چالشهای حقوقی تجارت الکترونیک در خلاء قانون

عنوان	چالشهای حقوقی تجارت الکترونیک در خلاء قانون
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مریم محمدی
استاد راهنما	غلامرضا یزدانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	موسسه آموزش عالی شاندیز

چالشهای حقوقی تجارت الکترونیک در خلاء قانون عنوان پایان نامه ای است که توسط مریم محمدی، با راهنمایی غلامرضا یزدانی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی شاندیز دفاع گردید.

چکیده

تجارت الکترونیک بحث نه چندان تازه ای است که در جهان امروز از اهمیت بالایی برخورداراست. با پیشرفت این مبحث در دنیا، جهان از جهت دادوستد و معاملات بین تجار و شرکت ها و حتی افراد عادی به مثابه دهکده کوچکی می–باشد که افراد در آن به راحتی و با سرعت با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و نیازهای خود را بدون صرف وقت و انرژی از سرتاسر جهان به طور مستقیم و بی واسطه برطرف می نمایند. در راستای پیشرفت و تسهیل استفاده از این امکان، کشورها نیاز به تدوین و یکسان سازی قوانین در سطح داخلی و بین الملل دارند. در مسیر این هدف، قانونگذار ایران قانون تجارت الکترونیک مصوب سال ۱۳۸۲ را که برگرفته از قانون نمونه آنسیترال می باشد تدوین نموده است. لازم به توضیح است که تجارت الکترونیک از حیث ماهیت معاملات تجاری، تفاوت چندانی با معاملات سنتی ندارد و عامل اصلی وجود تفاوت در این معاملات، انجام آنها از طریق برخط و استفاده از اینترنت می باشد؛ که این مطلب باعث ارتباط فرامرزی افراد با یکدیگر، امکان انجام معاملات بدون هیچ محدودیتی و درنتیجه بروز مسایل جدیدی گردیده که نیاز به تدوین قوانین به روز، جامع و تفصیلی، پررنگ تر احساس می گردد. خلاء های موجود در قانون، درگیری ها و چالش های حقوقی را برای متعاملین الکترونیکی و فعالان این عرصه مانند صاحبان کسب وکارهای اینترنتی ازجمله تعیین قانون حاکم و دادگاه رسیدگی کننده بر اختلافات در این زمینه، تعریف اصول و مبانی قرارداد دراین معاملات و... را ایجاد می نماید که این خود به اهمیت پرداختن به معاملات الکترونیک و مسایل حقوقی آن می افزاید؛ لذا پژوهش حاضر تلاش کوچکی است که ضمن آشنایی با ماهیت تجارت الکترونیک و قرارداد الکترونیک، به واکاوی چالش های حقوقی موجود با توجه به نبود قانون جامع در این خصوص در بررسی قانون مدنی ایران می پردازد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول: کلیات پژوهش ۱–۱– مقدمه

۱–۲– بیان مسیله

۱–۳–اهمیت تحقیق

۱–۴– اهداف تحقیق

۱–۵– فرضیات تحقیق

۱–۶– طرح تحقیق

۱–۷–پیشینه تحقیق

۱–۸–مبانی نظری تحقیق

۱–۹– مفهوم تجارت الکترونیک

۱–۱۰– مفهوم قرارداد الکترونیک

۱–۱۱– تاریخچه قانون گذاری تجارت الکترونیکی

فصل دوم:شرایط عمومی صحت قراردادها در قراردادهای الکترونیک ۲–۱– قصد و رضای طرفین

۲–۲– ایجاب و قبول الکترونیکی

۲– ۲–۱– ازجهت طرفین قرارداد

۲–۲–۲– ازجهت ایجاب تجاری الکترونیکی

۲–۲–۳– از جهت قبول تجاری الکترونیکی

۲–۳– زمان و مکان تشکیل قرارداد

۲–۳–۱– زمان انعقاد قرارداد

۲–۳–۲– مکان انعقاد قرارداد

۲–۴– تشریفات در انعقاد معاملات الکترونیکی

۲–۵– معلوم و معین بودن موضوع معامله

۲–۶– مشروعیت جهت معامله

۲–۷– امضاء کردن قرارداد (امضای الکترونیکی)

۲–۸– اهلیت در معاملات الکترونیکی

۲–۸–۱– نظریه اعتماد به ظاهر

۲–۸–۲– استثنایات وارده بر نظریه اعتماد به ظاهر در معاملات الکترونیکی

۲–۸–۲–۱– وضعیت معاملات الکترونیکی محجوران

۲–۸–۲–۲– وضعیت اعتبار معاملات الکترونیکی ورشکسته

فصل سوم: امکان سنجی شیوه های انحلال معاملات در معاملات الکترونیک ۳–۱– شروط غیرمنصفانه

۳–۱–۱– قوانین کاربردی در خصوص شروط غیرمنصفانه

۳–۱–۲– شروط غیرمنصفانه در تجارت الکترونیک

۳–۱–۳– شروط غیر منصفانه محدود کننده مسیولیت در معاملات الکترونیک

۳–۲خیارات

۳–۲–۱– خیار مجلس

۳–۲–۲– خیار حیوان

۳–۲–۳– خیار رویت و تخلف وصف

۳–۲–۴– خیار تخلف شرط

۳–۲–۵– خیار تدلیس

۳–۲–۶– خیار غبن

۳–۲–۷– خیار عیب

۳–۲–۸– خیار تبعض صفقه

۳– ۲–۹– خیار تعذر تسلیم

۳–۲–۱۰– مسایل خیارات در بیع الکترونیک

۳–۳– حق انصراف

۳–۳–۱– ویژگیهای حق انصراف

۳–۳–۲– مبنا و اهداف حق انصراف

۳–۴– روش های انحلال بیع الکترونیک

۳–۴–۱– اقاله

۳–۴–۲– فسخ

۳–۴–۳– انحلال قهری یا انفساخ قرارداد

۳–۵– خطا و اشتباه در قراردادهای الکترونیک ۵۰ ۳–۵–۱– اشتباه در اعلام اراده الکترونیکی ۵۰ ۳–۵–۱–۱– اشتباهات موجب بطلان

۳–۵–۱–۲– اشتباهات موجب فسخ

۳–۵–۲– احکام و طرق انتساب اشتباه در قراردادهای الکترونیک

۳–۵–۳– ماهیت نمایندگی الکترونیکی در تحقق اشتباه و خطا

فصل چهارم: حمایت های قانونی معاملات الکترونیکی ۴–۱– مالکیت فکری

۴–۱–۱– مفهوم و مصادیق مالکیت فکری

۴–۱–۱–۱– مفهوم اموال فکری

۴–۱–۱–۲– مصادیق مالکیت فکری

۴–۱–۱–۳– تاریخچه قانون گذاری مالکیت فکری

۴–۱–۱–۴– تعیین قانون حاکم

۴–۱–۲– مالکیت ادبی و هنری (حق کپی رایت)

۴–۱–۲–۱– الزامات حمایت از کپی رایت

۴–۱–۲–۲– تعیین مالک

۴–۱–۲–۳– نقض حق

۴–۱–۲–۴– نشر الکترونیک

۴–۱–۳– مالکیت صنعتی

۴–۱–۳–۱– علامت تجاری

۴–۱–۳–۲– اسرار تجاری

۴–۱–۴– استارت آپ

۴–۱–۴–۱– مفهوم استارت آپ

۴–۱–۴–۲– شیوه های حمایت از ایده استارت آپ در نظام اسرار تجاری

۴–۱–۴–۳– حمایت از ایده در نظام حقوق مالکیت ادبی و هنری

۴–۱–۴–۴– شیوه های پیشنهادی حمایت از ایده

۴–۱–۴–۵– سایر حقوق مرتبط با مالکیت فکری

۴–۱–۴–۶– مسیولیت مدنی واسطه های اینترنتی

۴–۲– احتکار

۴–۲–۱– ماهیت احتکار در تجارت الکترونیک

۴–۲–۲– حکم و مجازات احتکار در تجارت الکترونیکی

۴–۲–۲–۱ – حکم احتکار الکترونیکی

۴–۲–۲–۲ – مجازات محتکران در احتکار الکترونیکی

۴–۳– مالیات

۴–۳–۱– مفهوم و انواع مالیات در تجارت الکترونیکی

۴–۳–۱–۱– مفهوم مالیات بر دارایی

۴–۳–۱–۲– مفهوم مالیات بر تجارت الکترونیک

۴–۳–۱–۳– انواع مالیات بر درآمدهای تجارت الکترونیکی

۴–۳–۱–۴– فعالیت های مشمول مالیات بر تجارت الکترونیک

۴–۳–۲– چالش ها

۴–۳–۲–۱–مسایل درآمدهای مالیاتی در تجارت الکترونیکی

۲–۲–۳–۴– خلاءهای قانونی مالیات در تجارت الکترونیک

۴–۳–۳– راهکارها

۴–۳–۳–۱–معافیت مالیاتی

۴–۳–۳– ۲– روش های شناسایی منافع و درآمد حاصل از تجارت الکترونیکی

۴–۳–۳–۳–ساده سازی نظام مالیاتی

فصل پنجم:رسیدگی قضایی در تجارت الکترونیک ۵–۱– ادله الکترونیکی

۵–۱–۱– کلیات

۵–۱–۱–۱– تعریف دلیل الکترونیکی

۵–۱–۱–۲– انواع ادله الکترونیک

۵–۱–۱–۳– مزایا و معایب ادله الکترونیک

۵–۱–۱–۴– جایگاه ادله الکترونیک در قانون تجارت الکترونیک و قوانین دیگر

۵–۱–۲– اعتبار و اصالت ادله الکترونیکی

۵–۱–۲–۱– عناصر اعتبار دلیل

۵–۱–۲–۲– قابل استناد بودن دلیل الکترونیکی

۵–۱–۲–۳– اصالت ادله الکترونیک

۵–۱–۳– بررسی موانع پذیرش دلیل الکترونیکی در نظام قضایی ایران

۵–۲– تعارض صلاحیت ها

۵–۲–۱–کلیات

۵–۲–۱–۱– صلاحیت قضایی (دادگاه صالح)

۵–۲–۱–۲– اهمیت تعیین مکان انعقاد قرارداد

۵–۲–۲–معیارهای تعیین صلاحیت در تجارت الکترونیکی

۵–۲–۲–۱– معیارهای تعیین صلاحیت یکسان با قواعد سنتی

۵–۲–۲–۲ معیارهای تعیین صلاحیت متفاوت از قواعد سنتی

۵–۲–۳– دادگاه صالح در قراردادهای الکترونیک مصرف کننده

۵–۲–۴– راهکارها و پیشنهادها

۵–۲–۴–۱– تخصصی بودن دادگاه ها

۵–۲–۴–۲– آیین دادرسی تجاری الکترونیکی

نتیجه گیری و پیشنهادها

فهرست منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• تجارت الکترونیک
• خلاء قانون
• قرارداد الکترونیک