ماده ۵۰۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

چنانچه مأمورین دولتی که مسئول امور حفاظتی و اطلاعاتی طبقه‌ بندی شده می باشند و به آنها آموزش لازم داده شده است در اثر ‌بی ‌مبالاتی و عدم رعایت اصول حفاظتی توسط دشمنان تخلیه اطلاعاتی شوند به یک تا شش ماه حبس محکوم می ‌شوند.

پیشینه

این ماده، در قوانین قبلی سابقه تقنین نداشته ولی نزدیکترین مقرره به آن در ذیل ماده 2 قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی مصوب 1353 پیش بینی شده است:

... در صورتی که افشای اسناد مذکور در اثر عدم رعایت نظامات و یا در اثر غفلت و مسامحه مامور حفاظت آن ها صورت گرفته باشد مجازات او سه تا شش ماه حبس جُنحه ای خواهد بود.

فلسفه و مبانی نظری ماده

در این ماده، قانونگذار با توجه به اهمیت حفظ اطلاعات طبقه بندی شده و آسیب های ناشی از عدم حفاظت از این اطلاعات، سهل انگاری و بی مبالاتی در حفظ اطلاعات مزبور را جرم انگاری نموده است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مرتکب جرم در این ماده، مامور دولتی است که شغل او به نحوی مرتبط با مسائل امنیتی و حفاظتی بوده و آموزش لازم در خصوص نحوه نگهداری و حفاظت از اطلاعات به او داده شده باشد. چنین ماموری باید توسط دشمن (نه هر فرد خارجی فاقد صلاحیت) تخلیه اطلاعاتی شود. واژه ی «تخلیه اطلاعاتی» به معنای نوعی زمینه چینی برای بیرون کشیدن اطلاعات از دیگران می باشد؛ بنابراین شاید صرف این که مرتکب، اَسناد را در محل نامناسبی قرار داده و بدین ترتیب این اسناد در اختیار دشمنان قرار گرفته است، مشمول این ماده نباشد. البته برخی دیگر بیان داشتند که هرچند عبارت «تخلیه اطلاعاتی شدن» ظهور در فعل مثبت در قالب گفتار دارد اما ارتکاب این جرم از طریق ترک فعل یا فعل، غیر از گفتار نیز بعید نخواهد بود همچنین این جرم از نوع جرائم غیر عمدی است و رکن روانی آن شامل بی مبالاتی و عدم رعایت اصول حفاظتی می شود، به نظر می رسد در این ماده، بی مبالاتی در معنای اعم خود به کار رفته و شامل بی احتیاطی نیز می شود. علاوه بر این به تعبیر بعضی، در این جرم لازم نیست مامور به محرمانه بودن اطلاعات آگاه بوده و به عبارتی واجد علم به موضوع باشد.