وضعیت زوجه نسبت به اموال حاصله در دوران زندگی مشترک

عنوان	وضعیت زوجه نسبت به اموال حاصله در دوران زندگی مشترک
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	زینب رضایی سلطان آبادی
استاد راهنما	فریبا مشیرپور
استاد مشاور	علیرضا مظلوم رهنی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

وضعیت زوجه نسبت به اموال حاصله در دوران زندگی مشترک عنوان پایان نامه ای است که توسط زینب رضایی سلطان آبادی، با راهنمایی فریبا مشیرپور و با مشاوره علیرضا مظلوم رهنی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس دفاع گردید.

چکیده

زن و شوهر با قرارداد ازدواج، حقوق و تکالیف مختلفی نسبت به یکدیگر پیدا می کنند. در حقوق اسلام و ایران اصل استقلال مالی زوجین مبنای روابط مالی زوجین است و هر یک از زن و شوهر در اکتساب و تصرف اموال خود استقلال کامل دارند. اما در حقوق کشورهای غربی از جمله فرانسه، در رژیم اشتراک اموال، مرد به عنوان رییس اشتراک، اداره اموال مشترک زوجین را در اختیار دارد و در رژیم جدایی مطلق اموال نیز مطابق فرض قانونی، حق تصرف در اموال زن را دارد مگر اینکه زن صریحا آن را رد نماید. از طرف دیگر تامین هزینه خانواده در حقوق اسلام تعهدی یک جانبه است و زن در این زمینه هیچ تکلیفی ندارد. نتیجه اینکه در رژیم دارایی مشترک، دارایی زن و شوهر پس از ازدواج یک دارایی مشترک را تشکیل می دهد. شمول این اموال مشترک نسبت به اموال منقول و غیر منقول و دارایی قبل از ازدواج و پس از آن، با توجه به مدلهای مختلف رژیم اشتراک مالی که در حقوق بسیاری از کشورهای اروپایی وجود دارد متفاوت خواهد بود; اما در غالب آنها مرد، اداره، تنظیم و تصرف در این اموال (اموال مشترک) را بر عهده دارد و یا لااقل اختیارات مرد گسترده تر از اختیارات زن می باشد. این رژیم هم در سیستم حقوقی رومی – ژرمنی; مانند فرانسه و آلمان و هم در سیستم حقوقی کامن لا; مثل انگلستان وجود دارد و اما بر اساس رژیم مالی حاکم بر زوجین در حقوق ما, تمام درآمدهای به دست آمده توسط هر یک از زوجین در این مدت، به خودشان اختصاص دارد.آنچه در این پایان نامه به آن پاسخ خواهیم داد موضوع وضعیت زوجه نسبت به اموال حاصله در دوران زندگی مشترک میباشد. از مشکلات در حوزه قوانین مالی مربوط به زنان، نقص قوانین اعلامی و فقدان قوانین حمایتی در خانواده است و همین موضوع انگیزه ای شد تا نگارنده به بررسی نقاط ضعف قوانین موجود و ارایه راهکار در خصوص حمایت از نظام حقوقی مالی زوجه در پایان نامه حاضر؛ به روش توصیفی تحلیلی ابزار کتابخانه بپردازد که هدف از این موضوع احقاق حقوق زوجه در مطالبه اموالی که مستحق آن است می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

مقدمه

بیان مساله

۱– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

۲– سوابق تحقیق

۳– جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق

۴– اهداف تحقیق

۵– سوالات تحقیق

الف) سوال اصلی تحقیق

ب) سوالات فرعی تحقیق

۷– فرضیه های تحقیق

الف) فرضیهی اصلی تحقیق

ب) فرضیههای فرعی تحقیق

روش تحقیق

روش ها و ابزار تجزیه وتحلیل داده ها

ساختار تحقیق

فصل اول: جایگاه مالی زوجه از منظر فقه و حقوق در خانواده

۱–۱– حقوق مالی و غیرمالی زوجه

۱–۱–۱– اهلیت زوجه در امور حقوقی

۱–۱–۲– رژیم های حاکم بر روابط مالی زوجین

۱–۱–۲–۱– ولایت مرد بر دارایی های زن

۱–۱–۲–۲– اشتراک کامل دارایی ها

۱–۱–۲–۳– افتراق کامل دارایی ها

۱–۱–۲–۴– اشتراک نسبی دارایی ها

۱–۲– روابط مالی زوجین از منظر اسلام

۱–۲–۱– استقلال یا افتراق مالی زوجین

۱–۲–۲– مبانی اصلی استقلال مالی زوجین

۱–۲–۲–۱– دلایل قرآنی

۱–۲–۲–۲– اصل عدم ولایت

۱–۲–۲–۳– قاعده تسلیط

۱–۲–۲–۴– آثار استقلال مالی زوجین

۱–۲–۲–۴–۱– نفی ولایت مرد بر اموال همسر

۱–۲–۲–۴–۲– سهیم نبودن زن و مرد در درآمدهای یکدیگر

۱–۳– راهکارهای تامین حقوق مالی زن

۱–۳–۱– شرط اشتراک اموال در ضمن عقد ازدواج

۱–۳–۲– شرط انتقال اموال در ضمن عقد ازدواج

۱–۳–۳– اجرت المثل

۱–۳–۴– مهر المتعه

فصل دوم: راهکارهای حمایت از حقوق مالی زوجه

۲–۱– شرط اشتراک اموال در ضمن عقد ازدواج

۲–۲– شرط انتقال اموال در ضمن عقد ازدواج

۲–۲–۱– اشکالات علمی شرط انتقال تا نصف دارایی

۲–۲–۲– اشکالات عملی شرط انتقال تا نصف دارایی

۲–۳– اجرت المثل

۲–۳–۱– موارد و شرایط اجرت المثل در فقه

۲–۳–۱–۱– موارد اجرت المثل

۲–۳–۱–۲– شرایط اجرت المثل

۲–۳–۱–۳– مبنای اجرت المثل

۲–۳–۲– اجرت المثل در قوانین موضوعه

۲–۳–۲–۱– زمان مطالبه حق الزحمه

۲–۳–۲–۲– شرایط استحقاق حق الزحمه

۲–۴– نحله

۲–۴–۱– شرایط تحقق نحله

۲–۴–۲– ملاک های تعیین نحله

۲–۴–۳– زمان نحله

۲–۴–۴– مقایسه اجرت المثل / شرط تنصیف دارایی /نحله

۲–۴–۴–۱– مقایسه اجرت المثل با شرط انتقال تا نصف دارایی

۲–۴–۴–۲– غیر قابل جمع بودن انتقال تا نصف دارایی و اجرت المثل

۲–۴–۴–۳– تقدم شرط انتقال تا نصف دارایی بر پرداخت اجرت المثل و نحله

۲–۴–۴–۴– مقایسه شرط انتقال تا نصف دارایی و نحله

۲–۴–۴–۵– عدم امکان جمع انتقال نصف دارایی و نحله

۲–۴–۴–۶– غیرقابل جمع بودن اجرت المثل و نحله

۲–۴–۵– مهرالمتعه

۲–۴–۵–۱– شرایط مهر المتعه

۲–۴–۵–۲– معیار محاسبه مهر المتعه

۲–۴–۵–۳– زمان استحقاق مهر المتعه

۲–۴–۵–۴– مقایسه نحله و مهر المتعه ۵۰ ۲–۵– مهریه و تعدیل آن ۵۰ ۲–۵–۱– مفهوم مهر و جایگاه آن ۵۰ ۲–۵–۲– ضرورت تعدیل مهریه های پولی

فصل سوم:ارزیابی نمونه هایی از نظام های خارجی موجود و راهکار پیشنهادی

۳–۱– رژیم مالی ازدواج در فرانسه

۳–۲– انواع رژیم های مالی در فرانسه

۳–۲–۱– رژیم تفکیک دارایی

۳–۲–۱–۱– رژیم جدایی اموال

۳–۲–۱–۲– رژیم مشارکت دارایی ها

۳–۲–۲– رژیم اشتراک اموال

۳–۲–۲–۱– ماهیت حقوقی اموال مشترک

۳–۲–۲–۲– اقسام رژیم های اشتراکی

۳–۲–۲–۲–۱– رژیم های اشتراک قراردادی

۳–۲–۲–۲–۱–۱– اشتراک کامل

۳–۲–۲–۲–۱–۲– رژیم اشتراک اموال منقول و دارایی ها

۳–۲–۲–۲–۲– رژیم قانونی اشتراک دارایی

۳–۲–۳– سیر اصلاح قانون گذاری رژیم مالی

۳–۳– جایگاه حقوقی زوجه در انگلستان

۳–۴– انواع رژیم های مالی در انگلستان

۳–۴–۱– رژیم اشتراک دارایی

۳–۴–۲– اشتراک در کلیه اموال و دارایی های قبل و بعد از ازدواج

۳–۴–۳– اشتراک در اموال تحصیل شده بعد ازدواج

۳–۴–۳–۱– اشتراک در بعضی از اموال

۳–۴–۳–۲– اشتراک موجل

۳–۴–۳–۳– مالکیت توام

۳–۵– مشارکت زوجه در دارایی های حاصله بعد از ازدواج و مبانی آن

۳–۵–۱– تبیین ضرورت مشارکت زوجه

۳–۵–۲– مبانی مشارکت زوجه در دارایی ها

۳–۵–۲–۱– احترام به عمل افراد

۳–۵–۲–۲– قاعده انصاف

۳–۵–۲–۲–۱– انصاف در معنای عام

۳–۵–۲–۲–۲– انصاف در معنای خاص

۳–۵–۳– قاعده لا ضرر

۳–۵–۴– مبنای شرط تنصیف تا نیمی از دارایی در عقدنامه ها

۳–۵–۵– وحدت ملاک از قاعده فقهی مربوط به دیون ممتازه

۳–۵–۶– احسان ونیکی

نتیجه و پیشنهاد

فهرست منابع

فارسی

کتب

مقالات

فصل نامه ها

پایان نامه ها

سایت

عربی

Abstract

کلیدواژه ها

• اموال مشترک
• حقوق مالی زوجه