واکاوی فقهی حقوقی حق حبس و چالش‌های فراروی ماده ی 1085 قانون مدنی
واکاوی فقهی _ حقوقی حق حبس و چالش‌های فراروی ماده ی 1085 قانون مدنی نام مقاله ای از رحیمه قربانی و امیر حمزه سالارزائی و محمدرضا کیخا است که در شماره سیزدهم (فروردین ۱۳۹۷) دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی منتشر شده است.
چکیده
حق حبس در نظام حقوقی اسلام یک مزیت و به‌عنوان ضمانت اجرایی حقوق مالی زوجه در ازدواج است که می‌توان گفت از مصادیق مدرن رعایت حقوق بشر در جهت صیانت از حقوق مالکیت بانوان و آزادی آنان در امور مالی خویش محسوب می‌شود، چنان‌که به زن حق می‌دهد از ایفای وظایفش در مقابل شوهر امتناع کند تا زوج وادار شود با حفظ حق نفقه، مهریة معجل و معلوم او را به وی تسلیم نماید. مفاد مادة 1085 قانون مدنی، ناظر به همین ضمانت اجرا است؛ اما این ماده با چالش‌هایی مواجه است که مقالة پیش رو درصدد بررسی آنها است. از جملة چالش‌ها این است که وقتی مهریه‌ها، گاه نجومی و از توان زوج خارج است، اعمال این حق، اساس ازدواج و تشکیل خانواده را با تکانه‌های جبران ناپذیری مواجه می‌کند و عملاً موجب حرج و ضرر می‌گردد که بدون شک این دو قاعده بر احکام و قواعد اولیه تضییق در جانب حکم ایجاد کرده و موجب می‌شود با پرداخت اولین قسط در مهریه‌های سنگین و خارج از توان زوج، زوجه را محکوم به تمکین از همسرش کند. در ضرورت این بحث همین بس که در عصر ما، مقولة ازدواج و تشکیل خانواده دشوار گردیده و ضروری است تا با تحلیل قواعد و قوانین بتوان در عین صیانت از آزادی مالی زوجه تا حد امکان تشکیل نظام مقدس خانواده را تسهیل و موجبات تحکیم آن را فراهم کرد که کاری لازم و خداپسندانه خواهد بود. نوع پژوهش این مقاله توصیفی- تحلیلی است و حاصل مقاله، مقید کردن ماده 1085 به قید عدم تمکین عام زوجه و قید قدرت پرداخت مهریه توسط زوج است که در غیر این صورت امتناع زوجه از انجام وظایفش غیرقانونی گردد.
کلیدواژه ها
- آزادی
- اعسار
- امتناع
- تمکین
- حق حبس
- حقوق بشر
- قانون مدنی