نقش اماره در اثبات دعاوی تجاری در حقوق ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نقش اماره در اثبات دعاوی تجاری در حقوق ایران
عنواننقش اماره در اثبات دعاوی تجاری در حقوق ایران
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوخداداد محمودی
استاد راهنماسیدمرتضی قاسم زاده
استاد مشاورمحمد صفری
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۹
دانشگاهمرکز پیام نور تهران



نقش اماره در اثبات دعاوی تجاری در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط خداداد محمودی، با راهنمایی سیدمرتضی قاسم زاده و با مشاوره محمد صفری در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.

چکیده

تحقیق حاضر به بررسی نقش اماره در اثبات دعاوی تجاری در حقوق ایران می پردازد و به لحاظ ضرورتی که در تحلیل موضوع وجود دارد، ناگزیر از مراجعه به مباحثی از اصول فقه و آیین دادرسی مدنی می باشیم تا بتوانیم به مساله اصلی و دعاوی تجاری بپردازیم، از این رو این تحقیق دارای موضوعی بین رشته ای است و جمع کردن مباحث آن باعث آشتی دادن مسایل ماهوی حقوق تجارت با مباحث شکلی آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا و تاحدی اصول فقه می گردد. ماده ۱۳۲۲ قانون مدنی، امارات مصرح در قوانین دیگر را، به صراحت به رسمیت شناخته است ولی در حقوق تجارت ایران، به بررسی نقش این امارات که در قوانین تجاری و منابع حقوق تجارت موجود هستند، پرداخته نشده است، و از این رو در دعاوی تجاری، وکلای طرفین کمتر به این امارات اشاره می کنند ودر برخی موارد نیز به علت عدم استناد طرفین، قضات به آن امارات توجهی نمی کنند. در این تحقیق به نقش اماره اعم از قضایی و قانونی، در اثبات دعاوی تجاری پرداخته شده است، و از دو منظر کلی و جزیی، مورد بحث قرار گرفته است، زیرا برخی از مباحث را صرفا به طور کلی می توان طرح کرد، مثلا امارات قضایی را فقط به طورکلی مورد اشاره قرار داده ایم و از آنجایی که شمارش امارات قضایی غیرممکن است، به طور جزیی به آن نپرداخته ایم، ولی امارات قانونی را در منابع حقوق تجارت به طور جزیی نیز بررسی کرده ایم. نتایج تحقیق حاضر، از نظر علمی و کاربردی، برای حقوقدانان، وکلاء، مشاوران حقوقی، قضات و هم چنین تجار علاقمند به مباحث حقوقی و تجاری، مفید و قابل استفاده می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱۱

بخش اول ۱۴

مفهوم اماره و دلیل ۱۴

فصل اول: تعریف اماره در لغت و اصطلاح ۱۵

گفتار اول: تعریف اماره در لغت ۱۵

گفتار دوم: تعریف حقوقدانان و فقیهان از اماره ۱۵

فصل دوم: تعریف اماره در قانون ۱۶

فصل سوم: مفاهیم مشابه ۱۷

گفتار اول: فرض قانونی ۱۷

گفتار دوم: قرینه ۱۹

گفتار سوم: اصل عملی (عقلی) ۲۰

گفتار چهارم: اماره فقهی (شرعی) ۲۱

گفتار پنجم: قاعده حقوقی ۲۲

فصل چهارم: تفاوت ها و مشابهت های اماره با مفاهیم مشابه ۲۴

گفتار اول: اماره و فرض قانونی ۲۴

گفتار دوم: اماره و قرینه ۲۵

گفتار سوم: اماره و اصل عملی (عقلی) ۲۶

گفتار چهارم: اماره و اماره فقهی ۲۷

گفتار پنجم: اماره و قاعده حقوقی ۲۹

فصل پنجم: مفهوم دلیل و مباحثی پیرامون آن ۳۰

گفتار اول: مفهوم دلیل ۳۰

بند اول: دلیل در معنای لغوی، اصطلاحی، حقوقی و قانونی ۳۰

بند دوم: انواع دلیل ۳۱

گفتار دوم: انواع نظام ادله ۳۲

بنداول:نظام ادله اخلاقی ۳۳

بند دوم: نظام ادله قانونی ۳۳

گفتار سوم: امری یا تخییری بودن قواعد مربوط به ادله ۳۵

گفتار چهارم: موضوع دلیل ۳۶

گفتار پنجم: اقامه، فراهم آوردن و به کار بردن دلیل ۳۷

بخش دوم ۳۹

جایگاه واقسام اماره در بین دلایل و نقش آن در اثبات دعاوی تجاری ۳۹

فصل اول: جایگاه اماره در بین ادله ۴۰

گفتار اول: اماره در بین انواع ادله و اثر آن ۴۰

بند اول: اماره دلیل است یا خیر؟ ۴۱

بند دوم: اثر اماره چیست؟ ۴۲

گفتار دوم: تقسیم بندی امارات ۴۵

گفتار سوم: تعارض اماره با سایر ادله به معنای خاص (مذکور در قانون مدنی) ۴۸

بند اول: تعارض اماره قانونی با سایر ادله ۴۸

بند دوم: تعارض اماره قضایی با سایر ادله ۴۹

بند سوم: تعارض امارات با یکدیگر ۵۱

الف: تعارض امارات قانونی با یکدیگر ۵۱

ب– تعارض امارات قضایی با یکدیگر ۵۲

ج– تعارض اماره قانونی با اماره قضایی ۵۲

بند چهارم: تعارض امارات با اصول عملی ۵۴

فصل دوم: مفاهیم اثبات و ثبوت ۵۵

گفتار اول:مرحله اثباتی وثبوتی حق ۵۵

گفتار دوم:آثار مرحله ثبوتی و اثباتی ۵۷

فصل سوم: مفهوم دعاوی تجاری و نظام ادله حاکم بر آن ۵۹

گفتار اول: مفهوم دعوا به طورکلی ۵۹

گفتار دوم: مفهوم دعوای تجاری ۶۲

بند اول: استقلال یا وابستگی حقوق تجارت نسبت به سایر شاخه های حقوق ۶۲

بند دوم: ویژگی های موجود در حقوق تجارت ۶۴

الف– اصل سرعت ۶۴

ب– اصل اعتبار ۶۴

ج– اصل آزادی ادله در اثبات دعاوی تجاری ۶۵

بند سوم: دعوای تجاری ۶۵

الف– اثبات تجاری بودن عمل ۶۶

ب– اثبات صفت تاجر ۶۷

گفتار سوم: نظام ادله حقوق تجارت ۶۸

بند اول: ادله اثبات در دعاوی تجاری ۶۸

بند دوم: تبعیت حقوق تجارت از نظام ادله قانونی یا اخلاقی ۶۹

فصل چهارم: نقش اماره در اثبات دعاوی تجاری ۷۱

گفتار اول: نقش اماره قضایی در اثبات دعاوی تجاری ۷۱

بند اول: ویژگی اماره قضایی در دعاوی تجاری ۷۱

بند دوم: اعتبار اماره قضایی در دعاوی تجاری ۷۸

گفتار دوم: نقش اماره قانونی در اثبات دعاوی تجاری ۸۰

بخش سوم ۸۳

امارات اثبات دعاوی تجاری در حقوق ایران ۸۳

فصل اول: امارات موجود در قانون تجارت ایران و نقش آن در اثبات دعاوی تجاری ۸۴

گفتار اول: امارات موجود در باب اول و دوم قانون تجارت ایران مصوب ۱۳۱۱ ۸۴

بند اول: امارات موجود در باب اول قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ ۸۵

الف– اماره تاجر بودن و شخص حقیقی تاجر ۸۷

ب– اماره تاجر بودن و شخص حقوقی تاجر ۸۷

بند دوم: امارات موجود در باب دوم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ ۹۱

الف– امارهاعتبار دفاتر تجاری ۹۱

۱– اماره اعتبار دفاتر تجاری به نفع صاحب دفتر ۹۴

۲– اماره اعتبار دفاتر تجاری به ضرر صاحب دفتر ۹۵

۳– امارهامتناع از ارایه دفاتر تجاری ۹۶

ب– امارهتاجر بودن با ثبت نام در دفتر ثبت تجارتی ۹۶

گفتار دوم: امارات موجود در باب چهارم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ ۹۸

بند اول: اماره قبولی برات توسط براتگیر ۹۹

بند دوم: اماره مدیونیت براتگیر قبول کننده ۱۰۲

بند سوم: اماره ظهر نویسی در انتقال ۱۰۴

گفتار سوم: امارات موجود در باب پنجم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱(اماره تصرف در اسناد در وجه حامل) ۱۰۷

گفتار چهارم: امارات موجود در باب ششم و هفتم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ ۱۰۹

بند اول: امارات موجود در باب ششم قانون تجارت ۱۰۹

الف– اماره مسیولیت دلال ۱۰۹

ب–اماره ضامن بودن دلال ۱۱۱

بند دوم: امارات موجود در باب هفتم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱(اماره طرف معامله بودن حق العمل کار) ۱۱۲

گفتار پنجم: امارات موجود در باب هشتم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱(اماره بری شدن متصدی حمل ونقل) ۱۱۴

گفتار ششم: امارات موجود در باب یازدهم قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱(اماره صحت قرارداد ارفاقی پس از تصدیق) ۱۱۵

فصل دوم: امارات قانونی موجود در سایر منابع حقوق تجارت ایران و نقش آن در اثبات دعاوی تجاری ۱۱۷

گفتار اول: امارات موجود در قانون داوری تجارتی بین المللی(اماره انصراف از حق ایراد) ۱۱۷

گفتار دوم: امارات موجود در قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب ۱۳۱۰ ۱۲۰

بند اول: امارهحق استعمال انحصاری علامت تجاری ۱۲۰

بند دوم: اماره مخترع بودن ۱۲۳

گفتار سوم: امارات موجود در قانون تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲ ۱۲۶

بند اول: امارهتلقی داده پیام به عنوان ارسال شده ۱۲۷

بند دوم: اماره تصدیق دریافت داده پیام ۱۲۸

گفتار چهارم: امارات موجود در قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۶ ۱۲۹

بنداول:اماره صحت معاملات تجاری ۱۲۹

بنددوم:اماره تصرف در اموال موضوع معاملات تجاری ۱۳۰

گفتار پنجم، امارات موجود در قانون بیمه ایران مصوب ۱۳۱۶(اماره عدم مسیولیت بیمه گر در صورت عدم اعلام حادثه ظرف مهلت تعیینی) ۱۳۲

بند اول: نحوه اعلام وقوع حادثه ۱۳۴

بند دوم: فرصت اعلام وقوع حادثه ۱۳۵

بند سوم: ضمانت اجرای عدم اعلام به موقع ۱۳۵

گفتار ششم: اماره موجود در قانون صدور چک اصلاحی ۱۳۸۲(اماره پرداخت وجه چک) ۱۳۶

گفتار هفتم: امارات موجود در رای وحدت رویه هیات عمومی دیوانعالی کشور(اماره اشتغال ذمه صادر کننده چک) ۱۳۸

نتیجه گیری ۱۳۹

پیشنه–اد ۱۴۱

فهرست منابع ۱۴۳

ضمایم: ۱۴۸

کلیدواژه ها

  • تجارت
  • حقوق (علم)
  • قانون مدنی
  • اماره
  • اثبات
  • تجارت
  • حقوق ایران.
  • اثبات دعوی
  • اصول فقه
  • آیین دادرسی مدنی
  • اماره (حقوق)