نظریه شماره 98-186/1-52 مورخ 1398/02/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۹۸-۱۸۶/۱-۵۲
شماره پرونده	۹۸-۱۸۶/۱-۵۲ ک
تاریخ نظریه	۱۳۹۸/۰۲/۰۴

استعلام: با التفات به قسمت پایانی ماده ۲۹ قانون مجازات اسلامی که مقرر داشته در هر حال مدت بازداشت بدل از جزای نقدی نباید از ۳ سال تجاوز کند معنا و محل اجرای قسمت میانی ماده که اشعار می دارد که از حداکثر مدت حبس مقرر در قانون برای آن جرم بیشتر نیست چگونه خواهد بود؟ به دیگر سخن در فرضی که مجازات جرمی مدت ۵ سال حبس و جزای نقدی بسیار هنگفتی باشد که عملا حبس بدل از جزای نقدی با احتساب روزی ۴۰ هزار تومان از مدت ۵ سال نیز تجاوز نماید محکوم بابت جزای نقدی می بایست ۵ سال در بازداشت باشد یا ۳ سال؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مستنبط از ماده ۲۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ این است که قسمت اخیر ماده موصوف مبنی بر این که در هر حال مدت بازداشت بدل از جزای نقدی نباید از ۳ سال تجاوز کند ناظر به بیان "حداکثر مدت بازداشت بدل از جزای نقدی" قابل اعمال در مواردی است که برای جرم مجازات حبس مقرر نشده و یا حداکثر مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم بیش از ۳ سال است، بر همین اساس و به "قرینه ی قسمت اخیر ماده موصوف" فراز میانی ماده مذکور مبنی بر ازحداکثر مدت حبس مقرر در قانون برای آن جرم بیشتر نیست منصرف به جرائمی است که "حداکثر حبس مقرر در قانون برای آن جرم کمتر از ۳ سال حبس است"، لذا در مواردی نظیر فرض سؤال که "حداکثر حبس مقرر در قانون برای جرم ارتکابی ۵ سال حبس است" مدت حبس بدل از جزای نقدی قابل اعمال مشمول فراز پایانی ماده ۲۹ و حداکثر ۳ سال است. بدیهی است قوانین خاص مانند ماده ۶۰ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ۱۳۹۲ تابع احکام خاص خود است.