چالش های مالکیتی حقوق مالکیت فکری
 | |
| عنوان | چالش های مالکیتی حقوق مالکیت فکری |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | ابراهیم چاوشی لاهرود |
| استاد راهنما | مهدی زاهدی |
| استاد مشاور | دکتر جواد کاشانی، ایرج بابایی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
چالش های مالکیتی حقوق مالکیت فکری عنوان رساله ای است که توسط ابراهیم چاوشی لاهرود، با راهنمایی مهدی زاهدی و با مشاوره دکتر جواد کاشانی و ایرج بابایی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
با ظهور عصر ارتباطات و شکل گیری اقتصاد های دانش بنیان، دارایی های فکری بخش قابل توجهی از سرمایه ی شرکت های تجاری را به خود اختصاص داده و حقوق مالکیت فکری به عنوان تنها مکانیسم حمایت موثر حقوقی از این نوع دارایی ها، بیش از پیش حایز اهمیت شده است. از آنجایی که به لحاظ حقوقی حد اعلای علاقه ی حقوقی قابل تصور بین یک شخص و یک شیء یا چیز، همان مالکیت در مفهوم سنتی آن می باشد، گرایش جدی برای تسری مالکیت سنتی به دارایی های فکری به وجود آمده است. رویکرد مالکیت گرایی منجر به طرح توجیهات پسینی و مالکیتی و حمایت گسترده تر و اطلاق گرایانه در حوزه حقوق مالکیت فکری شده است. اینکه یک نظام مالکیتی واحد با قواعد، خصوصیات و آثار یکسان برای اموال اعم از مادی و فکری داشته باشیم و به دیگر سخن از وحدت کامل در این حوزه از حقوق برخوردار باشیم، در حال حاضر قابل دستیابی نیست. در مقطع کنونی که دوران گذار از حقوق مالکیت فکری به عنوان یک حق خاص، به پارادایم مالکیتی می باشد ضرورت دارد ضمن حرکت در جهت نظام واحد مالکیتی، چالش های موجود مورد بررسی قرار گیرد. کم رنگ شدن مبانی نخستین حقوق مالکیت فکری و در نتیجه آن تضعیف جایگاه نفع عمومی و بروز رویکردهای انحصار گرایانه، روشن نبودن و انعطاف پذیری مرز مال فکری و محدوده مالکیت بر آن، دوگانگی موجود بین حق استفاده و حق منع، مشخص نبودن وضعیت حقوقی آثار فکری قبل و بعد از دوره حمایت قانونی، آزادی مالک در تجزیه حقوق مالکیتی خویش و ایجاد انواع خاص و جدیدی از قالب های حق نسبت به مال فکری از جمله چالش های مهم پیش روی مالکیت گرایی می باشد. بدیهی است که همه آثار و احکام مالکیت سنتی در رابطه با حقوق مالکیت فکری قابل اعمال نیست و لازم است تاثیرات مواردی از قبیل کالای همگانی، فقدان فاجعه مشترکات و وجود قلمرو عمومی در این حوزه مورد توجه واقع شود. لذا تبیین حقوق مالکیت فکری به عنوان یک حق مالکیتی پسینی و ابزارگرایانه و برقراری تعادل میان حقوق پدید آورنده و جامعه بر اساس تحلیل های اقتصادی از راهکارهای فایق آمدن بر این چالش ها می باشد.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه:
الف: بیان مساله
ب: اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
ج: مرور ادبیات و پیشینه مربوط
د: جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق
ه_ اهداف مشخص تحقیق
ز: پرسش های تحقیق:
ح: فرضیه های تحقیق:
ط: روش شناسی تحقیق
ی: ساختار تحقیق
بخش نخست: حقوق مالکیت فکری به عنوان مالکیت
فصل نخست: مفهوم، ماهیت و مبانی مالکیت و حقو ق مالکیت فکری
گفتار نخست: مفهوم و ماهیت مالکیت
بند نخست: مفهوم و ماهیت مالکیت از منظر فقهی و حقوقی
بند دوم: مفهوم مالکیت از دیدگاه اقتصادی
گفتار دوم: مفهوم و ماهیت حقوق مالکیت فکری
بند نخست: مفهوم حقوق مالکیت فکری
بند دوم: ماهیت حقوق مالکیت فکری
بند دوم: اموال فکری
مبحث دوم: مبانی مالکیت
گفتار نخست: مبانی فلسفی
بند نخست: نظریه کار جان لاک
بند دوم: نظریه شخصیت هگل
بند سوم: نظریه کانت
گفتار دوم: مبانی اقتصادی
بند نخست: مالکیت از نظرگاه فایدهگرایی بنتام
بند دوم: مکتب اقتصادی شیکاگو
بند سوم: قضیه ی کوز
مبحث سوم: مبانی حقوق مالکیت فکری
گفتار نخست: توجیه بر مبنای حقوق طبیعی
بند نخست: نظریه کار– ارزش جان لاک
بند دوم: نظریه شخصیت
گفتار دوم: مبانی فایده محور
بند نخست: ارتقاء نوآوری
بند دوم: تضمین یکپارچگی بازار
فصل دوم: مالکیت گرایی در حقوق مالکیت فکری و اثر آن در مبانی توجیهی حقوق مالکیت فکری
گفتار نخست: مخالفان مالکیتی شدن حقوق مالکیت فکری
گفتار دوم: دیدگاه موافقان مالکیتی بودن حقوق مالکیت فکری
مبحث دوم: کارکرد های مالکیتی و انطباق آن بر مالکیت فکری
گفتار نخست: مالکیت به عنوان حمایتی در مقابل نقض صلح
گفتار دوم: سواری مجانی از دیدگاه مالکیت گرایی
گفتار سوم: کارکرد مالکیت در توزیع منابع کمیاب
مبحث سوم: توجیهات پیشینی و پسینی
گفتار نخست: توجیهات پیشینی
گفتار دوم: توجیهات پسینی
بند نخست: توجیه بر مبنای تشویق مدیریت، حفظ و ارتقاء آثار فکری
بند دوم: جلوگیری از استفاده بیش از حد
گفتار سوم: غلبه توجیهات پسینی بر پیشینی
فصل سوم : عناصر و اوصاف مالکیت و مالکیت فکری
مبحث نخست: عناصر و اوصاف مالکیت و مالکیت فکری
گفتار نخست: عناصر و اوصاف مالکیت
بند نخست: عناصر مالکیت
بند دوم: اوصاف مالکیت
گفتار دوم: عناصر و اوصاف مالکیت فکری
بند نخست: عناصر مالکیت فکری
بند دوم: اوصاف مالکیت فکری
مبحث دوم: بررسی ساختار حقوقی مالکیت و انطباق آن بر مالکیت فکری
گفتار نخست: نقش شیء ( چیز) در مالکیت
گفتار دوم: مالکیت بر ملموس در مقابل مالکیت بر غیر ملموس
گفتار سوم: مالکیت فکری؛ مالکیت یا انحصار
فصل چهارم: وضعیت حقوقی پدیده های فکری قبل و بعد از دوره حمایت
مبحث نخست: وضعیت حقوقی پدیدههای فکری قبل از حمایت
گفتار نخست: وضعیت حقوقی پدیده های فکری خارج از محدوده حمایت حقوق مالکیت فکری
گفتار دوم: پدیده های فکری مشمول حقوق مالکیت فکری قبل از شروع دوره حمایت
بند نخست: وضعیت حقوقی پدیده های فکری موضوع اظهارنامه های رد شده
بند دوم: وضعیت حقوقی پدیده فکری ثبت شده در صورت همپوشانی با پدیده فکری رد شده دیگری
مبحث دوم: وضعیت حقوقی پدیده های فکری بعد از دوره حمایت
گفتار نخست: مالکیت عمومی در نظام حقوقی ایران
گفتار دوم: قلمرو عمومی و مالکیت عمومی
مبحث سوم: ایجاد انحصار واقعی و قراردادی در پدیده های فکری و نسبت آن با مالکیت
گفتار نخست: انحصار واقعی
گفتار دوم: انحصار قانونی
گفتار سوم: انحصار قراردادی
بخش دوم: مسایل، موانع، فرصتها و تهدیدهای پیش روی مالکیت گرایی
فصل نخست: اثر توسعه ای و اطلاق گرایانه مالکیت گرایی
مبحث نخست: افزایش مدت و توسعه دامنه حمایت
گفتار نخست: حق مولف
گفتار دوم: اختراع
گفتار سوم: علایم تجاری
مبحث دوم: راهکار برقراری تعادل میان منافع مالک و نفع عمومی
فصل دوم: محدودیت ها و مسایل مالکیتی حقوق مالکیت فکری
مبحث نخست: محدودیت های ناشی از مالکیت
گفتار نخست: محدودیت ناشی از توسعه
بند نخست: حق مولف
بند دوم: حق اختراع
بند سوم: علایم تجاری
گفتار دوم: محدودیت ضرورت محور
بند نخست: حق مولف
بند دوم: حق اختراع
بند دوم: علایم تجاری
گفتار سوم: محدودیتهای انصاف
بند نخست: حق مولف
بند دوم حق اختراع:
بند سوم: علایم تجاری
مبحث دوم: مسایل مالکیتی ناشی از ماهیت مجرد اموال فکری
گفتار نخست: موضوع تصرف در اموال فکری
گفتار دوم: هزینه اطلاعات در مالکیت فکری
مبحث سوم: احکام و قواعد مالکیت مشاعی در اموال فکری
گفتار نخست: نحوه اداره و استفاده از اموال فکری مشاعی
گفتار دوم: تقسیم و افراز مال فکری مشاعی
مبحث چهارم: مسایل مالکیتی آثار ناشی از استخدام
گفتار نخست: اختراع
گفتار دوم: حق مولف
گفتار سوم: نرم افزارها
فصل سوم: دوگانگی حق منع و حق استفاده و آثار و تبعات ناشی از آن
مبحث نخست: مرز اموال فکری
گفتار نخست: مرز انتزاعی اموال فکری
گفتار دوم: دوگانگی ایده– بیان
مبحث دوم: حق منع دیگران و حق استفاده
مبحث سوم: دوگانگی حق منع و حق استفاده و محدوده مالکیت
مبحث چهارم: آثار و تبعات ناشی از دوگانگی
فصل چهارم: اصل تعداد محدود در حقوق مالکیت فکری
مبحث نخست: اصل تعداد محدود در حقوق مالکیت
گفتار نخست: مفهوم اصل تعداد محدود و جایگاه آن در نظام های حقوقی نوشته و کامن لا
گفتار دوم: اصل یکپارچگی مالکیت
بند نخست: اصل یکپارچگی فیزیکی
بند دوم: اصل وحدت حقوقی
بند سوم: اصل یکپارچگی کارکردی
گفتار سوم: مبانی توجیهی اصل تعداد محدود
بند نخست: تسهیل نقل و انتقالات
بند دوم: کاهش هزینه اطلاعات و ارزیابی
بند سوم: حفظ اندازه و مقیاس مولد از مالکیت
بند چهارم: کمک به تایید حقوق مالکیت
مبحث دوم: اصل تعداد محدود در مالکیت فکری و نحوه اعمال آن
گفتار نخست: قالب های اصلی مالکیتی
گفتار دوم: حقوق مالکیتی جزیی منبعث از قالب های اصلی
گفتار سوم: نحوه اعمال اصل تعداد محدود در مالکیت فکری
گفتارچهارم: اصل تعداد محدود و لزوم اعمال دکترین استیفای حق در حوزه مالکیت ادبی و هنری
مبحث سوم: اثر فقدان اصل تعداد محدود در حقوق مالکیت فکری
گفتار نخست: ایجاد محدودیت در انتقال مالکیت
گفتار دوم: عوارض بالای ارزیابی
گفتار سوم: سخت شدن تایید حقوق مالکانه
فصل پنجم: ضمانت اجراهای قابل اعمال در رابطه با مالکیت فکری از دیدگاه مالکیت گرایی
مبحث نخست: حق جلوگیری از استفاده دیگران
گفتار نخست: اعمال حق منع در مالکیت بر اموال فیزیکی
گفتار دوم: اعمال حق منع در حقوق مالکیت فکری
مبحث دوم: اعمال قواعد غصب در مالکیت فکری
گفتار نخست: مفهوم نقض حقوق مالکیت فکری و انواع آن
گفتار دوم: شمول عنوان غصب بر نقض مالکیت فکری
مبحث سوم: نقض حقوق مالکیت فکری و مسیولیت مدنی
نتیجه گیری:
الف: منابع فارسی
ب: منابع خارجی
کلیدواژه ها
- مالکیت
- مالکیت فکری
- اموال و دارایی های فکری
- کالای همگانی
- توجیهات پیشینی و پسینی
- فاجعه مشترکات
- اصل تعداد محدود