ماده 362 قانون امور حسبی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''ماده 362 قانون امور حسبی''': پس از انقضای یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نبود دادگاه تمام ادله و اسناد درخواست کننده تصدیق را از برگ شناسنامه و گواهی گواه و غیره در نظر گرفته، تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین تعداد وراث و نسبت آنها به...» ایجاد کرد) |
(افزودن رویه قضایی) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده | '''ماده ۳۶۲ قانون امور حسبی''': پس از انقضای یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نبود [[دادگاه]] تمام [[دلیل|ادله]] و [[سند|اسناد]] درخواست کننده تصدیق را از برگ [[شناسنامه]] و [[شهادت|گواهی]] گواه و غیره در نظر گرفته، تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین تعداد [[وارث|وراث]] و نسبت آنها به متوفی صادر می‌نماید و در صورت اعتراض، دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به اعتراض معین نموده به معترض و درخواست کننده تصدیق اطلاع می‌دهد و در جلسه پس از رسیدگی [[حکم]] خواهد داد. این حکم برابر مقررات قابل [[تجدیدنظر خواهی|تجدیدنظر]] است. | ||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده 361 قانون امور حسبی|ماده ۳۶۱ قانون امور حسبی]] | |||
* [[ماده 363 قانون امور حسبی|ماده ۳۶۳ قانون امور حسبی]] | |||
== توضیح واژگان == | |||
شناسنامه: برگی است که [[احوال شخصیه]] هر کس، همانطورکه در دفاتر [[سجل احوال]] مقرراست؛ بر روی آن برگ درج می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (شخصیت، تابعیت، اسناد سجل احوال، اقامتگاه، قرابت، نکاح و فسخ آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=690460|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> | |||
وارث: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، [[ترکه]] میت به او انتقال می‌یابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترمینولوژی فقه اصطلاح‌شناسی فقه امامیه|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=پیک کوثر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4252640|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> | |||
تجدیدنظر: قضاوت کردن مجدد آراء کیفری است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی تجدیدنظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلستان|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4187004|صفحه=|نام۱=هادی|نام خانوادگی۱=طیبی|چاپ=}}</ref> | |||
سند: نوشته‌ای است که به‌طور کتبی، به منظور احقاق و اثبات عمل یا واقعه حقوقی تنظیم می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تأمین خسارت احتمالی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2246488|صفحه=|نام۱=جواد|نام خانوادگی۱=خالقیان|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | |||
رسیدگی به انحصار وراثت به شیوه ترافعی نیست بلکه دادگاه پس از اعلان و بر مبنای دلیل فوت و مفاد شناسنامه و شهادت گواهان، تصدیقی صادر می‌کند که شمار وارثان و نسبت وارثان و متوفی و سهم هر کدام از ترکه در آن معین شده‌است. این تصدیق نشان اثبات و احراز وراثت نزد مقام رسمی و اعتبار آن در برابر همه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4323264|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref> لازم است ذکر شود در صورتی که از طرف کسی به درخواست گواهی انحصار وراثت اعتراضی نشده باشد دادگاه می‌تواند بدون تعیین جلسه و احضار متقاضی و گواهان، کلیه مستندات را در نظر بگیرد و چنانچه ادله را کافی دید تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین عده وراث و نسبت آنها به متوفی و نصیبی که از متروکات به نحو اشاعه می‌برند صادر نماید<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15984|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> و اگر اعتراضی بود، رسیدگی به دعوای اعتراض به طریق اختصاری به عمل می‌آید. دادگاه به دستور ذیل ماده ۳۶۲ قانون امور حسبی جلسه رسیدگی به اعتراض را معین نموده و وقت آن را به اشخاصی که طرف دعوا هستند اعلام می‌دارد تا برای رسیدگی به اعتراض حاضر گردند. به نظر می‌رسد که لازم نیست به اشخاصی که به وراثت یا نحوه انتساب آنها به متوفی اعتراض نشده و نقصانی در نصیب آنان از ترکه حاصل نمی‌شود ابلاغ وقت نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=16012|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> | |||
== نکات توضیحی == | |||
بر اساس مفاد ماده ۳۶۲ قانون امور حسبی دادگاه بعد از انقضای یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نبود تمام ادله را در در نظر گرفته و تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین عده وراث و نسبت آنها به متوفی صادر می‌نماید و در صورت اعتراض دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به اعتراض معین نموده و حکم صادره برابر مقررات قابل تجدیدنظر است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2644948|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=1}}</ref> | |||
== رویه‌های قضایی == | |||
در نشست قضایی دادگستری یزد در مرداد ۱۳۸۴ این سؤال مطرح شده بود که از یک شعبه به فاصله چهار ماه دو گواهی حصر وراثت معارض صادر شده‌است و گواهی دوم با واقع امر مطابق است نحوه ابطال گواهی اول چگونه است؟ جواب کمیسیون این بود که هر یک از ورثه و اشخاص ذینفع در ماترک متوفا می‌توانند از دادگاه تقاضای گواهی انحصار وراثت کنند دادگاه با رسیدگی‌های لازم و تحقیقی از گواهان معرفی شده یا هر وسیله دیگری که لازم بداند با احراز صحت ادعا، گواهی حصر وراثت صادر می‌کند. این گواهی قابل رسیدگی پژوهشی و فرجامی است. بدیهی است در صورتی که کسانی که آن را مضر به حال خود بدانند بر حسب مقررات ماده ۴۴ قانون امور حسبی به دادگاه صادر کننده حکم و اگر در مرحله رسیدگی پژوهشی باشد به این مرجع اعتراض می‌کنند. اگر اعتراض وارد باشد گواهی سابق الصدور بی اثر شده و گواهی واقعی انحصار وراثت صادر خواهد شد این حکم هم قابل رسیدگی پژوهشی و فرجامی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه نشست‌های قضایی مسائل قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1013288|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | |||
نظریه مشورتی شماره ۷/۴۵۶۲ مورخ ۱۳۷۰ اداره حقوقی قوه قضاییه، گواهی حصر وراثت قابل اعتراض بوده و مرجع رسیدگی به اعتراض، دادگاه صادرکننده گواهی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قوانین و مقررات خانواده (آرای وحدت رویه و اصراری دیوانعالی کشور، آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، آیین‌نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مقررات احوال شخصیه مسیحیان پروتستان ایران و…)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1259668|صفحه=|نام۱=معاونت تدوین تنقیح|انتشار قوانین|مقررات ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref> | |||
* [[رای وحدت رویه شماره 1678 مورخ 1329/10/23 هیات عمومی دیوان عالی کشور (رسيدگی به موضوع نسب توسط دادگاه صالح به رسيدگی به اعتراض بر تصديق انحصار)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره اختلاف در نوع نکاح (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۷۰۰۴۴۲)]] | |||
== منابع == | |||
{{پانویس|۲}} | |||
[[رده:مواد قانون امور حسبی]] | |||
[[رده:انحصار وراثت]] | |||
[[رده:مراحل انحصار وراثت]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۸
ماده ۳۶۲ قانون امور حسبی: پس از انقضای یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نبود دادگاه تمام ادله و اسناد درخواست کننده تصدیق را از برگ شناسنامه و گواهی گواه و غیره در نظر گرفته، تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین تعداد وراث و نسبت آنها به متوفی صادر می‌نماید و در صورت اعتراض، دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به اعتراض معین نموده به معترض و درخواست کننده تصدیق اطلاع می‌دهد و در جلسه پس از رسیدگی حکم خواهد داد. این حکم برابر مقررات قابل تجدیدنظر است.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
شناسنامه: برگی است که احوال شخصیه هر کس، همانطورکه در دفاتر سجل احوال مقرراست؛ بر روی آن برگ درج می‌گردد.[۱]
وارث: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، ترکه میت به او انتقال می‌یابد.[۲]
تجدیدنظر: قضاوت کردن مجدد آراء کیفری است.[۳]
سند: نوشته‌ای است که به‌طور کتبی، به منظور احقاق و اثبات عمل یا واقعه حقوقی تنظیم می‌گردد.[۴]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
رسیدگی به انحصار وراثت به شیوه ترافعی نیست بلکه دادگاه پس از اعلان و بر مبنای دلیل فوت و مفاد شناسنامه و شهادت گواهان، تصدیقی صادر می‌کند که شمار وارثان و نسبت وارثان و متوفی و سهم هر کدام از ترکه در آن معین شده‌است. این تصدیق نشان اثبات و احراز وراثت نزد مقام رسمی و اعتبار آن در برابر همه است.[۵] لازم است ذکر شود در صورتی که از طرف کسی به درخواست گواهی انحصار وراثت اعتراضی نشده باشد دادگاه می‌تواند بدون تعیین جلسه و احضار متقاضی و گواهان، کلیه مستندات را در نظر بگیرد و چنانچه ادله را کافی دید تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین عده وراث و نسبت آنها به متوفی و نصیبی که از متروکات به نحو اشاعه می‌برند صادر نماید[۶] و اگر اعتراضی بود، رسیدگی به دعوای اعتراض به طریق اختصاری به عمل می‌آید. دادگاه به دستور ذیل ماده ۳۶۲ قانون امور حسبی جلسه رسیدگی به اعتراض را معین نموده و وقت آن را به اشخاصی که طرف دعوا هستند اعلام می‌دارد تا برای رسیدگی به اعتراض حاضر گردند. به نظر می‌رسد که لازم نیست به اشخاصی که به وراثت یا نحوه انتساب آنها به متوفی اعتراض نشده و نقصانی در نصیب آنان از ترکه حاصل نمی‌شود ابلاغ وقت نمی‌شود.[۷]
نکات توضیحی
بر اساس مفاد ماده ۳۶۲ قانون امور حسبی دادگاه بعد از انقضای یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نبود تمام ادله را در در نظر گرفته و تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین عده وراث و نسبت آنها به متوفی صادر می‌نماید و در صورت اعتراض دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به اعتراض معین نموده و حکم صادره برابر مقررات قابل تجدیدنظر است.[۸]
رویه‌های قضایی
در نشست قضایی دادگستری یزد در مرداد ۱۳۸۴ این سؤال مطرح شده بود که از یک شعبه به فاصله چهار ماه دو گواهی حصر وراثت معارض صادر شده‌است و گواهی دوم با واقع امر مطابق است نحوه ابطال گواهی اول چگونه است؟ جواب کمیسیون این بود که هر یک از ورثه و اشخاص ذینفع در ماترک متوفا می‌توانند از دادگاه تقاضای گواهی انحصار وراثت کنند دادگاه با رسیدگی‌های لازم و تحقیقی از گواهان معرفی شده یا هر وسیله دیگری که لازم بداند با احراز صحت ادعا، گواهی حصر وراثت صادر می‌کند. این گواهی قابل رسیدگی پژوهشی و فرجامی است. بدیهی است در صورتی که کسانی که آن را مضر به حال خود بدانند بر حسب مقررات ماده ۴۴ قانون امور حسبی به دادگاه صادر کننده حکم و اگر در مرحله رسیدگی پژوهشی باشد به این مرجع اعتراض می‌کنند. اگر اعتراض وارد باشد گواهی سابق الصدور بی اثر شده و گواهی واقعی انحصار وراثت صادر خواهد شد این حکم هم قابل رسیدگی پژوهشی و فرجامی است.[۹]
نظریه مشورتی شماره ۷/۴۵۶۲ مورخ ۱۳۷۰ اداره حقوقی قوه قضاییه، گواهی حصر وراثت قابل اعتراض بوده و مرجع رسیدگی به اعتراض، دادگاه صادرکننده گواهی است.[۱۰]
- رای وحدت رویه شماره 1678 مورخ 1329/10/23 هیات عمومی دیوان عالی کشور (رسيدگی به موضوع نسب توسط دادگاه صالح به رسيدگی به اعتراض بر تصديق انحصار)
- رای دادگاه درباره اختلاف در نوع نکاح (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۷۰۰۴۴۲)
منابع
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد چهارم) (شخصیت، تابعیت، اسناد سجل احوال، اقامتگاه، قرابت، نکاح و فسخ آن). چاپ 13. اسلامیه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 690460
- ↑ حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح‌شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4252640
- ↑ هادی طیبی. بررسی تطبیقی تجدیدنظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلستان. دانشگاه شهید بهشتی، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4187004
- ↑ جواد خالقیان. تأمین خسارت احتمالی. چاپ 1. مهاجر، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2246488
- ↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4323264
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 15984
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 16012
- ↑ یداله بازگیر. موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث). چاپ 1. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2644948
- ↑ مجموعه نشست‌های قضایی مسائل قانون مدنی. چاپ 1. جنگل، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1013288
- ↑ مجموعه قوانین و مقررات خانواده (آرای وحدت رویه و اصراری دیوانعالی کشور، آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، آیین‌نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مقررات احوال شخصیه مسیحیان پروتستان ایران و…). چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1259668