حقوق هوایی: تفاوت میان نسخه‌ها

# پیش از [[جنگ جهانی اول]]: نخستین قاعده حقوق هوایی را می توان در حقوق روم یافت. طبق حقوق روم کسی که مالک زمین است، مالک آسمان آن نیز هست. در اواخر قرن هیجدهم در سال 1784 فرمانده انتظامی پاریس با صدور اطلاعیه ای پرواز بالن ها را بدون کسب اجازه قبلی بر فراز شهر پاریس ممنوع اعلام کرد. همچنین در سال 1819 در کشور فرانسه مقرراتی راجع به ممنوعیت پرواز بالن ها در زمان برداشت محصول و منع پرواز بدون چتر نجات پیش بینی شد. شورای شهر فلوریدا نیز در سال 1908 نخستین مقررات حمل و نقل هوایی را وضع کرد. بر اساس این مقررات، فضای فوقانی شهر فلوریدا تا ارتفاع 20 مایلی از سطح زمین تحت کنترل مقامات دولتی قرار گرفت. اولین مقررات گمرکی هوانوردی نیز اخذ عوارض از بالن های خارجی در سال 1909 در فرانسه به تصویب رسید. هر چند نخستین هواپیما توسط براردران رایت در سال 1903 صورت گرفت، از زمان بل رایت بر فراز مانش در سال 1909 ضرورت تدوین مقررات هوایی به طور جدی احساس شد. دولت فرانسه در سال 1910 به منظور تهیه و تنظیم مقررات هوایی یک کنفرانس بین المللی تشکیل داد که با مخالفت دولت انگلستان روبرو شد. دولت اخیر با تاکید بر اصل حاکمیت دولت بر قلمرو هوایی خود با اصل آزادی هوانوردی مخالفت ورزید که این مخالفت ها نهایتا منحجر به شکست کنفرانس مذکور شد.

# بین دو جنگ جهانی: استفاده از هواپیما در عملیات نظامی در خلال جنگ جهانی اول نگرانی هایی را برای دولت های اروپایی به وجود آورد. به منظور قانونمند ساختن استفاده از قلمروی هوایی، کنوانسیون های متعددی بین دو جنگ جهانی به تصویب رسیدند که عبارتند از: 1-کنوانسیون پاریس مصوب 1919، 2-کنوانسیون ایبرو-امریکن مصوب 1926، 3-کنوانسیون پان-امریکن مصوب 1928، 4-کنوانسیون بهداشتی مصوب 1919

# پس از [[جنگ جهانی دوم]]: در خلال جنگ جهانی دوم، ایالات متحده امریکا پیشرفت غیر قابل وصفی در زمینه صنعت هواپیماسازی و گسترش خطوط تجاری به دست آورد و به منظور تدوین مقررات جامعی در زمینه هوانوردی، پیش از خاتمه جنگ، از کلیه دولت ها به استثنای دول عضو محور، برای شرکت در یک کنفرانس بین المللی دوت به عمل آورد. این کنفرانس که به کنفرانس شیکاگو مشهور است با شرکت نمایندگان 54 کشور از جمله ایران تشکیل شد. دو موافقت نامه انضمامی نیز در مورد حمل و نقل هوایی بین المللی و ترانزیت سرویس های هوایی بین المللی است. علاوه بر این معاهدات که اساسا در مورد حمل و نقل هوایی است، معاهدات دیگری نیز در مورد امنیت هواپیما و پرواز به تصویب رسده اند از جمله: کنوانسیون 1963 توکیو راجع به جرایم و برخی از اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما. کنوانسیون 1970 لاهه راجع به جلوگیری از تصرف هواپیما. کنوانسیون 1971 مونترال راجع به جلوگیری از اعمال غیر قانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته های حقوق بین الملل عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669776|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=موسی زاده|چاپ=25}}</ref>

معاهدات: معاهدات دوجانبه و چند جانبه، چون با رضایت دولت ها ایجاد می شوند و روشن ترین قواعد را وارد حقوق بین الملل می کنند، معتبرترین و دقیقت ترین منبع حقوق هوایی به شمار می روند و چون سرچشمه تعهدات جدید و باعث پیشرفت و توسعه حقوق هوایی می شوند. دارای ارزش و اعتبار خاص می باشند. در تمامی زمینه های عمومی، خصوصی و جزا، معاهداتی تصویب شده است که پایه و اساس حقوق هوایی را تشکیل می دهند.

 

عرف: دولت ها عملا در روابط خود از قواعد بسیاری که در قراردادها نیامده است پیروی می کنند و از نظر حقوقی خود را موظف به مراعات آن می دانند. مجموعه این قواعد که از رفتار دولت ها می توان استخراج کرد، عرف نامیده می شود. عرف به طور کلی، ابتدایی ترین و اصیل ترین منبع حقوق است. در حقوق هوایی عرف اهمیت ویژه ای دارد و قواعد عرفی بخش اعظم این رشته را تشکیل می دهد.  

 

دکترین: دمترین حقوقی نیز از دیگر منابع حقوق هوایی است و نقش عمده ای در توسعه این رشته داشته است.

 

رویه قضایی: متاسفانه یک مرجع قضایی بین المللی هوایی که بتواند به طور اختصاصی اختلافات بین دول، متصدیان حمل و نقل هوایی ئ اشخاص را در زمینه های مختلف حل و فصل کند وجود ندارد. شورای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) به اختلافات بین دولت ها در مسائل خاص حقوق هوایی رسیدگی می کند. در زمینه حقوق خصوصی هوایی نیز رویه قضایی به خصوص در کشورهای کامن لا تاثیر بسزایی داشته است.

 

اصول کلی حقوق .......<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق هوایی از منظر حقوق داخلی و بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669780|صفحه=|نام۱=منصور|نام خانوادگی۱=جباری|چاپ=1}}</ref>

این دو رشته با یکدیگر تفاوت دارند. [[حقوق هوایی|حقوق بین الملل هوایی]]، چنان که از عهدنامه های شیکاگو بر می آید، با حقوق فضایی منطبق نیست بلکه آن حقوق تنها تنظیم کننده مقررات مربوط به رفت و آمد اقسام ناوهایی است که بر اثر واکنش هوا در جو حرکت می کنند در صورتی که سفینه های فضایی را موشک ها به جلو می رانند و در ماورای جو قرار می دهند.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669728|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ضیایی بیگدلی|چاپ=49}}</ref>