غیرمنقول بر اثر عمل انسان

به اموالی که در بنا یا ساختمان، به کار رفته و جابجایی آنها موجب آسیب به مال مزبور یا بنا گردد، غیرمنقول بر اثر عمل انسان گویند. اموالی که بر اثر عمل انسان، غیرمنقول می‌گردند؛ باید ذاتاً منقول بوده و در بنا یا ساختمان به کار رفته و جدایی آن‌ها از محل نصبشان، باعث آسیب به مال مزبور یا ساختمان گردد. الصاق مال منقول به غیرمنقول، ممکن است ارادی یا طبیعی باشد. آنچه از زمین، استخراج یا جدا می‌گردد؛ دیگر غیرمنقول نیست، و صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده، وصفی اکتسابی بوده و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را به دست می‌آورند. اشخاص، می‌توانند با تراضی یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند؛ نظیر فروش آجرهای ساختمان یا درب و پنجره‌های زینتی آن.

مواد مرتبط

• ماده ۱۳ قانون مدنی
• ماده ۱۴ قانون مدنی

مصادیق

• لوله‌ها و آینه کاری‌های داخل ساختمان، بر اثر عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند.
• میخ منصوب در دیوار، به شرطی غیرمنقول است که جدایی آن باعث خرابی محل آن گردد.
• آینه ای که روی طاقچه قرار داشته، تلفن، کنتور برق، پرده‌هایی که به دیوار، نصب گردیده و جدایی آنان از دیوار، موجب ورود ضرر به خود مال، یا خرابی محل نصب آنان نگردد، منقول هستند.

در حقوق تطبیقی

• در حقوق فرانسه، مال غیرمنقول، به دو دسته «غیرمنقول ذاتی» و «غیرمنقول بر اثر عمل انسان» تقسیم شده‌است.
• ماده ۸۲ قانون مدنی مصر، اموالی را که حمل و نقل آنها، با خسارت توأم بوده؛ غیرمنقول محسوب نموده و نیز اموال منقولی را که برای بهره‌برداری یا استفاده از مال غیرمنقول، به کار می‌روند؛ غیرمنقول به‌شمار آورده‌است.

در رویه قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۴۴ مورخه ۱۳۷۳/۱/۲۸ شعبه ۲۴ دیوان عالی کشور، اراضی، ابنیه، آسیا و هر چه که در بنا منصوب بوده، و عرفاً، جزء بنا محسوب می‌شود، غیرمنقول است.

جستارهای وابسته

• مال غیرمنقول
• مال منقول
• غیرمنقول ذاتی
• غیرمنقول تبعی
• غیرمنقول حکمی