حبوه

حبوه در لغت، به معنی عطیه است، و در اصطلاح حقوق، به تعلق اشیای مشخصی از ماترک به پسر بزرگتر گفته می شود. مطابق قانون مدنی، انگشتری که میت معمولاً استعمال می‌کرده و همچنین قرآن و رخت‌های شخصی و شمشیر او به پسر بزرگ او می‌رسد بدون این که از حصه او از این حیث چیزی کسر شود مشروط بر این که ترکهٔ میت منحصر به این اموال نباشد.

مواد مرتبط

• ماده ۹۱۵ قانون مدنی

شرایط استحقاق حبوه

مستحق حبوه، باید رشید باشد. همچنین حبوه، به وارث شیعه تعلق می‌یابد.

گفتنی است هرگاه مستحق حبوه، به دلیل قتل مورث خویش، از ارث محروم گردد؛ حبوه، به پسر بعدی متوفی می‌رسد.

قلمرو

با توجه به اطلاق قانون مدنی، چنانچه متوفی دارای قرآن‌های متعددی بوده؛ که همه آنها را هم به تناوب می‌خوانده‌است؛ تمام قرآن‌های مزبور، حبوه خواهد بود، اما به نظر یکی دیگر از حقوقدانان، هرگاه متوفی، به صورت همزمان، چند انگشتر را استفاده می‌نموده‌ است؛ فقط یکی از انگشترهای مزبور، به قید قرعه، به عنوان حبوه، به وی اختصاص خواهد یافت؛ زیرا قدر متیقن در حبوه، یک شیء است، همچنین اطلاق حبوه به برخی اموال میت، در صورتی صحیح است که همه ماترک وی، منحصر به همین اموال نباشد.

در فقه

انگشتر متوفی، حبوه بوده؛ و به پسر بزرگتر وی، تعلق دارد، بنابر احتیاط واجب، تفنگ متوفی، جزء حبوه نیست، و خودرو و اسلحه میت، حبوه محسوب نمی‌گردد. امروزه به دلیل اینکه، شمشیر سلاح مدرن محسوب گردیده؛ و دیگر نمی‌توان آن را، به عنوان وسیله ای برای دفاع از مرزهای اسلامی، به‌شمار آورد؛ لذا شمشیر، حبوه نیست.

شایان ذکر است که اگر حبوه، موضوع یک معامله خیاری باشد؛ همه وراث، از آن ارث می‌برند.

در رویه‌ قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۱۸۸/۷ مورخه ۱۳۸۳/۳/۹ و نیز با توجه به نظریه شماره ۵۴۹۱/۷ مورخه ۱۳۸۶/۸/۲۰ اداره حقوقی قوه قضاییه، تفنگ، حبوه نیست.

مقالات مرتبط

• بررسی فقهی و حقوقی ارث رد و اجازه در معاملات غیر نافذ

جستارهای وابسته

• ارث