واکاوی فقهی-حقوقی قراردادهای باز (با تأکید بر حقوق ایران، انگلیس و آمریکا)
واکاوی فقهی-حقوقی قراردادهای باز (با تأکید بر حقوق ایران، انگلیس و آمریکا) نام مقاله ای از احسان علی اکبری بابوکانی و علی اکبر طبایی عقدا و فهیمه صادقی بوده که در شماره دوم دوره یازدهم (تابستان 1398) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
نهاد قرارداد باز، نهادی است که با قابلیّت انعطاف و سازگاری با شرایط و تحولات آتی بازار قادر است کارآمدی و مطلوبیتی را که امروزه در حقوق قراردادها امری مهم تلقی میشود، تضمین کند. از این رو، قرارداد آینده را حسب شرایطی که ممکن است رخ دهد برای دو طرف تأمین میکند، بی آنکه به اختلاف در روابط آنها بینجامد. اینکه این قراردادها چگونه تنظیم میشوند و چه شروطی در آنها مسکوت گذاشته شده، سؤالی است که با توجه به تجربه سایر کشورها میتوان به آن پاسخ داد؛ قرارداد باز که مقررات مربوط به آن در قانون متحدالشکل تجاری با عنوان «شروط تکمیل‌کننده» تدوین شده است، یک چهارچوب قراردادی است که به موجب آن برخی از موضوعات (ثمن، مکان و غیره) در زمان انعقاد به صورت باز طراحی میشوند و بر اساس شیوه های موجود در نظام‌های حقوقی تکمیل میشوند و میتوان عقود معینی را در آن جای داد. نگارندگان در مقال حاضر با اتکا بر روش توصیفی-تحلیلی به دنبال بررسی این ادعا هستند که در نظام فقهی- حقوقی ایران قرداد باز، از نظر ماهیت حقوقی قرارداد معین است و تحلیل آن بر مبنای روابط حقوقی پیش از قرارداد یا توافقهای مقدماتی و قرارداد مستقل خصوصی وفق ماده 10 ق.م نادرست به نظر میرسد. این قراردادها الزام آور و در برابر ثالث قابل استناداند گرچه برخی از موضوعات آن در زمان عقد مسکوت گذاشته و با ابهام روبه‌رو است اما نظریه کفایت علم اجمالی، اصل لزوم علم تفصیلی را تعدیل کرده و در ادامه قواعد تکمیلی انعطاف‌پذیر و مقامات قضایی این خلأها را حسب شرایطی که پیش میآید تکمیل می‌کنند.
کلید واژه ها
- شروط باز
- شروط تکمیل کننده
- ماهیت قرارداد باز
- مبانی قرارداد باز