وضعیت قرارداد فاکتورینگ در فقه اسلامی حقوق ایران و افغانستان
 | |
| عنوان | وضعیت قرارداد فاکتورینگ در فقه اسلامی حقوق ایران و افغانستان |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | فیروز منصوری |
| استاد راهنما | حسین میری |
| استاد مشاور | غیاث الدین سیامک قیاسی سررکی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | جامعه المصطفی العالمیه |
وضعیت قرارداد فاکتورینگ در فقه اسلامی حقوق ایران و افغانستان عنوان رساله ای است که توسط فیروز منصوری، با راهنمایی حسین میری و با مشاوره غیاث الدین سیامک قیاسی سررکی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.
چکیده
حقوق قراردادها یکی از بخش های مهم حقوق مدنی و تجاری است. قراردادها گاهی در داخل مرزها و گاهی در سطح بین المللی که با دخالت عناصر خارجی منعقد می شود. در این میان یکی از موضوعات اساسی در قراردادهای بین المللی، شیوه پرداخت قرارداد و تامین مالی بین المللی آن است. در تجارت بین الملل سازوکارهای مختلفی برای تامین مالی قراردادهای بین المللی پیش بینی و طراحی شده است که به تدریج درحال توسعه است. قرارداد فاکتورینگ یکی از این سازوکار و روش های تسهیل تجارت در عرصه ملی و بین المللی است که خدمات تامین مالی، مشاوره، تضمین اعتبار مشتریان و وصول حساب های دریافتنی را ارایه می نماید. قرارداد فاکتورینگ جایگاه ویژه ای در تامین مالی شرکت های کوچک و متوسط دارد و به روند تولیدات آن ها سرعت می بخشد؛ اما ابهامات موجود در خصوص وضعیت قرارداد فاکتورینگ، شرکت های تجارتی و موسسات مالی و اعتباری را از استفاده این روش باز داشته و سوالی مطرح است که وضعیت قرارداد فاکتورینگ در فقه اسلامی، حقوق ایران و افغانستان چگونه است؟ . در خصوص جنبه های این موضوع، برخی از تحقیقات هرچند در حد کارشناسی ارشد انجام شده؛ اما این تحقیقات از یک سو به تبیین و تحلیل موضوع آنگونه که باید نپرداخته اند و از سوی دیگر جنبه تطبیقی با حقوق افغانستان و فقه حنفی ندارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی–تحلیلی و با استفاده از منابع مکتوب به هدف یافتن پاسخ به سوال مذکور با در نظرداشت این دو ویژگی به توصیف و تحلیل موضوع پرداخته و دریافته است که قرارداد فاکتورینگ یک قرارداد خصوصی موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی ایران و مواد ۵۰۲ و ۵۰۴ قانون مدنی افغانستان است که مشمول عمومات آیات قرآنی و روایات از (پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم) و ایمه اطهار (ع) می شود و در صورت رعایت شرایط اساسی معاملات و شرایط اختصاصی قرارداد مذکور، مشروعیت دارد و نسبت به طرفین و اشخاص ثالث در صورت تصریح قانون گذار، اثر می گذارد و در نتیجه، حساب های دریافتنی صادرکننده به تامین کننده منتقل می شود و تامین کننده به تامین مالی صادرکننده و ارایه خدمات حسابداری، مشاوره، تضمین اعتبار مشتریان و وصول حساب های دریافتنی می پردازد؛ و طرفین قرارداد ملزم به تعهدات قراردادی شان می شوند.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
الف– بیان مسیله
ب– اهداف پژوهش
ج– ضرورت پژوهش
د– پرسش اصلی
ه– پرسش های فرعی
و– فرضیه ها
ز– پیشینه ی پژوهش
ح–جنبه جدید بودن و نوآوری و نظریه پردازی تحقیق:
ط– روش پژوهش و جمع آوری اطلاعات
ی – مشکلات پژوهش
ک– سازمان دهی پژوهش
فصل اول: کلیات و مفاهیم
مبحث اول: مفاهیم
کفتار اول: مفهوم فاکتورینگ و کلمات مرتبط به آن
بند یک: مفهوم وضعیت
بند دو: مفهوم فاکتورینگ
بند سه: حساب های دریافتنی
بند چهار: تامین مالی
بند پنج: صادرکننده، واردکننده و تامین کننده
گفتار دوم: قرارداد اصلی و قرارداد فرعی (تبعی)
بند یک: قرارداد اصلی
بند دو: قرارداد فرعی
مبحث دوم: پیشینه و انواع قرارداد فاکتورینگ
گفتار اول: پیشینه فاکتورینگ
بند یک: فاکتورینگ در دوران باستان و قرون وسطی
بند دو: فاکتورینگ در انگلستان
بند سه: فاکتورینگ در آمریکا
گفتار دوم: کنوانسیون های راجع به فاکتورینگ
بند یک: کنوانسیون ۱۹۸۸ اوتاوا راجع به انتقال حساب های دریافتنی
بند دو: کنوانسیون ۲۰۰۱ آنسیترال راجع به واگذاری حساب های دریافتنی
گفتار سوم: انواع قرارداد فاکتورینگ
بند یک: فاکتورینگ با حق رجوع و بدون حق رجوع
بند دو: فاکتورینگ تامینی (پیش پرداخت) و سررسید
بند سه: فاکتورینگ آشکار و پنهان
بند چهار: فاکتورینگ کامل و ناقص
بند پنج: فاکتورینگ مستقیم و غیرمستقیم
بند شش: فاکتورینگ داخلی و بین المللی
بند هفت: سایر انواع فاکتورینگ
مبحث سوم: فرایند قرارداد تامین مالی فاکتورینگ و ویژگی های آن
گفتار اول: فرایند تامین مالی فاکتورینگ
بند یک: مرحله اعتبار سنجی
بند دو: مرحله انعقاد قرارداد و اجرای آن
گفتار دوم: ویژگی های قرارداد تامین مالی فاکتورینگ
بند یک: تملیکی
بند دو: معاوضی
بند سه: مستمر
بند چهار: تبعی
بند پنج: شخصی
بند شش: خیاری
بند هفت: بین المللی
بند هشت: غیر معین
مبحث چهارم: مبانی فقهی و حقوقی قرارداد فاکتورینگ و برخورد فقها و حقوق دانان نسبت به آن
گفتار اول: مبانی فقهی و حقوقی قرارداد فاکتورینگ
بند یک:آیات
بند دو: روایات
بند سه: عرف و بنای عقلا
گفتار دوم: مبانی حقوقی قراردادهای غیر معین
بند یک: ماده
قانون مدنی ایران:
بند دو: ماده
و
قانون مدنی افغانستان:
فصل دوم: ماهیت قرارداد تامین مالی فاکتورینگ در فقه اسلامی، حقوق ایران و افغانستان
مبحث اول: قرارداد تامین مالی فاکتورینگ و عقود مشابه
گفتار اول: تامین مالی فاکتورینگ و عقد وکالت
بند یک: مفهوم عقد وکالت و اوصاف آن
بند دو: وجوه اشتراک و افتراق قرارداد تامین مالی فاکتورینگ با عقد وکالت
گفتار دوم: تامین مالی فاکتورینگ و عقد حواله
بند یک: مفهوم عقد حواله و اوصاف آن
بند دو: وجوه اشتراک و افتراق تامین مالی فاکتورینگ با عقد حواله
گفتار سوم: تامین مالی فاکتورینگ و عقد قرض
بند یک: مفهوم عقد قرض و اوصاف آن
بند دو: وجوه اشتراک و افتراق قرارداد تامین مالی فاکتورینگ و عقد قرض
گفتار چهارم: تامین مالی فاکتورینگ و عقد صلح
بند یک: مفهوم عقد صلح و اوصاف آن
بند دو: وجوه اشتراک و افتراق قرارداد تامین مالی فاکتورینگ و عقد صلح
گفتار پنجم: تامین مالی فاکتورینگ و انتقال طلب
بند یک: مفهوم انتقال طلب و اوصاف آن
بند دو: وجوه اشتراک و افتراق قرارداد تامین مالی فاکتورینگ و انتقال طلب
گفتار ششم: تامین مالی فاکتورینگ و بیع دین
بند یک: مفهوم بیع دین و اوصاف آن
بند دو: وجوه اشتراک و افتراق قرارداد تامین مالی فاکتورینگ و بیع دین
گفتار هفتم: تامین مالی فاکتورینگ به عنوان یک قرارداد غیر معین
بند یک: مفهوم قرارداد غیر معین و اوصاف آن
الف: مفهوم قرارداد غیر معین
بند دو: تحلیل و نتیجه بحث
مبحث دوم: تبیین و تحلیل دیدگاه های موجود و بیان نظر مختار
گفتار اول: دیدگاه های موجود درباره ماهیت قرارداد تامین مالی فاکتورینگ
بند یک: دیدگاه های سنتی
بند دو: دیدگاه های جدید
گفتار دوم: تحلیل دیدگاه ها و بیان نظر مختار درباره ماهیت قرارداد تامین مالی فاکتورینگ
بند یک: تحلیل دیدگاه ها
بند دو: بیان نظر مختار
فصل سوم: ارکان و شرایط قرارداد تامین مالی فاکتورینگ در فقه اسلامی، حقوق ایران و افغانستان
مبحث اول: شرایط اساسی (ارکان) قرارداد تامین مالی فاکتورینگ
گفتار اول: شرایط اساسی قرارداد فاکتورینگ در فقه امامیه و حقوق ایران
بند یک: قصد و رضای طرفین
بند دو: اهلیت طرفین
بند سه: معلوم و معین بودن موضوع قرارداد
بند چهار: مشروعیت جهت قرارداد
گفتار دوم: شرایط عمومی قرارداد فاکتورینگ در فقه حنفی و حقوق افغانستان
بند یک: شروط انعقاد
بند دو: شروط صحت
بند سه: شروط نفاذ
بند چهار: شرط لزوم
مبحث دوم: شرایط اختصاصی قرارداد تامین مالی فاکتورینگ
گفتار اول: شروط راجع به نفس قرارداد
بند یک: بین المللی بودن قرارداد
بند دو: معین بودن مدت قرارداد
گفتار دوم: شروط راجع به موضوع قرارداد
بند یک: منشا قراردادی داشتن حساب دریافتنی
بند دو: منشا تجاری داشتن حساب های دریافتنی
بند سه: کوتاه مدت بودن حساب های دریافتنی
مبحث سوم: شروط ضمن عقد
گفتار اول: شروط ضمن عقد در فقه امامیه و حقوق ایران
بند یک: مشروعیت شرط ضمن عقد
بند دو: انواع شرط ضمن عقد
گفتار دوم: شروط ضمن قرارداد فاکتورینگ در فقه حنفی و حقوق افغانستان
بند یک: مشروعیت شرط ضمن عقد
بند دو: انواع شرط ضمن عقد
فصل چهارم: آثار قرارداد تامین مالی فاکتورینگ در فقه اسلامی، حقوق ایران و افغانستان
مبحث اول: راهکارهای فقهی و حقوقی تعیین آثار قرارداد فاکتورینگ
گفتار اول: انحلال قرارداد به عقود متعدد
بند یک: در فقه امامیه و حنفی
بند دو: در حقوق ایران و افغانستان
گفتار دوم: تحلیل قرارداد نسبت به اثر اصلی آن
گفتار سوم: تحلیل قرارداد به عنوان عقد مستقل
گفتار چهارم: تحلیل نظریات و انتخاب نظر مختار
بند یک: اشکالات موجود در نظریه نخست:
بند دو: اشکال موجود در نظریه دوم
بند سه: اشکالات موجود در نظر سوم:
بند سه: نظر مختار
مبحث دوم: آثار قرارداد تامین مالی فاکتورینگ نسبت به صادرکننده و تامین کننده
گفتار اول: حقوق تامین کننده و التزامات صادرکننده
بند یک: انتقال حساب های دریافتنی
بند دو: تسلیم اسناد مربوط به حساب منقل شده
بند سه: انتقال تضمینات حساب های دریافتنی
بند چهار: پرداخت حق الزحمه خدمات و تامین مالی
بند پنج: تضمین وجود حساب های دریافتنی
گفتار دوم: حقوق صادرکننده و التزامات تامین کننده
بند یک: تایید اعتبار مشتریان
بند دو: تامین مالی صادرکننده
بند سه: تضمین وصول مطالبات و پذیرش ریسک
بند چهار: ارایه خدمات حساب داری، مشاوره و سایر فعالیت های اداری
مبحث سوم: آثار قرارداد تامین مالی فاکتورینگ نسبت به واردکننده (بدهکار)
گفتار اول: حقوق و التزامات واردکننده (بدهکار)
بند یک: اطلاع بدهکار و ارسال دستورالعمل پرداخت
بند دو: اخذ رضایت واردکننده در تغییر حقوق و تعهدات او
بند سه: توسل به ایرادات و دفاعیات
بند چهار: استرداد مبلغ پرداخت شده
بند پنج: پرداخت حساب های دریافتنی به تامین کننده
گفتار دوم: حقوق و التزامات اشخاص ثالث (غیر از واردکننده)
بند یک: قانون حاکم بر حق تقدم
بند دو: روش حل تعارض حقوق
نتیجهگیری
پیشنهاد ها:
فهرست منابع:
منابع فارسی:
الف–کتب:
ب–مقاله ها:
ج–پایان نامه:
د–قوانین:
منابع عربی
الف–کتب:
ب–مقاله:
ج–رساله های عربی:
منابع انگلیسی:
الف–کتب:
ب–مقاله:
ج–پایان نامه
کنوانسیون های بین المللی:
منابع فرانسوی:
الف–کتب:
ب–مقاله
ج–قوانین و دستورات
سایت ها:
کلیدواژه ها
- فاکتورینگ
- تامین مالی
- حساب های دریافتنی
- قرارداد خصوصی
- فقه اسلامی
- حقوق ایران
- حقوق افغانستان