پیامدهای تحریم های اقتصادی بر قراردادهای تجاری بین المللی با تاکید بر مقرره مسدودساز اتحادیه اروپا

عنوان	پیامدهای تحریم های اقتصادی بر قراردادهای تجاری بین المللی با تاکید بر مقرره مسدودساز اتحادیه اروپا
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	آرش بادکوبه
استاد راهنما	محسن ایزانلو
استاد مشاور	مجید غمامی، لعیا جنیدی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه تهران

پیامدهای تحریم های اقتصادی بر قراردادهای تجاری بین المللی با تاکید بر مقرره مسدودساز اتحادیه اروپا عنوان رساله ای است که توسط آرش بادکوبه، با راهنمایی محسن ایزانلو و با مشاوره مجید غمامی و لعیا جنیدی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

با کاهش توسل دولتها به جنگ، اعمال تحریم های اقتصادی به عنوان ابزار فشار و محاصره اقتصادی بر دولت های هدف افزایش چشمگیری داشته است. اگرچه تحریم ماهیتی سیاسی داشته و بیشتر مورد مطالعه حقوق بین الملل عمومی است، اما تاثیرات آن در حوزه حقوق بین الملل خصوصی غیر قابل انکار است. به ویژه آنکه تعاملات اشخاص و شرکتها را تحت تاثیر قرار داده و روابط قراردادی آنها را نیز دستخوش تغییر کرده است. تحریم های اقتصادی زمانی که توسط یک دولت یا سازمان به صورت فراسرزمینی تحت عنوان تحریم های ثانویه نسبت به اتباع کشورهای دیگر وضع و اعمال می شود مورد مناقشه دولتهای دیگر قرار می گیرد. در این زمان است که دولت های متاثر از تحریم های فراسرزمینی به مقابله با آن برخاسته و سعی دارند از طریق ابزارهای حقوق داخلی و بین المللی ضمن انکار شناسایی آثار تحریم نسبت به دولت و اتباع خود، با خنثی سازی تحریم حمایتهایی از اتباع خود به عمل آورند. یکی از این ابزارها تصویب قوانین مسدودساز تحریم های فراسرزمینی است. تقابل و زورآزمایی تحریم های فراسرزمینی و قوانین مسدودساز و آثاری که در حوزه حقوق بین الملل خصوصی به ویژه در حقوق قراردادها از خود به جای می گذارد مورد مطالعه این پژوهش است. یک قانون مسدودساز به عنوان مقرره آمره برتر مقر دادگاه، با رد مشروعیت تحریم های فراسرزمینی از اعمال آن تحریم ها به عنوان مقررات آمره برتر نسبت به قرارداد جلوگیری می کند. البته ترتیب اثر دادن به قوانین مسدودساز در دادگاه های ملی ای که دولت متبوع آن دادگاه هیچ قانون مسدودساز یا مقرره تحریمی را تصویب نکرده و نیز در دیوان های داوری به دلیل عدم وابستگی به هیچ دولتی، چالش برانگیز است؛ اینجاست که دو مقرره آمره برتر خارجی یعنی تحریم های فراسرزمینی و قانون مسدودساز آن تحریم با یکدیگر تعارض پیدا کرده و مرجع حل اختلاف باید در مقام رفع تعارض برآید. از میان قوانین مسدودساز که برخی کشورها و سازمان ها تا کنون تصویب کرده اند، مقرره مسدودساز اتحادیه اروپا هم به دلیل سابقه تصویب، هم به دلیل گستردگی اجرا و هم به دلیل توان مقابله اقتصادی بیشتر اتحادیه اروپا با ایالات متحده آمریکا از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین، روابط قراردادی اشخاص و شرکتهای ایرانی با اشخاص و شرکتهای اروپایی مشمول این مقرره اقتضا می کند تاثیر مقرره مسدودساز در این قراردادها سنجیده شود. فرضیه اصلی این پژوهش این است که مقرره مسدودساز اروپایی علاوه بر خنثی سازی تاثیر حکمی تحریم های کشور ثالث این امکان را به اشخاص هدف تحریم ایالات متحده آمریکا می دهد که با استناد به مقرره مسدودساز به عنوان مصداق بارز مقرره آمره برتر، الزام متعهد را به اجرای عین تعهد و پرداخت خسارت حسب مورد مطالبه کنند.

ساختار و فهرست رساله

فهرست اختصارات

فهرست اختصارات نگارشی

فهرست اختصارات قوانین، مقررات و اسناد

مقدمه

بخش اول– کلیات؛ تحریم های اقتصادی و قوانین مسدودساز از منظر حقوق بین الملل خصوصی

مبحث اول– مفهوم قراردادهای تجاری بین المللی مشمول تحریم

مبحث دوم– مفهوم تحریم، اهداف و انواع آن

مبحث سوم– مفهوم قانون مسدودساز

مبحث چهارم– واکنشها به اعمال صلاحیت فراسرزمینی تحریمهای ایالات متحده با تاکید بر قوانین مسدودساز

مبحث پنجم– ماهیت تحریم و قوانین مسدودساز از منظر امر حکمی یا موضوعی

مبحث ششم– جایگاه و ماهیت مقرره مسدودساز اروپایی در نظم حقوق بین الملل خصوصی اتحادیه اروپا و گستره اعمال آن

بخش دوم– اعمال تحریم و مقرره مسدودساز در دادگاه های ملی و دیوان های داوری و چالش های آن

مبحث اول– استناد به تحریم در دادگاه های ملی اروپایی در پرتو مقرره رم

و فارغ از وجود مقرره مسدودساز

مبحث دوم– رویه دادگاه های ملی برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در اعمال تحریم های فراسرزمینی

مبحث سوم– استناد به مقرره مسدود ساز اروپایی در دادگاه های ملی اروپایی در پرتو مقرره رم

۱۲۳ مبحث چهارم– استناد به تحریم و مقرره مسدودساز اروپایی در داوری

مبحث پنجم– استناد به تحریم و مقرره مسدودساز در دادگاه های ملی و دیوانهای داوری مستقر خارج از قلمرو اتحادیه اروپا؛ وضعیت تعارض میان دو مقرره آمره برتر

مبحث ششم– استناد به مقرره مسدودساز در سطح ماهوی و آیینی

بخش سوم– پیامدهای اعمال تحریم بر قرارداد و تعهدات طرفین با فرض عدم مانعیت مقرره مسدودساز از تسری آثار موضوعی تحریم

مبحث اول– قواعد عمومی قراردادها؛ نظریه عدم امکان

مبحث دوم– قواعد عمومی قراردادها؛ نظریه هاردشیپ (تعسر قراردادی)

مبحث سوم– تاثیر تحریم بر قرارداد و تعهدات قراردادی از منظر شروط تحریمی

مبحث چهارم– غیرفعال سازی اجرای مقرره مسدودساز از طریق شروط قراردادی

نتیجه

فهرست قوانین، مقررات و اسناد مورد استفاده

فهرست آرای مورد استناد

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• قوانین مسدودساز
• تحریم های فراسرزمینی
• مقررات آمره برتر
• شروط تحریمی
• قراردادها و داوری