وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقه و حقوق خصوصی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقه و حقوق خصوصی
عنوانوضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقه و حقوق خصوصی
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوعلی اکبر انصاری
استاد راهنماعلیرضا نصیری خلیلی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۹
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر



وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقه و حقوق خصوصی عنوان پایان نامه ای است که توسط علی اکبر انصاری، با راهنمایی علیرضا نصیری خلیلی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر دفاع گردید.

چکیده

نهاد شفعه نظامی دیرینه در فقه و حقوق ایران است که محور مختصات آن در جلد اول باب سوم از مواد ۸۰۸ لغایت ۸۳۴ قانون پیش بینی شده است. اخذ به شفعه یکی از اسباب تملک قهری، استثنایی بر قاعده تسلیط بوده بنابراین باید در موارد متقین حکم به آن داد. شرایط موضوع شفع برای ایجاد حق شفعه عباتند از: غیرمنقول بودن، قابل تقسیم بودن، منحصر بودن مالکیت بین دو شخص، مشاع بودن مالکیت، منتقل شدن به قصذ بیع. اما انصراف شفیع از حق شفعه قبل از بیع و ایجاد حق، انصراف شفیع از حق شفعه بعد از بیع و ایجاد حق و صلح شفیع با مشتری بعد از بیع و ایجاد حق از اسباب اسقاط اختیاری حق شفعه می باشد. این پژوهش وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقه و حقوق خصوصی را مورد بررسی قرار داد. و نتایج نشان می دهد از نظر فقه همه مبیعات (کالاهای فروخته شده)، از زمین عقار و املاک و مستعلات درخت خرما و ضیعه و کالا و عروض و هر مال دیگری مثل درهم و دینار و حیوان که احتمال تقسیم در آن ها باشد یا نباشد حق شفعه وجود دارد. ولی در حقوق خصوصی به موجب (ماده ی ۸۰۹) قانون هرگونه مستحدثات در زمین که بدون زمین فروخته شوند حق شفعه در آن ها نخواهد بود زیرا: مدار حق شفعه بر وجود زمین است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش ۱–۱– مقدمه

۱–۲– بیان مساله

۱–۳– اهمیت و ضرورت پژوهش

۱–۴– اهداف پژوهش

۱–۴–۱– هدف کلی:

۱–۴–۲– اهداف جزیی:

۱–۵– سوال های پژوهش

۱–۵–۱– سوال اصلی:

۱–۵–۲– سوال های فرعی:

۱–۶– فرضیه های پژوهش

۱–۶–۱– فرضیه اصلی:

۱–۶–۲– فرضیه های فرعی:

۱–۷– پیشینه پژوهش

۱–۸– روش پژوهش

۱–۹– جنبه جدید بودن و نوآوری در پژوهش

۱–۱۰– ساختار پژوهش

فصل دوم: مفاهیم و مبانی نظری پژوهش مبحث نخست: نقل و انتقال

گفتار نخست: تعاریف

بند نخست: لغوی

بند دوم: اصطلاحی

گفتار دوم: انتقال قهری

گفتار سوم: انتقال اختیاری

گفتار چهارم: موانع انتقال حقوق معنوی مولف

بند نخست: ماهیت حق معنوی و معضل شکل گرایی در فقه

بند دوم: جایگاه حق در تقسیم بندی اموال

بند سوم: وحدت یا دوگانگی حق مادی و معنوی حق مولف

گفتار پنجم: مالکیت به عنوان شرط انتقال

بند نخست: حق سبق

بند دوم: انتقال حق معنوی و ترویج بی اخلاقی در جامعه

بند سوم: نوع انتقال حقوق معنوی

مبحث دوم: حق شفعه

گفتار نخست: تعاریف

بند نخست: لغوی

بند دوم: اصطلاحی

گفتار دوم: تاریخچه حق شفعه

گفتار سوم: فلسفه حق شفعه

گفتار چهارم: اوصاف حق شفعه

بند نخست: حق شفعه، حقی مالی

بند دوم: حق شفعه، حقی عینی

بند سوم: انتقال حق شفعه به ارث

بند چهارم: معاملات غیر ناقله شفیع

فصل سوم: وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر حقوق خصوصی مبحث نخست: حق شفعه در منظر فقه

گفتار نخست: شفعه در فقه

بند نخست: اقوال فقها درباره شرط تحقق شفعه

بند دوم: اختصاص حق شفعه از طریق بیع و ادله آن

بند سوم: اکتفا به قدر متیقن و نقد آن

الف: قول اول اجماع و نقد آن

گفتار دوم: آن چه ثابت می شود در حق شفعه

گفتار سوم: شرایط فقهی شفعه

گفتار چهارم: ثبوت حق شفعه برای غایب و سفیه

گفتار پنجم: عدم اخذ به شفعه

بند نخست: عدم اثرخیار عقد بیع، در اخذ به شفعه

بند دوم: عدم اسقاط حق شفعه

بند سوم: عدم آثار تعدد مبیع، در اخذ به شفعه ۵۰ مبحث دوم: اخذ به شفعه

بند نخست: چگونگی تقسیم حق شفعه میان وراث

بند دوم: صرفنظر نمودن یکی از وراث از حق شفعه خویش

گفتار دوم: شرایط اخذ به شفعه

بند نخست: غیر منقول بودن مال

بند دوم: قابل تقسیم بودن مال

گفتار سوم: غیر قابل انتقال حق شفعه

گفتار چهارم: قابل اسقاط حق شفعه

گفتار ششم: غیر قابل تبعیض حق شفعه

گفتار هفتم: مبانی نقل شفعه در فقه

بند نخست: انتقال حقه شفعه در مال غیرمنقول مشاع

بند دوم: انتقال شفعه با توجه به اقسام اشاعه

گفتار هشتم: شرط مسلمانی در حق شفعه و نقل آن و دیدگاه نوین فقهی

گفتار نهم: حق شفعه با عجز از پرداخت ثمن

گفتار دهم: وضعیت انتقال شفعه

بند نخست: فوریت در شفعه

بند دوم: قذف و وضعین انتقال شفعه

بند سوم: حق رجوع و شفعه

گفتار یازدهم: اجرا و اسقاط حق شفعه در فقه

بند نخست: جایگاه شفعه در فقه

بند دوم: شفعه از دیدگاه اهل سنت

فصل چهارم: وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقهی مبحث نخست: حق شفعه در قانون ایران

گفتار نخست: شرط حق شفعه

بند نخست: غیر منقول بودن مورد شفعه

بند دوم: قابل تقسیم بودن مورد شفعه

بند سوم: لزوم شرکت

بند چهارم: محدود بودن شرکاء به دو نفر

بند پنجم: انتقال سهم مشترک بواسطه بیع

گفتار دوم: زوال حق شفعه (زوال اختیاری و قهری)

گفتار سوم: اسباب ارادی زوال حق شفعه

مبحث دوم: اخذ به شفعه

گفتار نخست: شرایط اخذ به شفعه

گفتار دوم: ماهیت اخذ به شفعه

بند نخست: چگونگی تقسیم حق شفعه میان وراث

بند دوم: صرفنظر نمودن یکی از وراث از حق شفعه خویش

بند سوم: همسر متوفا و حق شفعه به ارث رسیده

گفتار سوم: غیر قابل انتقال حق شفعه

گفتار چهارم: قابل اسقاط حق شفعه

گفتار پنجم: حق شفعه از آثار بیع

گفتار ششم: تبعیض غیر قابل حق شفعه

بند نخست: آثار اخد به شفعه

بند دوم: ابطال معاملات مقدم

گفتار هفتم: عدم اسقاط حق شفعه

بند نخست: عدم آثار تعدد مبیع، در اخذ به شفعه

بند دوم: انتقال حق شفعه

بند سوم: اسقاط حق شفعه

بند چهارم: احکام شفعه

بند پنجم: زمین، مدار حق شفعه

گفتار هشتم: چگونگی انتقال و تصرفات حقوقی در مال مشاع و شفعه ایجاد شده

بند نخست: تصرفات مادی با ذن شفیع

بند دوم: چگونگی اعمال شفعه در مال تبعی

بند سوم: ایجاد شفعه با قصد بیع و چگونگی انتقال آن

گفتار نهم: حق شفعه با عجز از پرداخت ثمن

بند نخست: شفعه در اسناد تجاری

بند دوم: انتقال حق شفعه از طریق ارث

گفتار دهم: شرایط شفیع

بند نخست: شفیع دارای اهلیت تصرف

بند دوم: شفیع و قادر بر تادیه ثمن

گفتار یازدهم: مختصات و مشخصات حق شفعه در حقوق

بند نخست: مالی بودن شفعه حق

بند دوم: حق عینی بودن شفعه

بند سوم: انتقال حق شفعه به ارث

بند چهارم: قابل اسقاط حق شفعه

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

  • نهاد شفعه
  • حقوق ایران