واکاوی ماهیت تملک قهری املاک واقع در طرح‌های عمومی

واکاوی ماهیت تملک قهری املاک واقع در طرح‌های عمومی نام مقاله‌ای از سید یاسر حسینی، سید محمد صادق طباطبایی و منوچهر توسلی نائینی است که در شماره شصت و چهارم (مهر 1398) فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.

چکیده

دولت در اجرای طرح‌های عمومی خود، گاه ناگزیر از تملک اراضی و املاک اشخاص حقیقی و حقوقی است. این تملک، زمانی با توافق و گاهی با قهر و اجبار حاصل می‌شود. تعیین ماهیت تملک قهری، هم در آثار و نتایج این عمل و هم بر حقوق طرفین یعنی صاحبان املاک و دستگاه‌های اجرایی، تأثیر بسزایی دارد. حقوق‌دانان در این مسئله سه ‌راه متفاوت پیموده‌اند: گروهی ماهیت تملک قهری را واقعه حقوقی دانسته و نقش اراده انشایی را در آن نفی کرده‌اند. بعضی دیگر هم آن را مصداق عمل حقوقی تلقی کرده‌اند که بدون اراده انشایی امکان وقوع ندارد. اینان دو دسته‌اند: عده‌ای از میان اعمال حقوقی، ماهیت عقد را برای تملک قهری برگزیده‌اند و عده‌ای ایقاع را. در این پژوهش ابتدا دیدگاه‌ها تبیین، نقض و ابرام شده‌اند و در نهایت ماهیت ایقاع برای تملک قهری برگزیده و تقویت شده است.

کلیدواژه‌ها

• طرح عمومی
• دستگاه اجرایی
• تملک قهری
• عمل حقوقی
• واقعه حقوقی

مواد مرتبط

• ماده 190 قانون مدنی
• ‌ماده 8 قانون مدیریت خدمات کشوری
• ماده 9 قانون زمین شهری
• ماده 9 قانون اصلاح قانون توسعه معابر
• ماده 3 قانون راجع به احداث و توسعه معابر و خیابان‌ها
• ماده 4 قانون راجع به احداث و توسعه معابر و خیابان‌ها

اصطلاحات تخصصی

• تملک قهری
• عمل حقوقی
• واقعه حقوقی
• تلف حکمی
• خلع ید
• اخذ به شفعه
• ایقاع تشریفاتی
• ایقاع رضایی