نقش اخبار اراده در ایقاع با بررسی تطبیقی حقوق فرانسه و انگلیس

عنوان	نقش اخبار اراده در ایقاع با بررسی تطبیقی حقوق فرانسه و انگلیس
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حانیه ذاکری نیا
استاد راهنما	محمد صالحی مازندرانی
استاد مشاور	احمد دیلمی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه قم

نقش اخبار اراده در ایقاع با بررسی تطبیقی حقوق فرانسه و انگلیس عنوان رساله ای است که توسط حانیه ذاکری نیا، با راهنمایی محمد صالحی مازندرانی و با مشاوره احمد دیلمی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع دکتری دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

ایقاع، عملی حقوقی است که با یک اراده –بدون دخالت اراده ی دیگری– انشا می شود. آزادی اراده ی یک طرفه که با افراط قوانین در بازگرداندن اعمال حقوقی به عقد و دست کم تشریفاتی کردن ایقاع، رو به رو شده است، قابل تعدیل به نظر می رسد. بدین ترتیب که در وهله ی نخست، اراده ی باطنی موقع برای شکل گیری ایقاع کافی نیست و ابراز آن لازم است؛ چراکه اراده ی انشایی هر دو جنبه ی باطنی و ظاهری اراده را در بر می گیرد. و مطابق نظر نویسنده، اراده ی ظاهری موقع شرط تاثیر اراده ی باطنی وی، و شرط تحقق ایقاع است. در وهله ی بعد، لازم است موقِع اراده ی خود را به مخاطب ایقاع ابراز نماید؛ که در این رساله، با تاسی از ماده ی ۶۸۰ قانون مدنی، به اخبار اراده تعبیر می گردد. این ضرورت که مستند به مبانی فقهی و حقوقی از جمله قاعده ی لاضرر، جلوگیری از تقلب نسبت به قانون، اصل عدم ولایت بر دیگری، تیوری اعتماد به ظاهر، حفظ حقوق اشخاص ثالث، عرف و مصلحت اجتماعی می باشد، در ابتدا، برای ایقاعات دارای مخاطب خاص فرض می شود. اما با تحلیل دقیق مصادیق ایقاع، معیارهایی هم چون التزام موقع، فعال بودن ایقاع و امکان رد مخاطب نیز ضرورت اخبار را تصدیق می نمایند. در نهایت لازم است جایگاه اخبار در اراده ی ایقاعی تبیین گردد. با بررسی ماده ی ۶۸۰ قانون مدنی در عزل وکیل و لحاظ مناسبات حکم و موضوع، نویسنده اخبار را شرط تاثیر نسبی ایقاع می داند. بدین ترتیب که اخبار، شرط تاثیر ایقاع نسبت به مخاطب و نیز شرط استناد پذیری ایقاع در مقابل ثالث می باشد. پذیرش این نظر، نتایجی را – به ویژه در فاصله ی ایقاع و اخبار– به همراه دارد، که نویسنده پس از تحلیل آن ها، حاصل را در ماده ای پیشنهادی برای قانون مدنی ایران، ارایه نموده است. نکته آن که در رساله ی حاضر، با نظر بر فقه امامیه (به عنوان منبع اصلی قانون گذاری ایران) در طرح مباحث و ارایه ی راه کارها، به منظور مستند نمودن مطالب نیز، علاوه بر مقررات داخلی، از ظرفیت حقوق تطبیقی – به ویژه حقوق فرانسه و انگلیس پرچم دار دو نظام حقوقی رومی– ژرمنی و کامن لا– بهره گیری شده است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه۱۱ – بیان مساله۱۲ – سوال های تحقیق۲۲ –

– پیشینه ی سوال ها۲۲ –

– سوال اصلی۳۲ –

– سوال های فرعی۳۳ –

– سوال های فرعی تر۳۳ – پیشینه ی تحقیق۴۴ – ضرورت انجام تحقیق۶۵ – فرضیه ها۷۶ – اهداف و کاربردهای تحقیق۷۷ – روش تجزیه و تحلیل داده ها۸۸ – سامان دهی تحقیق۸فصل اول : بررسی اراده در ایقاع۹مبحث اول – شناسایی ایقاع به عنوان فعل انشایی (حقوقی)۱۰گفتار اول – مفهوم اراده۱۰بند اول – اراده در لغت۱۰بند دوم – تعریف اصطلاحی اراده۱۱گفتار دوم – موضوع اراده۱۳بند اول – انشا۱۳بند دوم – اخبار۱۴بند سوم – معیارهای تشخیص انشا و اخبار۱۵گفتار سوم – متعلق اراده۱۶بند اول – موجودات مادی (افعال مادی)۱۶بند دوم – موجودات اعتباری (اعمال حقوقی)۱۶الف – ویژگی اراده ی انشایی در عقد۱۷ب – ویژگی اراده ی انشایی در ایقاع۱۸مبحث دوم – تحلیل اراده ی موقع (ایقاع کننده)۱۹گفتار اول – تحلیل اراده ی باطنی موقع۱۹بند اول – تصور یا ادراک۲۱بند دوم – سنجش یا تدبر۲۴بند سوم – تصدیق۲۵بند چهارم – رضا۲۹بند پنجم – قصد یا قصد انشا۳۳گفتار دوم – تحلیل اراده ی ظاهری موقع۳۶بند اول – لزوم و نقش اراده ی ظاهری در ایقاع۳۷الف – لزوم اراده ی ظاهری در ایقاع۳۷ب – نقش اراده ی ظاهری در ایقاع۴۰۱ – اراده ی ظاهری، اثبات کننده ی ایقاع۴۰۲ – اراده ی ظاهری، جزء و رکن ایقاع۴۱۳ – اراده ی ظاهری، شرط تاثیر ایقاع۴۲۴ – اراده ی ظاهری، شرط تاثیر اراده ی باطنی و شرط تحقق ایقاع۴۲بند دوم – پیوند اراده ی باطنی و ظاهری موقع۴۳الف – ابزار اراده ی ظاهری موقع۴۴۱ – لفظ۴۵۱ –

– گفتار۴۵۱ –

– نوشتار۴۸۲ – فعل۵۳۲ –

– فعل مثبت۵۳۲ –

–

– فعل خاص۵۳۲ –

–

– اشاره۵۶۲ –

–

– معاطات۵۷۲ –

– فعل منفی۵۸۲ –

–

– ترک فعل۵۸۲ –

–

– سکوت۵۹۳ – روش های الکترونیکی۶۴ب – دلالت اراده ی ظاهری بر اراده ی باطنی موقع۶۸۱ – دلالت صریح (دلالت مطابقی)۶۹۲ – دلالت ضمنی (دلالت تضمنی و التزامی)۶۹ج – عدم مطابقت اراده ی باطنی و اراده ی ظاهری موقع۷۱۱ – بررسی نظریات۷۲۱ –

– نظریه ی حکومت اراده ی باطنی۷۲۱ –

– نظریه ی حکومت اراده ی ظاهری۷۴۲ – تشخیص معیار۷۷۲ –

– اختلاف در اراده ی باطنی (اختلاف در قصد یا عدم قصد نسبت به ما وقع)۷۷۲ –

– اختلاف در تحقق اراده ی ظاهری۷۹۲ –

– اختلاف در نوع ایقاع۷۹۲ –

– اختلاف در سبب ایقاع۸۰۲ –

– اختلاف در مدلول اراده ی ظاهری۸۰۲ –

– اختلاف در اشتباه در موضوع ایقاع۸۱۲ –

– اختلاف در اشتباه در آثار ایقاع۸۲بند سوم – مراتب اراده ی ظاهری موقع۸۳الف – اظهار اراده۸۳ب – اعلان اراده۸۴ج – اعلام اراده۸۵د – اخبار اراده۸۶فصل دوم : لزوم اخبار اراده در ایقاع۸۸مبحث اول – مبانی لزوم اخبار اراده در ایقاع۸۹گفتار اول – منع سوء استفاده از حق۸۹بند اول – قاعده ی منع سوء استفاده از حق۹۰بند دوم – لزوم مشروعیت جهت۹۳بند سوم – قاعده ی لاضرر۹۶بند چهارم – نظریه ی جلوگیری از تقلب نسبت به قانون۱۰۱بند پنجم – اصل حسن نیت۱۰۳بند ششم – اخلاق حسنه۱۰۸بند هفتم – قاعده ی انصاف۱۱۱گفتار دوم – قابلیت استناد۱۱۶بند اول – اصل قابلیت استناد۱۱۶بند دوم – منع دخالت در اراده ی دیگری (اصل عدم ولایت بر دیگری)۱۲۲بند سوم – تیوری اعتماد به ظاهر۱۲۷بند چهارم – حفظ حقوق اشخاص ثالث۱۳۰بند پنجم – دشواری اثبات۱۳۴گفتار سوم – نظم عمومی۱۳۷بند اول – نظم عمومی۱۳۷بند دوم – مصلحت اجتماعی۱۴۱بند سوم – عرف۱۴۷گفتار چهارم – لزوم اطلاع رسانی و هشدار۱۴۹بند اول – نظریه ی لزوم اطلاع رسانی۱۴۹بند دوم – قاعده ی تحذیر۱۵۲مبحث دوم – قلمرو لزوم اخبار اراده در ایقاع۱۵۵گفتار اول – ایقاع دارای مخاطب خاص۱۵۵گفتار دوم – ایقاع التزام آور برای موقع۱۶۰بند اول – ایجاب ملزِم۱۶۱بند دوم – جعاله ی عام۱۶۳گفتار سوم – ایقاع فعال۱۶۴گفتار چهارم – ایقاع منوط به عدم رد مخاطب۱۷۱بند اول – وصیت عهدی۱۷۱بند دوم – ابراء۱۷۲بند سوم – تعهد به نفع ثالث۱۷۵گفتار پنجم – ایقاع مدت دار یا محدود به زمان۱۷۷گفتار ششم – ایقاع منتظر۱۸۰بند اول – ایقاعات منتظر غیر فعال۱۸۱بند دوم – ایقاعات منتظر فعال۱۸۱گفتار هفتم – ایقاع تشریفاتی (با رویکرد تشریفات مربوط به اخبار)۱۸۲فصل سوم : کارکرد اخبار اراده در ایقاع۱۸۸مبحث اول – جایگاه اخبار اراده در ایقاع۱۸۹گفتار اول – نظریات قابل طرح در تبیین جایگاه اخبار اراده در ایقاع۱۸۹بند اول – انتفای جایگاه برای اخبار اراده در ایقاع۱۸۹بند دوم – شکلی بودن جایگاه اخبار۱۹۲الف – غیر انشایی (اِخباری) بودن جایگاه اخبار۱۹۲ب – اثباتی بودن جایگاه اخبار۱۹۳بند سوم – ثبوتی بودن جایگاه اخبار۱۹۶الف – جایگاه اخبار در وقوع و تحقق ایقاع (تقابل وجود و عدم)۱۹۶۱ – اخبار، جزء علت تامه ی وقوع ایقاع (اخبار، جزء مقتضی ثبوتی ایقاع)۱۹۷۲ – اخبار، شرط وقوع ایقاع۱۹۸ب – اخبار، شرط صحت ایقاع (تقابل صحت و بطلان)۲۰۰ج – اخبار شرط تاثیر و شرط نفوذ ایقاع۲۰۱د – ایقاع، مراعی به اخبار۲۰۵ه– – ایقاع، معلق به اخبار (اخبار، شرط تعلیقی ایقاع)۲۱۲و – اخبار، شرط لزوم ایقاع۲۱۶ز – جایگاه اخبار در التزام نسبت به ایقاع۲۱۸۱ – اخبار، شرط تحقق التزامات ناشی از ایقاع۲۱۸۱ –

– اخبار، شرط التزام موقع و مخاطب ایقاع۲۱۹۱ –

– اخبار، شرط التزام مخاطب ایقاع۲۲۰۲ – عدم اخبار ایقاع، موجب مسوولیت مدنی موقع۲۲۲گفتار دوم – نظریه ی برگزیده: اخبار، شرط تاثیر نسبی ایقاع۲۲۴بند اول – اخبار، شرط تاثیر ایقاع نسبت به مخاطب۲۲۵بند دوم – اخبار، شرط استناد پذیری ایقاع در مقابل ثالث۲۲۷مبحث دوم – نتایج و آثار نظریه ی برگزیده (اخبار، شرط تاثیر نسبی ایقاع) ۲۳۲گفتار اول – ارکان اخبار۲۳۲بند اول – خبر دهنده (مخبِر)۲۳۲الف – موقع۲۳۲۱ – اصیل دارنده ی حق ایقاع۲۳۳۲ – قایم مقام۲۳۴ب – واسطه های اخبار۲۳۵بند دوم – خبر شونده۲۳۸الف – مخاطب خاص۲۳۸ب – واسطه های قانونی۲۳۸ج – اخبار به اشخاص ثالث۲۳۹بند سوم – زمان در اخبار۲۴۲الف – زمان تحقق اخبار۲۴۲۱ – نظریه ی صدور خبر۲۴۳۲ – نظریه ی ارسال خبر۲۴۴۳ – نظریه ی وصول یا ابلاغ خبر۲۴۶۴ – نظریه ی اطلاع از خبر۲۴۸۵ – نظر برگزیده: وصول خبر، اماره (قانونی) اطلاع مخاطب۲۵۰ب – مهلت اخبار۲۵۲۱ – مهلت اخبار در ایقاع فوری۲۵۳۲ – مهلت اخبار در ایقاع محدود به مدت معین۲۵۵۳ – مهلت اخبار در ایقاع بدون مدت۲۵۶۴ – تعلیق مهلت اخبار۲۵۹۵ – نقش واقعه یا عمل حقوقی منافی ایقاع در مهلت اخبار۲۵۹بند چهارم – وسایل اخبار۲۶۰گفتار دوم – ویژگی های اخبار۲۶۳بند اول – حق یا حکم بودن اخبار۲۶۳بند دوم – موضوعیت یا طریقیت اخبار۲۶۵بند سوم – کاشف یا ناقل بودن اخبار۲۶۵گفتار سوم – طواری حد فاصل ایقاع و اخبار؛ و آثار آن۲۶۶بند اول – آثار نسبت به موقع۲۶۷الف – عدم امکان عدول از ایقاع۲۶۷ب – اثر فوت و حجر موقع۲۶۸ج – اثر اعمال موازی موقع۲۷۰۱ – تصرفات مادی۲۷۰۲ – تلف واقعی۲۷۰۳ – تصرفات ناقله۲۷۱بند دوم – آثار نسبت به مخاطب ۲۷۲الف – اثر فوت و حجر مخاطب ۲۷۲ب – اثر اعمال منافی مخاطب۲۷۳۱ – اعمال منافی پذیرای تاثیر اخبار۲۷۴۱ –

– تصرفات مادی۲۷۴۱ –

– تلف واقعی۲۷۶۱ –

– تصرفات ناقله۲۷۷ب – اعمال منافی مانع تاثیر اخبار۲۷۹نتیجه گیری و پیشنهادها۲۸۵فهرست منابع۲۸۹الف – منابع فارسی۲۸۹ب – منابع عربی۳۱۷ج – منابع انگلیسی۳۲۹د – منابع فرانسه۳۳۳

کلیدواژه ها

• مدل چند سطحی
• تصمیم به گردشگری پزشکی
• انتخاب مقصد
• نهج الفصاحه
• پیامبر