رقبی

رقبی، در لغت به معنای انتظار، پاییدن و چشم داشت، و در اصطلاح، به معنای اعطای حق استفاده مجانی از عین، برای مدت معین است، به عبارت دیگر اباحه انتفاع برای مدت معین را رقبی گویند. مطابق قانون مدنی، رقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی برقرار می‌گردد.

گفتنی است وجه تسمیه رقبی در این است که رقبه ملک، برای مدتی معین به مالک سپرده می‌شود.

مواد مرتبط

• ماده ۱۸ قانون مدنی

• ماده ۴۲ قانون مدنی

اقسام

اطلاق رقبی

به رقبای فاقد مدت، اطلاق رقبی گویند.

ویژگی‌ها

• عناصر عمری و رقبی، یکسان بوده و تنها تفاوت آنها در نوع مدت است، مدت رقبی، ناظر به عمر هیچ‌کس نیست.
• عمری، سکنی و رقبی، مبتنی بر مسامحه بوده؛ لذا ممکن است مدت رقبی، به‌طور دقیق ذکر نگردد.

• شرایط صحت وقف، باید در مورد عمری و رقبی نیز رعایت گردد.
• تعلیق در عمری، رقبی و سکنی، موافق قاعده است.

احکام

• اگر مالک، حق انتفاع از گاو را برای دوران شیردهی در بهار قرار داده و معلوم نباشد که مدت مزبور از چه زمان شروع گردیده و تا چه وقت ادامه خواهد یافت؛ چنین رقبایی صحیح است.

• اگر پیش از پایان مدت رقبی، منتفع بمیرد؛ وراث وی، از مورد انتفاع، بهره‌مند می‌گردند؛ اما نه به جهت ارث، بلکه به لحاظ لازم بودن عقد، همچنین است فرض فوت مالک پیش از انقضای مدت، که منجر به انحلال رقبی نخواهد شد.
• ممکن است حق انتفاع، مرکب از عمری و رقبی باشد؛ به‌طور مثال، مالک، این حق را برای منتفع، تا زمان حیات وی و برای وراث منتفع، به مدت ده سال پس از مرگ او ایجاد نماید.

جستارهای وابسته

• حق انتفاع
• عمری
• سکنی
• اطلاق رقبی