حقوق بیمه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «== تعریف == ماده یک قانون بیمه مصوب 1316 عقد بیمه را ان گونه تعریف می نماید: «بیمه عقد است که به موجب آن یک طرف تعهد میی کند که در ازای پرداخت وجهی یا وجوهی، از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپرداز...» ایجاد کرد) |
(←تعریف) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
ماده یک قانون بیمه مصوب 1316 عقد بیمه را | ماده یک قانون بیمه مصوب 1316 عقد بیمه را این گونه تعریف می نماید: | ||
«[[بیمه]] [[عقد]] است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند که در ازای پرداخت وجهی یا وجوهی، از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد.» متعهد را [[بیمه گر]]، طرف تعهد را [[بیمه گذار]] و وجهی که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد را [[حق بیمه]] و آنچه را که بیمه می شود، [[موضوع بیمه]] می گویند. | |||
بر اساس آنچه از این تعریف استفاده می شود | بر اساس آنچه از این تعریف استفاده می شود می توان گفت: بیمه عملی است که در ک طرف آن بیمه گر با قبول خطرها معین و بر پایه قواعد آمار و احتمالات، تعهد می نماید در مقابل دریافت وجهی به عنوان حق بیمه از بیمه گذار، در صورت وقوع حادثه و تحقق خطر تعین شده، [[خسارت]] وارده را جبران نماید. | ||
از نظر | از نظر حقوقی، قرارداد بیمه در زمره «عقود» به حساب می آید. بر اساس [[ماده ۱۸۳ قانون مدنی|ماده 183 قانون مدنی]] «عقد» عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دگر [[تعهد]] بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد. قرارداد بیمه نز با این مفهوم کاملا سازگار می باشد، هرچند در تعریف بیمه نیز [[قانون گذار]] آن را به عنوان عقد تصریح نموده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول و مبانی بیمه|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664896|صفحه=|نام۱=بهرام|نام خانوادگی۱=ممبنی|چاپ=1}}</ref> | ||
== معرفی رشته == | |||
== پیشینه حقوق بیمه == | == پیشینه حقوق بیمه == | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۵: | ||
=== در ایران === | === در ایران === | ||
در ایران، شرکت سهامی بیمه ی ایران با سرمایه اولیه 20/000/000 ریال در سال 1310 تاسیس گردید، قانون ثبت شرکت ها مصوب 1310 ماده 8 خود را به شرکت های بیمه ایرانی و خارجی تخصیص داده است. مقررات بیمه عمر در شهریور 1310 و قانون حق ثبت شرکت های بیمه و مقررات راجع به تنظیم | در ایران، [[شرکت سهامی]] بیمه ی ایران با [[سرمایه شرکت|سرمایه]] اولیه 20/000/000 ریال در سال 1310 تاسیس گردید، [[قانون ثبت شرکت ها|قانون ثبت شرکت ه]]<nowiki/>ا مصوب 1310 ماده 8 خود را به [[شرکت]] های بیمه ایرانی و خارجی تخصیص داده است. مقررات بیمه عمر در شهریور 1310 و قانون حق ثبت شرکت های بیمه و مقررات راجع به تنظیم [[قرارداد]]<nowiki/>هایی بیمه در آذر ماه همان سال به تصویب رسید و به دنبال آن مقررات بیمه بحری و [[نظام نامه]] ی موسسات بیمه در سال 1315 مورد تصویب قرار گرفت. بالاخره [[قانون بیمه ایران]] در 7/2/1316 در 36 ماده تصویب گردید. مقررات دیگری نیز راجع به قانون بيمه ى اجبارى، مسئوليت مدنى دارندگان وسائل نقليه موتورى زمينى در مقابل اشخاص ثالث مصوب ۱۳۴۷ و قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری مصوب ۱۳۵۰ و بالاخره [[اساسنامه]] شرکت سهامی بیمه‌ی ایران مصوب بهمن ۱۳۵۲ و ماده‌ی الحاقی ايران به سيستم بین‌المللی بیمه‌ی [[مسئولیت مدنی]]، وسائط نقلیه (کارت سبز) مصوب سال ۱۳۵۶ وضع گرديد. | ||
يس از انقلاب اسلامى، شركت هاى بيمه به وسیله‌ی شورای انقلاب در تاریخ ۱۳۵۸/۴/۴ ملى اعلام شده و لايحه ى قانونى ملى شدن مؤسسات بيمه و مؤسسات اعتبارى نيز در تاريخ | يس از انقلاب اسلامى، شركت هاى بيمه به وسیله‌ی شورای انقلاب در تاریخ ۱۳۵۸/۴/۴ ملى اعلام شده و [[لايحه]] ى قانونى ملى شدن مؤسسات بيمه و مؤسسات اعتبارى نيز در تاريخ | ||
1358/8/26 مورد تصویب قرار گرفت. ملاحظه مى شود كه با تصويب لايحه ى فوق كليه ى مؤسسات بيمه ى خصوصى, ملى اعلام گرديد و در حال حاضر فقط شركت سهامى بيمه ايران به عنوان بيمه ى مهم دولتي و نمايندگى هاى خارجى كه در ايران مي باشند به كار خود ادامه مى دهند. | 1358/8/26 مورد تصویب قرار گرفت. ملاحظه مى شود كه با تصويب لايحه ى فوق كليه ى مؤسسات بيمه ى خصوصى, ملى اعلام گرديد و در حال حاضر فقط شركت سهامى بيمه ايران به عنوان بيمه ى مهم دولتي و نمايندگى هاى خارجى كه در ايران مي باشند به كار خود ادامه مى دهند. | ||
لازم به تذكر است كه قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران اصول | لازم به تذكر است كه [[قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران]] اصول [[اصل ۳ قانون اساسی|۳]]، ،[[اصل ۲۱ قانون اساسی|۲۱]] [[اصل ۲۹ قانون اساسی|۲۹]] و [[اصل ۴۴ قانون اساسی|۴۴]] خود را به مسئله‌ی بيمه اختصاص داده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد پنجم) (مشارکت بازرگانی بین المللی، اعتبارات اسنادی، سرمایه گذاری تاجر خارجی و وضعیت حقوقی آن، بورس اوراق بهادار در ایران، حقوق بانکی، ارز و بیمه، شرکت های دولتی در حقوق ایران و فرانسه، تجارت الکترونیکی، ضمانت نامه های بانکی و...)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664892|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=عرفانی|چاپ=2}}</ref> | ||
== شراط عمومی صحت عقد بیمه == | |||
=== قصد و رضا طرفین عقد بیمه === | |||
=== اهلیت طرفین عقد بیمه === | |||
=== معین بودن موضوع عقد بیمه === | |||
=== مشروعیت جهت عقد بیمه<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بیمه|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664908|صفحه=|نام۱=عمران|نام خانوادگی۱=نعیمی|نام۲=محمدمهدی|نام خانوادگی۲=صداقت|چاپ=1}}</ref> === | |||
== اصول قرارداد بیمه == | |||
<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول و مبانی حقوق تجارت بین الملل (جلد سوم) تأمین مالی، بیمه، تضمین ها، نظام های ارزی و پرداخت های بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664920|صفحه=|نام۱=مهراب|نام خانوادگی۱=داراب پور|چاپ=1}}</ref> | |||
=== اصل جبران خسارت === | |||
=== اصل لزوم داشتن نفع قابل بیمه === | |||
=== اصل لزوم رعایت حسن نیت === | |||
=== اصل قائم مقامی یا جانشینی === | |||
== منابع حقوق بیمه == | == منابع حقوق بیمه == | ||
منابع حقوق بیمه در ایران عبارتند از: | منابع حقوق بیمه در ایران عبارتند از: | ||
1- قانون بیمه مصوب 1316 | 1- [[قانون بیمه]] مصوب 1316 | ||
2- قانون اساسی ج.ا.ا ( اصول 3، 12، 21، 29) | 2- [[قانون اساسی]] ج.ا.ا ( اصول 3، 12، 21، 29) | ||
3- قانون تجارت (ماده 2 بند9) | 3- [[قانون تجارت]] (ماده 2 بند9) | ||
4- قانون مسئولیت مدنی | 4- [[قانون مسئولیت مدنی]] | ||
5- قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری | 5- [[قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری]] | ||
6- قانون بیمه اجباری وسایل نقلیه موتوری (بیمه شخص ثالث) | 6- [[قانون بیمه اجباری وسایل نقلیه موتوری (بیمه شخص ثالث)]] | ||
7- لایحه بیمه های تجاری | 7- [[لایحه بیمه های تجاری]] | ||
8- آیین نامه ها و مصوبات شورای عالی بیمه، رویه ها | 8- [[آیین نامه ها و مصوبات شورای عالی بیمه، رویه ها]] | ||
، | ، [[عرف]]، [[دکترین]]<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول حاکم بر قراردادهای بیمه بازرگانی|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=قانون و قلم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664888|صفحه=|نام۱=سعید|نام خانوادگی۱=ابراهیم زاده|چاپ=1}}</ref> | ||
== مبانی نظری حقوق بیمه == | == مبانی نظری حقوق بیمه == | ||
<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی نظری و کارکردهای بیمه در ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشکده امور اقتصادی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664936|صفحه=|نام۱=سیدحمید|نام خانوادگی۱=پورمحمدی|چاپ=1}}</ref> | |||
=== نظریه تقصیر === | |||
=== نظریه خطر === | |||
=== نظریه تضمین حق === | |||
== ماهیت حقوق بیمه == | == ماهیت حقوق بیمه == | ||
== | == منابع == | ||
نسخهٔ ۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۶
تعریف
ماده یک قانون بیمه مصوب 1316 عقد بیمه را این گونه تعریف می نماید:
«بیمه عقد است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند که در ازای پرداخت وجهی یا وجوهی، از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد.» متعهد را بیمه گر، طرف تعهد را بیمه گذار و وجهی که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد را حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود، موضوع بیمه می گویند.
بر اساس آنچه از این تعریف استفاده می شود می توان گفت: بیمه عملی است که در ک طرف آن بیمه گر با قبول خطرها معین و بر پایه قواعد آمار و احتمالات، تعهد می نماید در مقابل دریافت وجهی به عنوان حق بیمه از بیمه گذار، در صورت وقوع حادثه و تحقق خطر تعین شده، خسارت وارده را جبران نماید.
از نظر حقوقی، قرارداد بیمه در زمره «عقود» به حساب می آید. بر اساس ماده 183 قانون مدنی «عقد» عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد. قرارداد بیمه نز با این مفهوم کاملا سازگار می باشد، هرچند در تعریف بیمه نیز قانون گذار آن را به عنوان عقد تصریح نموده است.[۱]
معرفی رشته
پیشینه حقوق بیمه
در جهان
در ایران
در ایران، شرکت سهامی بیمه ی ایران با سرمایه اولیه 20/000/000 ریال در سال 1310 تاسیس گردید، قانون ثبت شرکت ها مصوب 1310 ماده 8 خود را به شرکت های بیمه ایرانی و خارجی تخصیص داده است. مقررات بیمه عمر در شهریور 1310 و قانون حق ثبت شرکت های بیمه و مقررات راجع به تنظیم قراردادهایی بیمه در آذر ماه همان سال به تصویب رسید و به دنبال آن مقررات بیمه بحری و نظام نامه ی موسسات بیمه در سال 1315 مورد تصویب قرار گرفت. بالاخره قانون بیمه ایران در 7/2/1316 در 36 ماده تصویب گردید. مقررات دیگری نیز راجع به قانون بيمه ى اجبارى، مسئوليت مدنى دارندگان وسائل نقليه موتورى زمينى در مقابل اشخاص ثالث مصوب ۱۳۴۷ و قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری مصوب ۱۳۵۰ و بالاخره اساسنامه شرکت سهامی بیمه‌ی ایران مصوب بهمن ۱۳۵۲ و ماده‌ی الحاقی ايران به سيستم بین‌المللی بیمه‌ی مسئولیت مدنی، وسائط نقلیه (کارت سبز) مصوب سال ۱۳۵۶ وضع گرديد.
يس از انقلاب اسلامى، شركت هاى بيمه به وسیله‌ی شورای انقلاب در تاریخ ۱۳۵۸/۴/۴ ملى اعلام شده و لايحه ى قانونى ملى شدن مؤسسات بيمه و مؤسسات اعتبارى نيز در تاريخ
1358/8/26 مورد تصویب قرار گرفت. ملاحظه مى شود كه با تصويب لايحه ى فوق كليه ى مؤسسات بيمه ى خصوصى, ملى اعلام گرديد و در حال حاضر فقط شركت سهامى بيمه ايران به عنوان بيمه ى مهم دولتي و نمايندگى هاى خارجى كه در ايران مي باشند به كار خود ادامه مى دهند.
لازم به تذكر است كه قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران اصول ۳، ،۲۱ ۲۹ و ۴۴ خود را به مسئله‌ی بيمه اختصاص داده است.[۲]
شراط عمومی صحت عقد بیمه
قصد و رضا طرفین عقد بیمه
اهلیت طرفین عقد بیمه
معین بودن موضوع عقد بیمه
مشروعیت جهت عقد بیمه[۳]
اصول قرارداد بیمه
اصل جبران خسارت
اصل لزوم داشتن نفع قابل بیمه
اصل لزوم رعایت حسن نیت
اصل قائم مقامی یا جانشینی
منابع حقوق بیمه
منابع حقوق بیمه در ایران عبارتند از:
1- قانون بیمه مصوب 1316
2- قانون اساسی ج.ا.ا ( اصول 3، 12، 21، 29)
3- قانون تجارت (ماده 2 بند9)
5- قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری
6- قانون بیمه اجباری وسایل نقلیه موتوری (بیمه شخص ثالث)
8- آیین نامه ها و مصوبات شورای عالی بیمه، رویه ها
مبانی نظری حقوق بیمه
نظریه تقصیر
نظریه خطر
نظریه تضمین حق
ماهیت حقوق بیمه
منابع
- ↑ بهرام ممبنی. اصول و مبانی بیمه. چاپ 1. جنگل، 1395. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6664896
- ↑ محمود عرفانی. حقوق تجارت (جلد پنجم) (مشارکت بازرگانی بین المللی، اعتبارات اسنادی، سرمایه گذاری تاجر خارجی و وضعیت حقوقی آن، بورس اوراق بهادار در ایران، حقوق بانکی، ارز و بیمه، شرکت های دولتی در حقوق ایران و فرانسه، تجارت الکترونیکی، ضمانت نامه های بانکی و...). چاپ 2. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6664892
- ↑ عمران نعیمی و محمدمهدی صداقت. حقوق بیمه. چاپ 1. جنگل، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6664908
- ↑ مهراب داراب پور. اصول و مبانی حقوق تجارت بین الملل (جلد سوم) تأمین مالی، بیمه، تضمین ها، نظام های ارزی و پرداخت های بین المللی. چاپ 1. گنج دانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6664920
- ↑ سعید ابراهیم زاده. اصول حاکم بر قراردادهای بیمه بازرگانی. چاپ 1. قانون و قلم، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6664888
- ↑ سیدحمید پورمحمدی. مبانی نظری و کارکردهای بیمه در ایران. چاپ 1. دانشکده امور اقتصادی، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6664936