نقض اساسی و معیار ها و ضمانت اجرای آن در کامن لا اسناد بین المللی و حقوق ایران

عنوان	نقض اساسی و معیار ها و ضمانت اجرای آن در کامن لا اسناد بین المللی و حقوق ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سید محمد جواد فاطمیون
استاد راهنما	اسماعیل نعمت الهی
استاد مشاور	هدایت اله سلطانی نژاد
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه قم

نقض اساسی و معیار ها و ضمانت اجرای آن در کامن لا اسناد بین المللی و حقوق ایران عنوان رساله ای است که توسط سید محمد جواد فاطمیون، با راهنمایی اسماعیل نعمت الهی و با مشاوره هدایت اله سلطانی نژاد در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

برخی نظامهای حقوقی (مانند کامن لا) و برخی اسناد بین المللی، خاتمه قرارداد را منوط به تحقق نقض اساسی می کنند. مفهوم نقض اساسی در نظامهای حقوقی و اسناد بین المللی، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در کنوانسیون بیع بین المللی کالا، مطالبه کالای جایگزین نیز، متوقف بر وقوع نقض اساسی قرارداد است. متعاقب تصویب کنوانسیون بیع بین المللی کالا در سال ۱۹۸۰ میلادی، اسناد متعددی تنظیم شدند که به مفهوم و آثار نقض اساسی نیز اشاره داشتند. از این رو، شناخت مفهوم نقض اساسی قرارداد در کامن لا و در اسناد بین–المللی، در درجه نخست اهمیت قرار دارد. برای درک بهتر این مفهوم، به بیان عناصر نقض اساسی در اسناد مختلف بین المللی و مقایسه آنها با یکدیگر می پردازیم. از خلال تحقیق کنونی روشن می شود که نقض اساسی قرارداد متشکل از دو عنصر است: نقض قرارداد و محرومیت اساسی. عنصر خسارت دخالتی در تحقق نقض اساسی ندارد. عنصر عدم قابلیت پیش بینی نیز مانع از اثرگذاری نقض اساسی قرارداد است نه از عناصر نقض اساسی. بعد از شناخت مفهوم نقض اساسی، شناسایی معیارهای نقض اساسی قرارداد، ضرورت دارد. به سخن دیگر، صرف شناخت مفهوم نظری نقض اساسی، کمکی در تشخیص وقوع یا عدم وقوع نقض اساسی در نمونه های خارجی نمی کند. آثار نقض اساسی نیز در نظام حقوقی کامن لا و اسناد بین المللی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالبه ی کالای جایگزین در کنوانسیون منوط به تحقق نقض اساسی است ولی در اسناد بین المللی چنین شرطی وجود ندارد. علت این امر، تقدم حق فروشنده در مورد اصلاح بر حق خریدار در مورد درخواست کالای جایگزین در کنوانسیون بیع است. لذا به نظر می رسد از این حیث، موضع کنوانسیون بیع قابل دفاع است. از حقوق کامن لا، حقوق انگلستان و حقوق آمریکا و از اسناد بین المللی، کنوانسیون بیع بین المللی کالا، پی ای سی ال، اونی دروا و دی سی اف آر، طرف ارجاع قرار گرفته است. در نهایت، مفهوم نقض اساسی قرارداد در حقوق ایران و امکان یا عدم امکان شناسایی آن بررسی می شود. مفهوم و آثار نقض اساسی در حقوق مدنی ایران و فقه دیده نمی شود بلکه خیارات متعددی پیش بینی شده است که مجوز فسخ و خاتمه ی قرارداد هستند ولکن سازوکار تعبیه شده در قانون مدنی به تبع فقه امامیه نتیجتا با سازوکار کنوانسیون بیع نزدیک است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

فصل اول

نقض اساسی، معیارها و ضمانت اجرای آن در کامن لا

۱–۱. نقض اساسی قرارداد در کامن لا

۱–۱–۱. مفهوم و انواع نقض قرارداد

۱–۱–۱–۱. مفهوم نقض قرارداد

۱–۱–۱–۱–۱. عناصر نقض قرارداد

۱–۱–۱–۱–۱–۱. عدم اجرای قرارداد

۱–۱–۱–۱–۱–۲. عدم وجود عذر قانونی

۱–۱–۱–۱–۱–۳. وجود تعهد

۱–۱–۱–۱–۱–۴. حلول تعهد

۱–۱–۱–۲. انواع نقض قرارداد

۱–۱–۱–۲–۱. نقض حقیقی

۱–۱–۱–۲–۲. نقض حکمی (نقض انتظاری (پیش از موعد))

۱–۱–۱–۲–۳. نقض تعهد اصلی و نقض تعهد ضمنی

۱–۱–۱–۲–۴. نقض کارآمد

۱–۱–۲. نقض اساسی قرارداد

۱–۱–۲–۱. اصطلاح نقض اساسی قرارداد

۱–۱–۲–۱–۱. حقوق انگلیس

۱–۱–۲–۱–۲. حقوق آمریکا

۱–۱–۲–۲. مفهوم نقض اساسی قرارداد

۱–۱–۲–۲–۱. سابقه تاریخی

۱–۱–۲–۲–۲. مفهوم نقض(قصور) اساسی

۱–۲. معیارهای نقض اساسی قرارداد

۱–۲–۱. حقوق انگلیس

۱–۲–۱–۱. داراشدن ناعادلانه

۱–۲–۱–۲. عدم کفایت پرداخت خسارت

۱–۲–۱–۳. نسبت نقض و اجرا

۱–۲–۱–۴. عدم قطعیت نسبت به اجرای آتی

۱–۲–۱–۵. نقض شرط اصلی و شرط نامعین

۱–۲–۱–۶. انگیزه های ثانوی

۱–۲–۱–۷. سایر معیارها

۱–۲–۲. حقوق آمریکا

۱–۳. مقدمه: ضمانت اجرای نقض اساسی قرارداد در کامن لا

۱–۳–۱. ضمانت اجرای نقض عادی

۱–۳–۱–۱. حقوق انگلیس

۱–۳–۱–۱–۱. شیوه های جبرانی کامن لایی

۱–۳–۱–۱–۱–۱. مطالبه خسارت

۱–۳–۱–۱–۱–۲. مطالبه مبلغ توافق شده

۱–۳–۱–۱–۱–۳. استرداد

۱–۳–۱–۱–۲. شیوه های جبرانی انصافی ۵۰ ۱–۳–۱–۱–۲–۱. اجرای عین تعهد ۵۰ ۱–۳–۱–۱–۲–۲. قرار منع

۱–۳–۱–۱–۳. شیوه های جبرانی مبتنی بر تراضی

۱–۳–۱–۱–۳–۱. خسارات مقطوع

۱–۳–۱–۱–۳–۲. وجه التزام

۱–۳–۱–۲. حقوق آمریکا

۱–۳–۱–۲–۱. شیوه های جبرانی قانونی

۱–۳–۱–۲–۱–۱. خسارت ترمیمی

۱–۳–۱–۲–۱–۲. خسارت تبعی

۱–۳–۱–۲–۱–۳. خسارت اسمی (صوری)

۱–۳–۱–۲–۱–۴. خسارت مقطوع

۱–۳–۱–۲–۱–۵. خسارت تنبیهی

۱–۳–۱–۲–۲. شیوه های جبرانی انصافی

۱–۳–۱–۲–۲–۱. الزام به انجام عین تعهد

۱–۳–۱–۲–۲–۲. قرار منع

۱–۳–۱–۲–۲–۳. خاتمه قرارداد

۱–۳–۱–۲–۲–۴. اصلاح قرارداد

۱–۳–۱–۲–۲–۵. استرداد

۱–۳–۱–۲–۲–۶. خسارت اعتماد

۱–۳–۱–۲–۳. شیوه های جبرانی در قانون متحدالشکل تجاری آمریکا

۱–۳–۱–۲–۳–۱. شیوه های جبرانی فروشنده

۱–۳–۱–۲–۳–۲. شیوه های جبرانی خریدار

۱–۳–۲. ضمانت اجرای نقض اساسی

۱–۳–۲–۱. حقوق انگلیس

۱–۳–۲–۱–۱. رد کالا و خاتمه دادن به قرارداد

۱–۳–۲–۱–۱–۱. رد و خاتمه، وحدت یا تعدد؟

۱–۳–۲–۱–۱–۲. رابطه رد کالاها و خاتمه قرارداد

۱–۳–۲–۱–۱–۳. مکانیزم خاتمه قرارداد

۱–۳–۲–۱–۱–۴. آثار خاتمه

۱–۳–۲–۲. حقوق آمریکا

۱–۳–۲–۲–۱. تعلیق اجرا

۱–۳–۲–۲–۲. خاتمه قرارداد

۱–۳–۲–۲–۲–۱. اسباب خاتمه قرارداد

۱–۳–۲–۲–۲–۲. آثار خاتمه قرارداد

فصل دوم:

نقض اساسی، معیارها و ضمانت اجرای آن در اسناد بین المللی

۲–۱. نقض اساسی قرارداد در اسناد بین المللی

۲–۱–۱. تاریخچه

۲–۱–۱–۱. دوره قبل از کنوانسیون

۲–۱–۱–۲. کارهای مقدماتی برای تنظیم کنوانسیون

۲–۱–۱–۲–۱. تلاشهای معمول در آنسیترال

۲–۱–۱–۲–۲. شورهای کمیته اول و تصمیمات کنفرانس عمومی

۲–۱–۱–۲–۲–۱. اصلاحات

الف. پیشنهاد چکسلواکی سابق

ب. پیشنهاد مصر

پ. پیشنهاد پاکستان

ت. پیشنهاد جمهوری فدرال آلمان

ث. پیشنهاد انگلیس

ج. پیشنهاد ترکیه و هند

۲–۱–۱–۲–۲–۲. پیشنهاد کارگروه ویژه

۲–۱–۲. تعریف نقض قرارداد در کنوانسیون بیع و سایر اسناد بین المللی

۲–۱–۲–۱. تعریف نقض قرارداد

۲–۱–۲–۱–۱. تعریف نقض قرارداد در کنوانسیون بیع

۲–۱–۲–۱–۲. تعریف نقض قرارداد (عدم اجرا) در پی ای سی ال

۲–۱–۲–۱–۳. تعریف نقض قرارداد (عدم اجرا) در اونیدروا

۲–۱–۲–۱–۴. تعریف نقض قرارداد (عدم اجرا) در دی سی اف آر

۲–۱–۲–۲. تعریف نقض اساسی قرارداد در کنوانسیون بیع و سایر اسناد بین المللی

۲–۱–۲–۲–۱. تعریف نقض اساسی قرارداد در کنوانسیون بیع

۲–۱–۲–۲–۲.تعریف نقض قرارداد (عدم اجرا) در پی ای سی ال

۲–۱–۲–۲–۳. تعریف نقض قرارداد (عدم اجرا) در اونیدروا

۲–۱–۲–۲–۴. تعریف نقض قرارداد (عدم اجرا) در دی سی اف آر

۲–۱–۳. عناصر نقض اساسی در کنوانسیون بیع و سایر اسناد بین المللی

۲–۱–۳–۱. عناصر نقض اساسی قرارداد

۲–۱–۳–۱–۱. عناصر نقض اساسی قرارداد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا

۲–۱–۳–۱–۱–۱. نقض قرارداد

۲–۱–۳–۱–۱–۲. خسارت

۲–۱–۳–۱–۱–۳. محرومیت عمده

۲–۱–۳–۱–۱–۴. عدم قابلیت پیش بینی

۲–۱–۳–۱–۲. عناصر نقض اساسی قرارداد (عدم اجرای اساسی) در سایر اسناد بین المللی

۲–۱–۳–۱–۲–۱. لزوم مطابقت دقیق

۲–۱–۳–۱–۲–۲. عدم اجرای عامدانه

۲–۱–۳–۱–۲–۳. زیان نامتناسب

۲–۱–۳–۲. مقایسه ی عناصر

۲–۱–۳–۲–۱. خسارت

۲–۱–۳–۲–۲. عدم قابلیت پیش بینی ضرر

۲–۱–۳–۲–۳. لزوم مطابقت دقیق

۲–۱–۳–۲–۴. عدم اجرای عمدی منجر به عدم اعتماد به اجرای آتی متعهد

۲–۱–۳–۲–۵. ورود زیان نامتناسب به متعهد

۲–۲. معیارهای نقض اساسی قرارداد

۲–۲–۱. نقض اساسی به علت عدم اجرا و اجرای همراه با تاخیر

۲–۲–۱–۱. قواعد مشترک نقض توسط خریدار و فروشنده

۲–۲–۱–۱–۱. تکمیلی بودن تعهدات فروشنده و خریدار

۲–۲–۱–۱–۲. عدم اجرا به علت وجود مانع

۲–۲–۱–۱–۳. عدم اجرا به علت فعل یا ترک فعل متعهدله

۲–۲–۱–۱–۴. عدم اجرای تعهدات فرعی

۲–۲–۱–۲. تعهدات فروشنده و نقض آنها

۲–۲–۱–۲–۱. تعهدات فروشنده

۲–۲–۱–۲–۲. نقض تعهدات فروشنده

۲–۲–۱–۲–۲–۱ عدم تحویل کالاها یا اسناد

۲–۲–۱–۲–۲–۲ نقض تعهد مربوط به مکان تحویل

۲–۲–۱–۲–۲–۳ نقض تعهد مربوط به زمان تحویل

۲–۲–۱–۳. تعهدات خریدار و نقض آنها

۲–۲–۱–۳–۱. تعهدات خریدار

۲–۲–۱–۳–۲. نقض تعهدات خریدار

۲–۲–۱–۳–۲–۱. عدم پرداخت ثمن

۲–۲–۱–۳–۲–۲. تعهد به تحویل گرفتن کالاها و نقض آن از سوی خریدار

۲–۲–۲ نقض اساسی و عدم انطباق

۲–۲–۲–۱. زمان مناسب برای عدم انطباق

۲–۲–۲–۲ عدم انطباق بعد از انتقال ضمان (ماده(۲)۳۶)

۲–۲–۲–۳. عدم انطباق و اشتباه در انعقاد قرارداد

۲–۲–۲–۴. عدم انطباق به مثابه نقض اساسی

۲–۲–۲–۴–۱.عدم انطباق به علت قصور در انطباق با مقررات عرضه در کشور خریدار

۲–۲–۲–۴–۲. پرونده های نمونه

۲–۲–۲–۴–۲–۱. اول: موارد حفظ قرارداد

۲–۲–۲–۴–۲–۲. دوم: موارد خاتمه قرارداد

۲–۲–۲–۴–۲–۳. معیار متفاوت در پرونده ها

۲–۲–۲–۴–۳. متناسب بودن کالا برای اهداف عادی: قاعده استفاده متعارف

۲–۲–۲–۴–۳–۱. قاعده استفاده متعارف در فرض خرید کالا برای بازفروش

۲–۲–۲–۴–۳–۲. محدودیت های قاعده استفاده متعارف

۲–۲–۲–۴–۳–۳. بازفروش در جریان عادی تجارت

۲–۲–۲–۴–۳–۴. از دست دادن مشتری

۲–۲–۲–۴–۴.متناسب بودن کالا برای هدف خاص : اعمال قاعده مطابقت دقیق

۲–۲–۲–۴–۴–۱. شرایط اجرای قاعده اجرای دقیق

۲–۲–۲–۴–۵. عدم انطباق با نمونه یا مدل

۲–۲–۲–۴–۵–۱. پرونده های نمونه

۲–۲–۲–۴–۵–۲. ترسیم معیار نقض اساسی قرارداد

۲–۲–۳. عیوب مقدار

۲–۲–۴. نقض اساسی و بسته بندی

۲–۲–۵. حق اصلاح فروشنده و نقض اساسی

۲–۲–۵–۱. اصلاح قبل از انقضای زمان اجرا

۲–۲–۵–۲. اصلاح بعد از انقضای زمان اجرا

۲–۲–۵–۳. پرونده های قضایی

۲–۳. ضمانت اجرای نقض اساسی

۲–۳–۱. ضمانت اجرای نقض اساسی در کنوانسیون بیع

۲–۳–۱–۱. خاتمه قرارداد

۲–۳–۱–۱–۱. نقض اساسی از سوی فروشنده: مواد (a)(۱)۴۹ و (۲)۵۱

۲–۳–۱–۱–۲. نقض اساسی از سوی خریدار: ماده (a)(۱)۶۴

۲–۳–۱–۱–۳. نقض اساسی قابل پیش بینی: ماده

۱۷۳ ۲–۳–۱–۱–۴. نقض اساسی و بیع های اقساطی: ماده (۲)(۱)۷۳

۲–۳–۱–۲. تعهد به تحویل کالای جایگزین (ماده (۲)۴۶)

۲–۳–۱–۲–۱. نقض اساسی در پرتو متن ماده (۲)۴۶

۲–۳–۱–۲–۲. نقض اساسی و سابقه تقنینی ماده (۲)۴۶

۲–۳–۱–۲–۲–۱. شورهای مطرح در آنسیترال

۲–۳–۱–۲–۲–۲. شورهای کمیته اول و تصمیمات کنفرانس عمومی

۲–۳–۲. ضمانت اجرای نقض اساسی(عدم اجرای اساسی) قرارداد در اسناد بین المللی

۲–۳–۲–۱. خاتمه دادن به قرارداد

۲–۳–۲–۲. تقاضای تامین کافی برای اجرای دقیق تعهد

۲–۳–۲–۳. رد کردن اجرای دیر هنگام

فصل سوم:

نقض اساسی قرارداد در حقوق ایران

۳–۱. مقدمه: نقض قرارداد، مصادیق و شیوه های جبرانی

۳–۱–۱. مفهوم نقض قرارداد

۳–۱–۲. مصادیق نقض

۳–۱–۲–۱. نقض معذور

۳–۱–۲–۲. نقض غیرمعذور

۳–۱–۲–۲–۱. نقض کامل

۳–۱–۲–۲–۲. نقض جزیی

۳–۱–۲–۲–۳. اجرای با تاخیر

۳–۱–۲–۲–۴. در حکم نقض کامل

۳–۱–۳. انواع شیوه های جبرانی در فرض نقض قرارداد در حقوق ایران

۳–۱–۳–۱. انواع شیوههای جبرانی به طور کلی

۳–۱–۳–۱–۱. فسخ

۳–۱–۳–۱–۲. الزام به انجام تعهد

۳–۱–۳–۱–۲–۱. امکان یا عدم امکان الزام

۳–۱–۳–۱–۲–۲. شرایط الزام

۳–۱–۳–۱–۲–۳. اقسام الزام

۳–۱–۳–۱–۳. تقلیل ثمن

۳–۱–۳–۱–۳–۱. ارش

۳–۱–۳–۱–۳–۲. خیار تبعض صفقه

۳–۱–۳–۱–۴. تادیه خسارت

۳–۱–۳–۱–۴–۱. مستندات قانونی

۳–۱–۳–۱–۴–۲. اقسام خسارت

۳–۱–۳–۲. شیوه های جبرانی متناظر با مصادیق نقض

۳–۱–۳–۲–۱. عدم انجام تعهد

۳–۱–۳–۲–۲. تاخیر در اجرای تعهد

۳–۱–۳–۲–۳. عدم اجرای جزیی

۳–۱–۳–۲–۳–۱. تحویل مبیع معیوب

۳–۱–۳–۲–۳–۲. تخلف شرط

۳–۱–۳–۲–۳–۳. تخلف وصف

۳–۱–۳–۲–۳–۴. تدلیس

۳–۱–۳–۲–۳–۵. تبعض صفقه

۳–۱–۳–۲–۳–۶. تفلیس

۳–۱–۳–۲–۳–۷. غبن

۳–۱–۳–۲–۳–۸. تعذر تسلیم

۳–۱–۳–۳. رابطه شیوه های جبرانی

۳–۱–۳–۳–۱. مورد عدم تحقق خیار

۳–۱–۳–۳–۱–۱. تقدم الزام بر فسخ

۳–۱–۳–۳–۱–۲. هم عرض بودن الزام و فسخ

۳–۱–۳–۳–۲. مورد تحقق خیار

۳–۱–۳–۳–۲–۱. خیار تاخیر ثمن

۳–۱–۳–۳–۲–۲. خیار رویت و تخلف وصف

۳–۱–۳–۳–۲–۳. خیار عیب

۳–۱–۳–۳–۲–۴. خیار تدلیس

۳–۱–۳–۳–۲–۵. خیار تبعض صفقه

۳–۱–۳–۳–۲–۶. خیار تخلف شرط و تعذر تسلیم

۳–۱–۳–۳–۲–۷. خیار تفلیس

۳–۱–۳–۳–۲–۸. خیار غبن

۳–۲. نقض اساسی قرارداد در حقوق ایران

۳–۲–۱. ادله و نظریات همسو با نقض اساسی قرارداد

۳–۲–۱–۱. ادله همسو با نقض اساسی قرارداد

۳–۲–۱–۱–۱. اصل لزوم قراردادها

۳–۲–۱–۱–۱–۱. تبیین دلیل

۳–۲–۱–۱–۱–۲. مقایسه اصل لزوم قراردادها و نقض اساسی قرارداد

۳–۲–۱–۲. نظریات همسو با نقض اساسی قرارداد

۳–۲–۱–۲–۱. نظریه ابقاء عقود

۳–۲–۱–۲–۱–۱. تبیین نظریه

۳–۲–۱–۲–۱–۲. مقایسه نظریه ابقاء عقود با اصل لزوم قراردادها و اصل اداره عقد

۳–۲–۱–۲–۱–۳. مقایسه نظریه ابقاء عقود و نقض اساسی قرارداد

۳–۲–۱–۲–۲. نظریه عمومی مطالبه خسارت

۳–۲–۱–۲–۲–۱. تبیین نظریه

۳–۲–۱–۲–۲–۲. نقد نظریه عمومی مطالبه خسارت

۳–۲–۲. امکان یا عدم امکان شناسایی نقض اساسی در حقوق ایران

۳–۲–۲–۱. اقسام خیار

۳–۲–۲–۲. مدارک خیارات

۳–۲–۲–۲–۱. خیار تاخیر ثمن

۳–۲–۲–۲–۲. خیار رویت

۳–۲–۲–۲–۳. خیار غبن

۳–۲–۲–۲–۴. خیار عیب

۳–۲–۲–۲–۵. خیار تدلیس:

۳–۲–۲–۲–۶. خیار تبعض صفقه

۳–۲–۲–۲–۷. خیار تفلیس

۳–۲–۲–۲–۸. خیار تعذر تسلیم

۳–۲–۲–۳. شرایط خیارات

۳–۲–۲–۳–۱. خیار تاخیر ثمن

۳–۲–۲–۳–۲.خیار رویت

۳–۲–۲–۳–۳. خیار تخلف وصف

۳–۲–۲–۳–۴. خیار غبن

۳–۲–۲–۳–۵. خیار عیب

۳–۲–۲–۳–۶. خیار تدلیس

۳–۲–۲–۳–۷. خیار تبعض صفقه

۳–۲–۲–۳–۸. خیار تفلیس

۳–۲–۲–۳–۹. خیار تخلف شرط

۳–۲–۲–۴. نتیجه

نتیجه

کلیدواژه ها

• نقض اساسی قرارداد
• عدم اجرای اساسی قرارداد
• کنوانسیون بیع بین المللی کالا
• پی ای سی ال
• اونیدروا
• دی سی اف آر
• خیارات