نظریه شماره 7/1402/482 مورخ 1402/09/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صدمه غیر عمدی بر اثر بی احتیاطی در امر رانندگی

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۴۸۲
شماره پرونده	۱۴۰۲-۱۸۶/۱-۴۸۲ک
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۰۹/۱۱
موضوع نظریه	قانون بیمه اجباری خسارات واد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه
محور نظریه	بی احتیاطی در رانندگی

چکیده نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۴۸۲ مورخ ۱۴۰۲/۰۹/۱۱ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صدمه غیر عمدی بر اثر بی احتیاطی در امر رانندگی: از آنجایی که مسؤولیت ناشی از حوادث وسایل نقلیه موتوری بر عهده راننده می باشد، در فرض سؤال نیز مسؤولیت جبران خسارت متوجه کسی است که باید نسبت به رانندگی اقدام و با قرارگرفتن پشت فرمان، کنترل تراکتور را بر عهده می گرفت؛.بنابراین انجام ندادن این وظیفه در لحظه تصادف و قرار نگرفتن وی پشت فرمان و عدم امکان کنترل تراکتور، نافی مسؤولیت وی نیست، همچنان که از موجبات کاهش مسؤولیت وی و تقسیم مسؤولیت بین او و دیگر کسانی که تراکتور را هل داده اند، نیز نخواهد بود.

استعلام

در یک پرونده، مالک یک دستگاه تراکتور به علت روشن نشدن تراکتور، جهت هل دادن آن به خارج از پارکینگ از یک نفر درخواست کمک می نماید و مالک تراکتور به همراه همسر خود از طرف چرخ های عقب اقدام به هل دادن می نمایند؛ در حالی که شخص کمک کننده از چرخ های جلو که کوچک تر از چرخ های عقب می باشند، این اقدام را انجام می دهد. این موضوع در حالی است که کسی به عنوان راننده سوار بر تراکتور نمی باشد و هر سه نفر تراکتور را به شرح فوق به صورت خاموش هل می دهند. بر اثر این بی احتیاطی، شخصی که جهت کمک فراخوانده شده است (و درحال هل دادن از چرخ جلو می باشد و طبیعتا بین چرخ جلو و عقب قرار دارد) بین چرخ عقب و دیوار گیر نموده و بر اثر فشاری که بر قفسه سینه وی وارد و باعث شکستگی دنده و در نتیجه پارگی قلب و ریه می شود، فوت می نماید. حال خواهشمند است در خصوص سؤالات ذیل ارشاد فرمایید:

۱- موضوع مشمول ایراد صدمه غیر عمدی (شبه عمدی) بر اثر بی احتیاطی در امر رانندگی می باشد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، چه کسی مسؤول می باشد؛ مالک تراکتور یا همسر وی نیز که در هل دادن تراکتور نقش داشته است، دارای درجاتی از تقصیر می باشد؟

۲- در صورتی که موضوع از شمول سوانح رانندگی خارج باشد، رسیدگی به موضوع در چه قالبی انجام می پذیرد و مسؤول پرداخت دیه چه کسی است؟ با توجه به اینکه سه نفر در وقوع حادثه نقش داشته اند، با لحاظ مواد ۵۲۶ و ۵۳۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ تقسیم مسؤولیت به چه نحوی می باشد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا، با توجه به تعاریف حوادث، شخص ثالث و وسیله نقلیه که به ترتیب در بندهای پ ، ت و ث ماده یک قانون بیمه اجباری خسارات واد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵ بیان شده است و به ویژه اطلاق عبارت هر گونه سانحه ناشی از وسایل نقلیه که در بند پ ماده پیش گفته آمده است، چنانچه پس از بررسی های لازم و کسب نظر متخصصین امر (کارشناس تصادفات) احراز شود وسیله نقلیه (تراکتور) در وقوع حادثه منجر به فوت مؤثر بوده است، چنین حادثه ای، حادثه ناشی از وسیله نقلیه محسوب می شود و در این حوادث، پرداخت خسارت بدنی (دیه) مشمول احکام مقرر در قانون پیش گفته است و حسب مورد توسط شرکت بیمه یا صندوق تأمین خسارت های بدنی پرداخت می شود.

ثانیا، از آنجایی که مسؤولیت ناشی از حوادث وسایل نقلیه موتوری بر عهده راننده می باشد، در فرض سؤال نیز مسؤولیت جبران خسارت متوجه کسی است که باید نسبت به رانندگی اقدام و با قرارگرفتن پشت فرمان، کنترل تراکتور را بر عهده می گرفت؛.بنابراین انجام ندادن این وظیفه در لحظه تصادف و قرار نگرفتن وی پشت فرمان و عدم امکان کنترل تراکتور، نافی مسؤولیت وی نیست، همچنان که از موجبات کاهش مسؤولیت وی و تقسیم مسؤولیت بین او و دیگر کسانی که تراکتور را هل داده اند، نیز نخواهد بود.

مواد مرتبط

• ماده یک قانون بیمه اجباری خسارات واد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه
• ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)
• ماده ۵۳۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

جستارهای وابسته

• غیر عمدی
• دیه
• بی احتیاطی
• قتل شبه عمدی