نقش عرف در تعیین مصادیق عسر و حرج در طلاق

عنوان	نقش عرف در تعیین مصادیق عسر و حرج در طلاق
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	پریسا حاجی محمدی
استاد راهنما	مهشید سادات طبایی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

نقش عرف در تعیین مصادیق عسر و حرج در طلاق عنوان پایان نامه ای است که توسط پریسا حاجی محمدی، با راهنمایی مهشید سادات طبایی در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس دفاع گردید.

چکیده

قاعده ی عسر و حرج پس از اصلاحات قانونگذاری در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت ماده ۱۱۳۰قانون مدنی متجلی گردید . قاعده نفی عسر و حرج از قواعدی است که فقها در موارد فراوان به آن استناد کرده و به موجب آن به نفی تکالیفی که مستلزم عسر و حرج برای مکلف است ، حکم صادر کرده اند . استناد به این قاعده اختصاص به باب خاصی از ابواب فقه ندارد . بلکه در مباحث مختلف اعم از عبادات و معاملات بدان تمسک شده است . این قاعده در فقه اسلامی کاربرد زیادی دارد و آیات و روایات متعددی در این خصوص وجود دارد. حقوق خانواده بیش از سایر رشته های حقوق، تحت تاثیر عرف و روابط اجتماعی قرار دارد. مراجعه به قانون مدنی به وضوح این مطلب را ثابت می کند. اما باید توجه داشت که هر عرفی معتبر نیست و عرف باید شروط معتبر شرعی و قانونی را داشته باشد تا قابلیت استناد را دارا باشد. به نظر می رسد عرف در احراز عسر و حرج زوجه در طلاق دارای مستندات قانونی و فقهی می باشد و یکی از مهمترین عوامل برای این موضوع به شمار می رود. این پژوهش با روش توصیفی نقش عرف در تعیین مصادیق عسر و حرج در طلاق پرداخته است. از آن جا که عسروحرج با توجه به عرف و شخصیت و وضعیت خاص زوجه قابل سنجش است، لذا چنین نظری مردود است. چه بسا زنی به لحاظ شخصیت و موقعیت خانوادگی خویش از ازدواج مجدد زوج به تنگ آمده و در عسروحرج قرار گیرد و زن دیگر، حتی به ازدواج مجدد زوج بدون هیچ اکراهی رضایت دهد

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه چکیده

فصل اول:کلیات پژوهش ۱–۱–مقدمه

۱–۲–بیان مسیله

۱–۳–پیشینه پژوهش

۱–۴–ضرورت و اهمیت موضوع

۱–۵–اهداف تحقیق

۱–۶–سولات تحقیق

۱–۷–فرضیات تحقیق

۱–۸–روش تحقیق

۱–۹–ابزار پژوهش

۱–۱۰–روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها

۱–۱۱–جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق

فصل دوم : سیر تاریخی و معانی و مفاهیم ۲–۱–تعاریف و مفاهیم

۲–۱–۱–معناشناسی عسروحرج

۲–۱–۲–عسروحرج مفهومی برگرفته از فقه درقانون

۱–۲–۳–عسروحرج در رویه ی قضایی

۲–۲–نقش رویه ی قضایی درتعیین مفاد، محدوده و شرایط اجرای ماده ی ۱۱۳۰ق م

۲–۲–۱–وجود سبب درخواست حین درخواست طلاق

۲–۲–۲–حاکم شرع

۲–۲–۳–ضابطه ی نوعی یا شخصی تشخیص عسروحرج

۲–۲–۴–مدخوله بودن یا نبودن

۲–۲–۵–دایم یا موقت بودن رابطه زوجیت

۲–۲–۶–ماهیت طلاق

۲–۳–نقش رویه ی قضایی درتعیین مصادیق و احراز عسروحرج

۲–۴–بررسی اعمال قاعده عسروحرج درطلاق

۲–۴–۱–طلاق به درخواست زوجه درقانون مدنی

۲–۴–۲–بررسی علل اصلاح ماده ی۱۱۳۰قانون مدنی

۲–۵–اوصاف اختصاصی قاعده عسروحرج

۲–۶–ضرورت تعیین مصادیق عسر و حرج و مسیولیت شناسایی آن

فصل سوم : بررسی قاعده نفی عسر و حرج در فقه مذاهب ۳–۱–بررسی قاعده ی نفی عسروحرج در فقه مذاهب

۳–۱–۱–معنای اصطلاحی

۳–۲–دلایل قاعده در فقه امامیه

۳–۲–۱–آیات قرآن

۳–۲–۲–روایات

۳–۲–۳–عقل

۳–۲–۴–اجماع

۳–۳–دلایل قاعده در فقه اهل سنت

۳–۳–۱–آیات قرآن

۳–۳–۲–احادیث

۳–۴–مصادیق قاعده در فقه اهل سنت

۳–۵–دیدگاه های علمای امامیه در مورد قاعده

۳–۶–همسانیهای موجود در اهل سنت و اهل تشیع

۳–۶–۱–استفاده از آیات قرآن کریم به عنوان مهم ترین منبع ۵۰ ۳–۶–۲–کاربرد

۳–۷–تاثیر این قاعده برقوانین مدون جمهوری اسلامی ایران

۳–۸–مستندات فقهی

۳–۸–۱–کتاب

۳–۸–۲–سنت

۳–۸–۳–اجماع

۳–۸–۴–عقل

۳–۹–تعریف قاعده

۳–۹–۱–مفاد قاعده عسروحرج

۳–۹–۲–نفی حکم

۳–۹–۳–نفی حقیقت

۳–۹–۴–نفی اثر

۳–۹–۵–نهی سلطانی

۳–۱۰–قلمرو قاعده نفی عسر و حرج

۳–۱۰–۱–حرج شخصی یا نوعی

۳–۱۰–۲–حرج واقعی یا معلوم

۳–۱۰–۳–شمول قاعده نسبت به امور عدمی

۳–۱۱–چگونگی جمع بین قاعده نفی عسروحرج وتکالیف ثابت شده درشرع

۳–۱۲–مفاد قاعده نفی عسر و حرج، رخصت است یا عزیمت؟

۳–۱۳–تعارض قاعده نفی عسر و حرج با قاعده لا ضرر

۳–۱۴–تعارض میان قاعده لاحرج و ادله احکام

فصل چهارم: جایگاه عسر و حرج–قانون و رویه و نقش عرف در نفسیر حقوق غیرمالی زوجین ۴–۱–جایگاه عسر و حرج_قانون و رویه

۴–۱–۱–پیشینه کاربرد قاعده نفی عسروحرج در امور خانوادگی در قانون ایران

۴–۱–۲–شرایط و محدوده اعمال ماده۱۱۳۰

۴–۲–نقش عرف در حقوق مالی زوجین

۴–۲–۱–طرح مساله

۴–۲–۲–حسن معاشرت

۴–۲–۳–تمکین

۴–۲–۴–تشخیص مصالح خانواده

۴–۲–۵–مصادیق عسروحرج

۴–۲–۶–شروط ضمن عقد

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ۵–۱–نتیجه گیری

۵–۲–پیشنهادات

منابع و مآخذ منابع فارسی

منابع عربی

کلیدواژه ها

• عسرو عرج
• عرف
• حقوق خانواده
• فقه و حقوق