ماده 374 قانون امور حسبی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده 374 قانون امور حسبی''': در صورتی که [[ورثه]] بخواهند ملک [[مال غیرمنقول|غیرمنقولی]] که به نام مورث ثبت شده است به نام آن ها ثبت گردد باید تصدیق انحصار وراثت یا‌ رونوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین [[سهم الارث|سهام]] باشد به اداره ثبت تسلیم نمایند.
'''ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی''': در صورتی که [[ورثه]] بخواهند ملک [[مال غیرمنقول|غیرمنقولی]] که به نام مورث ثبت شده‌است به نام آن‌ها ثبت گردد باید تصدیق انحصار وراثت یا رونوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین [[سهم الارث|سهام]] باشد به اداره ثبت تسلیم نمایند.


== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==
 
* [[ماده ۲۲ قانون ثبت اسناد و املاک]]
* [[ماده 22 قانون ثبت اسناد و املاک]]


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
انحصار وراثت: عبارت است از معلوم داشتن قطعی شمار میراث بران متوفی توسط مراجع ذیصلاح.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6650664|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>
انحصار وراثت: عبارت است از معلوم داشتن قطعی شمار میراث بران متوفی توسط مراجع ذیصلاح.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6650664|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>


ورثه: به کسی می گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبرا بودن از موانع ارث بری، [[ترکه]] میت به او انتقال می یابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترمینولوژی فقه اصطلاح شناسی فقه امامیه|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=پیک کوثر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4252640|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref>
ورثه: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، [[ترکه]] میت به او انتقال می‌یابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترمینولوژی فقه اصطلاح‌شناسی فقه امامیه|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=پیک کوثر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4252640|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی ==
== نکات توضیحی ==
ماده 22 قانون ثبت صدور [[سند]] مالکیت به نام ورثه را علاوه بر انحصار وراثت موقوف به موافقت بین ورثه و در صورت اختلاف تا صدور حکم نهایی دانسته و ماده مزبور با ماده 374 قانون امور حسبی منافات دارد و به همین جهت [[ماده 542 قانون آیین دادرسی مدنی]] در مورد اجرای احکام مربوط به اموال غیر منقول تسری ندارد. اجرای ماده 22 قانون ثبت برای اداره ثبت مقدم بر ماده 374 [[قانون امور حسبی]] باشد و شاید فلسفه [[ماده 46 قانون دفاتر اسناد رسمی]] مصوب 15 خرداد 1316 بر این که احکام مربوط به اجرای [[مال|اموال]] غیر منقول و ابطال ثبت یا سند باید به مدیر کل ثبت ابلاغ شود، برای حفظ این قبیل [[حق|حقوق]] است که ذیحق با وضع غیر قابل رفع مواجه نشود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال بیست و یکم شماره 113 تابستان 1348|ترجمه=|جلد=|سال=1348|ناشر=کانون وکلای دادگستری مرکز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1531212|صفحه=|نام۱=کانون وکلای دادگستری مرکز|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>
ماده ۲۲ قانون ثبت صدور [[سند]] مالکیت به نام ورثه را علاوه بر انحصار وراثت موقوف به موافقت بین ورثه و در صورت اختلاف تا صدور حکم نهایی دانسته و ماده مزبور با ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی منافات دارد و به همین جهت [[ماده ۵۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی]] در مورد اجرای احکام مربوط به اموال غیرمنقول تسری ندارد. اجرای ماده ۲۲ قانون ثبت برای اداره ثبت مقدم بر ماده ۳۷۴ [[قانون امور حسبی]] باشد و شاید فلسفه [[ماده ۴۶ قانون دفاتر اسناد رسمی]] مصوب ۱۵ خرداد ۱۳۱۶ بر این که احکام مربوط به اجرای [[مال|اموال]] غیرمنقول و ابطال ثبت یا سند باید به مدیر کل ثبت ابلاغ شود، برای حفظ این قبیل [[حق|حقوق]] است که ذیحق با وضع غیرقابل رفع مواجه نشود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال بیست و یکم شماره 113 تابستان 1348|ترجمه=|جلد=|سال=1348|ناشر=کانون وکلای دادگستری مرکز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1531212|صفحه=|نام۱=کانون وکلای دادگستری مرکز|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>


== رویه های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
در [[رای دادگاه|رای]] شماره 3/716 مورخ 72/11/26 چنین مقرر شده است: ماده 374 قانون امور حسبی هم ناظر به جایی است که ورثه بخواهند ملک غیر منقولی که به نام مورث ثبت شده به نام آن ها ثبت گردد که در این مورد باید تصدیق انحصار وراثت یا رونوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین سهام باشد به اداره ثبت ارائه کنند و نه مدلول و نه مفهوم این ماده ارتباطی با دعوای مطروحه ندارد و اساسا دعوای مطروحه از حدود شمول قوانین استنادی دادگاه خارج است و طریق اثبات وراثت هم منحصرا با ارائه گواهی انحصار وراثت نمی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گواهی حصر وراثت در رویه قضایی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2463424|صفحه=|نام۱=عاطفه|نام خانوادگی۱=زاهدی|چاپ=1}}</ref>


در نشست قضایی قم در آبان 1383 این سوال طرح شده است که: متوفی مالک ده فقره قبر بوده است و هر قبر سه میلیون تومان ارزش دارد. آیا همسر متوفی از این مبلغ و بهای قبور [[ارث]] می برد یا خیر؟ ضمنا قبور فاقد اعیانی است. در جواب کمیسیون این گونه نظر داده است: به طور کلی در معاملات راجع به قبور امتیاز دفن مورد [[بیع|خرید و فروش]] قرار می گیرد و ارزش زمین مورد معامله نیست. بنابراین زوجه از بهای فروش امتیاز دفن ارث می برد. اما بنا به مورد متفاوت است اگر این امتیاز قابل واگذاری باشد [[حق]] خرید و فروش به [[وارث]] از جمله همسر متوفی منتقل می شود و اگر امتیاز قابل واگذاری نباشد در صورتی که زن فوت نماید جهت دفن وی می توان به عنوان مال خودش از آن قبر استفاده نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون امور حسبی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=کتاب آوا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6650728|صفحه=|نام۱=محمدمجتبی|نام خانوادگی۱=رودیجانی|چاپ=1}}</ref>
* در [[رای دادگاه|رای]] شماره ۳/۷۱۶ مورخ ۷۲/۱۱/۲۶ چنین مقرر شده‌است: ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی هم ناظر به جایی است که ورثه بخواهند ملک غیرمنقولی که به نام مورث ثبت شده به نام آن‌ها ثبت گردد که در این مورد باید تصدیق انحصار وراثت یا رونوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین سهام باشد به اداره ثبت ارائه کنند و نه مدلول و نه مفهوم این ماده ارتباطی با دعوای مطروحه ندارد و اساساً دعوای مطروحه از حدود شمول قوانین استنادی دادگاه خارج است و طریق اثبات وراثت هم منحصراً با ارائه گواهی انحصار وراثت نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گواهی حصر وراثت در رویه قضایی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2463424|صفحه=|نام۱=عاطفه|نام خانوادگی۱=زاهدی|چاپ=1}}</ref>
* در نشست قضایی قم در آبان ۱۳۸۳ این سؤال طرح شده‌است که: متوفی مالک ده فقره قبر بوده‌است و هر قبر سه میلیون تومان ارزش دارد. آیا همسر متوفی از این مبلغ و بهای قبور [[ارث]] می‌برد یا خیر؟ ضمناً قبور فاقد اعیانی است. در جواب کمیسیون این گونه نظر داده‌است: به‌طور کلی در معاملات راجع به قبور امتیاز دفن مورد [[بیع|خرید و فروش]] قرار می‌گیرد و ارزش زمین مورد معامله نیست؛ بنابراین زوجه از بهای فروش امتیاز دفن ارث می‌برد. اما بنا به مورد متفاوت است اگر این امتیاز قابل واگذاری باشد [[حق]] خرید و فروش به [[وارث]] از جمله همسر متوفی منتقل می‌شود و اگر امتیاز قابل واگذاری نباشد در صورتی که زن فوت نماید جهت دفن وی می‌توان به عنوان مال خودش از آن قبر استفاده نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون امور حسبی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=کتاب آوا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6650728|صفحه=|نام۱=محمدمجتبی|نام خانوادگی۱=رودیجانی|چاپ=1}}</ref>
* [[رای دادگاه درباره اثر اصلاح قانون ارث بر ترکه تقسیم نشده مربوط به پیش از اصلاح (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۰۱۰۸)]]


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۴۳

ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی: در صورتی که ورثه بخواهند ملک غیرمنقولی که به نام مورث ثبت شده‌است به نام آن‌ها ثبت گردد باید تصدیق انحصار وراثت یا رونوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین سهام باشد به اداره ثبت تسلیم نمایند.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

انحصار وراثت: عبارت است از معلوم داشتن قطعی شمار میراث بران متوفی توسط مراجع ذیصلاح.[۱]

ورثه: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، ترکه میت به او انتقال می‌یابد.[۲]

نکات توضیحی

ماده ۲۲ قانون ثبت صدور سند مالکیت به نام ورثه را علاوه بر انحصار وراثت موقوف به موافقت بین ورثه و در صورت اختلاف تا صدور حکم نهایی دانسته و ماده مزبور با ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی منافات دارد و به همین جهت ماده ۵۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی در مورد اجرای احکام مربوط به اموال غیرمنقول تسری ندارد. اجرای ماده ۲۲ قانون ثبت برای اداره ثبت مقدم بر ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی باشد و شاید فلسفه ماده ۴۶ قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب ۱۵ خرداد ۱۳۱۶ بر این که احکام مربوط به اجرای اموال غیرمنقول و ابطال ثبت یا سند باید به مدیر کل ثبت ابلاغ شود، برای حفظ این قبیل حقوق است که ذیحق با وضع غیرقابل رفع مواجه نشود.[۳]

رویه‌های قضایی

  • در رای شماره ۳/۷۱۶ مورخ ۷۲/۱۱/۲۶ چنین مقرر شده‌است: ماده ۳۷۴ قانون امور حسبی هم ناظر به جایی است که ورثه بخواهند ملک غیرمنقولی که به نام مورث ثبت شده به نام آن‌ها ثبت گردد که در این مورد باید تصدیق انحصار وراثت یا رونوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین سهام باشد به اداره ثبت ارائه کنند و نه مدلول و نه مفهوم این ماده ارتباطی با دعوای مطروحه ندارد و اساساً دعوای مطروحه از حدود شمول قوانین استنادی دادگاه خارج است و طریق اثبات وراثت هم منحصراً با ارائه گواهی انحصار وراثت نمی‌باشد.[۴]
  • در نشست قضایی قم در آبان ۱۳۸۳ این سؤال طرح شده‌است که: متوفی مالک ده فقره قبر بوده‌است و هر قبر سه میلیون تومان ارزش دارد. آیا همسر متوفی از این مبلغ و بهای قبور ارث می‌برد یا خیر؟ ضمناً قبور فاقد اعیانی است. در جواب کمیسیون این گونه نظر داده‌است: به‌طور کلی در معاملات راجع به قبور امتیاز دفن مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد و ارزش زمین مورد معامله نیست؛ بنابراین زوجه از بهای فروش امتیاز دفن ارث می‌برد. اما بنا به مورد متفاوت است اگر این امتیاز قابل واگذاری باشد حق خرید و فروش به وارث از جمله همسر متوفی منتقل می‌شود و اگر امتیاز قابل واگذاری نباشد در صورتی که زن فوت نماید جهت دفن وی می‌توان به عنوان مال خودش از آن قبر استفاده نمود.[۵]
  • رای دادگاه درباره اثر اصلاح قانون ارث بر ترکه تقسیم نشده مربوط به پیش از اصلاح (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۰۱۰۸)

منابع

  1. مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول). چاپ 2. محراب فکر، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6650664
  2. حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح‌شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4252640
  3. مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال بیست و یکم شماره 113 تابستان 1348. کانون وکلای دادگستری مرکز، 1348.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1531212
  4. عاطفه زاهدی. گواهی حصر وراثت در رویه قضایی. چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2463424
  5. محمدمجتبی رودیجانی. قانون امور حسبی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. کتاب آوا، 1397.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6650728