهین به افراد عادی متمایز شده بود لکن قانونگذار با علم به قانون تعزیرات ۶۲ صرفا برخی از موارد مهمه توهین را در مواد ۲۶و ۲۷ غیرقابل گذشت تلقی و سایر توهین ها را مشمول ماده ۳۰ و قابل گذشت دانسته است و شاید علت این تمایز مربوط به رسالت های مطبوعات باشد.

۳-با وجود تعیین تکلیف در قانون خاص مطبوعات و جرم انگاری، امکان رجوع به قانون عام وجود ندارد چرا که اگر تعریف ما از جرم مطبوعاتی این باشد که تمام جرایم مندرج قانون مجازات اسلامی چنانچه از طریق مطبوعات ارتکاب باید جرم مطبوعاتی است دیگر نیازی به جرم انگاری مجزا در قانون مطبوعات نبوده و در آن صورت می بایست در قانون مطبوعات بیان می شد تمام جرائم مندرج در قانون مجازات چنانچه با وسیله مطبوعات باشد جرم مطبوعاتی است خصوصا اینکه در خصوص توهین مصادیق غیرقابل گذشت آن صراحتا در قانون خاص مطبوعات تعیین تکلیف شده است .

۴-استناد به بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات در قرار جلب به دادرسی صحیح نیست چرا که بنا به صراحت بند ۸ ماده ۶ مصادیق آن عبارتند از دین مبین اسلام و مقدسات آن و همچنین اهانت به مقام معظم رهبری و مراجع مسلم تقلید که در مواد ۲۶و ۲۷ غیر قابل گذشت اعلام شده است لکن بقیه توهین ها مشمول بند ۹ ماده ۶ توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند بوده که در مواد ۳۰ قابل گذشت اعلام شده است.

حال با شرحی که گذشت توهین به رئیس جمهور از طریق مطبوعات دارای مجوز به استناد مواد ۲۷،۲۶ و ۳۰ قانون مطبوعات قابل گذشت بوده و یا مشمول ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی می-باشد؟

با عنایت به اینکه در خصوص استعلام مزبور پرونده ای مفتوح بوده که برای اتخاذ تصمیم در آن نیاز به نظریه مشورتی آن اداره کل می باشد جهت جلوگیری از اطاله دادرسی خواهشمند است موضوع را خارج از نوبت در کمیسیون مطرح و در ارسال پاسخ تسریع فرمائید .

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مطلق اهانت به رییس جمهور، هرچند از طریق مطبوعات صورت گیرد، مشمول ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ است و ماده ۳۰ قانون مطبوعات که در رابطه با توهین به "اشخاص" است، منصرف از توهین به مقامات موضوع ماده ۶۰۹ صدرالذکر است؛ مضافا اینکه در موارد تردید در خصوص قابل گذشت بودن و نبودن جرمی، اصل بر غیرقابل گذشت بودن جرایم با لحاظ مواد ۱۰۳ و ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ است.