ولایت و نظارت بر وقف در فقه و حقوق

عنوان	ولایت و نظارت بر وقف در فقه و حقوق
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	پارسا پورشعبانی
استاد راهنما	محمدرضا شرافت پیما
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

ولایت و نظارت بر وقف در فقه و حقوق عنوان پایان نامه ای است که توسط پارسا پورشعبانی، با راهنمایی محمدرضا شرافت پیما در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی و شناخت ولایت و نظارت بر وقف از منظر فقه و حقوق است. لذا مسیله اساسی این پژوهش عبارت است از چگونگی ، روشها و مراجع و نحوه نصب و عزل و همچنین وظایف و اختیارات متولی و ناظر در انواع وقف ها اعم از وقف عام و خاص می باشد.تولیت و نظارت بر موقوفات اساسی ترین مسایل در حوزه نهاد وقف می باشد . ازنظر فقه و حقوق "متولی کسی است که از طرف واقف یا سازمان حج و اوقاف و امور خیریه برای اداره امور موقوفه معین می گردد و باید موقوفه در تصرف او باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که متولیان وقف به دو صورت تعیین می شوند که عبارتند متولی منصوص که در واقع او کسی است که در وقفنامه نام او برده شده است و یا اوصاف و مشخصاتی برای متولی ذکر شده که با فرد معین منطبق گردد. و متولی غیرمنصوص کسی است که به علت عدم ذکر نام و مشخصات سجلی ، اوصاف و شرایط متولی یا متولیان بعدی توسط واقف، حاکم وقف برای موقوفه متولی تعیین می کند.بر اساس دیدگاه فقها و حقوقدانان، اهلیت ، کفایت ، عدالت و مسلمان بودن مهمترین شرایط و اوصاف متولیان وقف میباشد. حفظ ، نگهداری و حراست از موقوفه و متعلقات آن ، تقسیم منافع و عایدات مال موقوفه ، اجاره دادن مال موقوفه و فروش اموال مستهلک موقوفه از مهمترین وظایف و اختیارات متولیان وقف می باشد. از نظر قانون مدنی، ناظر نام مقامی است که برای بازرسی و نظارت بر کار متولی تعیین می شود و خود در اداره ی وقف دخالت مستقیم نمی کند . واقف می تواند بر متولی ناظر قرار دهد که اعمال متولی به تصویب یا اطلاع او باشد. نظارت بر وقف به دو صورت است یکی نظارت اطلاعی و آن آگاه شدن بر امور مربوط به موقوفات و از عایدات و مصارف آن می باشد و بدین جهت متولی باید عملیات خود را به اطلاع ناظر برساند ولی لازم نیست که در امور موقوفه با او شور نماید در این نوع نظارت، متولی باید عملیات خود را به اطلاع ناظر برساند، ولی اذن یا تصویب ناظر در اقدامات متولی ضرورت ندارد و شیوه دیگر نظارت استصوابی است و آن اظهار نظر در امور مربوط به موقوفه قبل از انجام آن است. در صورتی که موقوفه ناظر استصوابی داشته باشد، متولی باید قبل از اقدام به هر عملی در امور موقوفه جلب نظر ناظر را بنماید و در صورت موافقت و تصویب ناظر، متولی آن را انجام خواهد داد و متولی بدون تصویب ناظر، نمی تواند اقدام به امری بنماید.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

فصل اول: کلیات تحقیق

۱–۱: تاریخچه وقف

۱–۱–۱: تاریخچه وقف در اسلام

۱–۱–۲: تاریخچه وقف در جهان

۱–۱–۳: تاریخچه وقف در ایران

۱–۲: مفاهیم

۱–۲–۱: تعریف وقف

۱–۲–۲: مقایسه وقف با مفاهیم مشابه

۱–۲–۲–۱: مقایسه وقف با هبه

۱–۲–۲–۲: مقایسه وقف با وصیت

۱–۲–۲–۳: مقایسه وقف با صدقه

۱–۲–۲–۴: مقایسه وقف با نذر

۱–۲–۳ : ارکان وقف

۱–۲–۳–۱: تعریف موقوف علیه

۱–۲–۳–۲: تعریف موقوف یا موقوفه

۱–۲–۳–۳: تعریف واقف

۱–۲–۴: تعریف ولایت

۱–۲–۳: تعریف ولایت

۱–۲–۴: مقایسه ولایت مفاهیم مشابه

۱–۲–۴–۱ : مقایسه ولایت با وکالت

۱–۲–۴–۲ : مقایسه ولایت نمایندگی

۱–۲–۴–۳ : مقایسه ولایت وصایت

۱–۲–۵: مفهوم نظارت

۱–۲–۶: مفهوم امین و مقایسه با مفاهیم مشابه

۱–۲–۶–۱ : تعریف امین

۱–۲–۶–۲ : مقایسه مفهوم امین با وصی

۱–۲–۶–۳ : مقایسه مفهوم امین با قیم

۱–۳ : اقسام وقف، ولایت و نظارت

۱–۳–۱: اقسام وقف

۱–۳–۱–۱ : اقسام وقف به اعتبار موقوف علیه

۱–۳–۱–۲ : اقسام وقف به اعتبار قصد واقف

۱–۳–۱–۳ : اقسام وقف از منظر نوع مدیریت

۱–۳–۱–۴ : اقسام وقف از نظر نوع موقوفه

۱–۳–۱–۵ : اقسام وقف به اعتبار مدت زمان وقف

۱–۳–۱–۶ : اقسام وقف از نظر مشروعیت وقف

۱–۳–۲: اقسام ولایت

۱–۳–۲–۱ : ولایت منصوص

۱–۳–۲–۲ : ولایت غیر منصوص ( منصوب)

۱–۳–۳: اقسام نظارت

۱–۳–۳–۱ : نظارت اطلاعی

۱–۳–۳–۲ : نظارت استصوابی

۱–۴: مبانی فقهی و حقوقی وقف

۱–۴–۱ : مبانی فقهی وقف

۱–۴–۲ : مبانی حقوقی وقف

فصل دوم: ولایت بر وقف

۲–۱: روشها و مراجع انتخاب متولی

۲–۱–۱: روش انتخاب توسط واقف

۲–۱–۲: روش انتخاب توسط سازمان اوقاف و امور خیریه ۵۰ ۲–۲: شرایط ولایت بر وقف و وظایف متولیان

۲–۲–۱: اوصاف متولی

۲–۲–۱–۱ : اهلیت

۲–۲–۱–۲ : کفایت

۲–۲–۱–۳ : عدالت و امانت

۲–۲–۲–۴ : اسلام

۲–۲–۲: وظایف و اختیارات متولیان وقف

۲–۲–۲–۱ : حفظ ، نگهداری و حراست از موقوفه

۲–۲–۲–۲ : تقسیم منافع و عایدات مال موقوفه

۲–۲–۲–۳ : اجاره دادن موقوفات

۲–۲–۲–۴ : فروش امال مستهلک موقوفه

۲–۳: نظام اداری تولیت و شرایط عزل متولی

۲–۳–۱: نظام اداری تولیت

۲–۳–۱–۱: حاکمیت اراده واقف

۲–۳–۱–۲: حاکمیت عرف و قانون

۲–۳–۲: شرایط عزل متولی

۲–۳–۳: نقش سازمان اوقاف و امور خیریه در تولیت وقف

۲–۳–۳–۱ : اداره موقوفات عام مجهول التولیه و موقوفات خاص سازمان اوقاف و امور خیریه

۲–۳–۳–۲ : اداره موقوفات عام فاقد متولی

۲–۳–۳–۳ : عزل و نصب متولیان توسط سازمان اوقاف و امور خیریه

۲–۴: ماهیت حقوقی تولیت و حوزه صلاحیت متولیان

۲–۴–۱: نحوه و چگونگی عقد تولیت

۲–۴–۲: حوزه صلاحیت (استقلال یا اجتماع متولیان

فصل سوم: نظارت بر وقف

۳–۱: مراجع نظارت بر وقف

۳–۱–۱: نظارت اشخاص بر وقف

۳–۱–۲: نظارت حاکم بر وقف

۳–۱–۳: نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه بر وقف

۳–۱–۳–۱: نحوه و شرایط نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه بر وقف

۳–۱–۳–۲: اقدامات شبه قضایی سازمان اوقاف و امور خیریه بر متولیان

۳–۲: ماهیت حقوقی نظارت ، روشهای انتخاب و وظایف و اختیارات ناظر وقف

۳–۲ –۱ : ماهیت حقوقی نظارت بر وقف

۳–۲–۲ : روشهای انتخاب ناظر وقف

۳–۲–۳: وظایف و اختیارات ناظر وقف

۳–۲–۳–۱ : وظایف و اختیارات ناظر اطلاعی

۳–۲–۳–۲ : وظایف و اختیارات ناظر استصوابی

۳–۳ : مشروعیت فقهی نظارت بروقف

– نتیجه گیری

– پیشنهادات

– فهرست منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• ولایت بر وقف
• وقف