ضابطان نظامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:اصطلاحات حقوقی using HotCat) |
جز (added Category:جرایم نظامی using HotCat) |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ضابطان نظامی'''، مأمورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات [[دادستان نظامی]] و دیگر [[مقام قضایی|مقامات قضائی]] مربوط در [[کشف جرم]]، حفظ آثار و علائم و جمع‌آوری ادله وقوع [[جرم]]، شناسایی، یافتن متهم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او، [[تحقیقات مقدماتی]]، [[ابلاغ]] [[اوراق قضایی|اوراق]] و اجرای تصمیمات قضائی به موجب قانون اقدام می‌کنند،<ref>[[ماده ۶۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده 602 قانون آیین دادرسی کیفری]]</ref>درواقع ضابطان نظامی، ماموران اجرایی [[دادسرای نظامی|دادسرا]] و [[دادگاه نظامی|دادگاه‌های نظامی]] اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392) (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4820144|صفحه=|نام۱=ایمان|نام خانوادگی۱=یوسفی|چاپ=1}}</ref> | |||
مطابق [[ماده ۶۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «مأموران زیر پس از کسب مهارت‌های لازم و اخذ کارت مربوط ضابط نظامی می‌باشند: | |||
الف - [[مأموران دژبان]] [[نیروهای مسلح]] | |||
ب - مأموران حفاظت اطلاعات نیروهای مسلح در چهارچوب مأموریت‌ها و وظایف قانونی | |||
پ - مأموران بازرسی و قضائی نیروهای مسلح | |||
ت - فرماندهان، افسران و درجه داران آموزش دیده نیروی انتظامی | |||
ث - افسران و درجه داران نیروهای مسلح در [[جرم مشهود|جرائم مشهود]] در صورت عدم حضور سایر ضابطان نظامی | |||
ج - مقامات و مأمورانی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محوله ضابط نظامی محسوب می‌شوند. | |||
تبصره ۱ - رؤسا، معاونان و مأموران [[زندان]]<nowiki/>ها و [[بازداشتگاه]]<nowiki/>های نظامی در امور مربوط به زندانیان نظامی و همچنین مأموران حفاظت اطلاعات وزارت اطلاعات نسبت به جرائم کارکنان وزارت مزبور که در صلاحیت رسیدگی [[سازمان قضایی نیروهای مسلح|سازمان قضائی]] است، ضابط نظامی محسوب می‌شوند. | |||
تبصره ۲ - کارکنان وظیفه، ضابط نظامی محسوب نمی‌شوند، اما تحت نظارت ضابطان مربوط در این مورد انجام وظیفه می‌کنند و مسؤولیت اقدامات انجام شده در این رابطه با ضابطان نظامی است و این مسؤولیت نافی مسؤولیت کارکنان وظیفه نیست. | |||
تبصره ۳ - اجرای تصمیمات و دستورهای [[مراجع قضایی|مراجع قضائی]] عمومی در یگانهای نظامی و انتظامی به عهده ضابطان نظامی مربوط است.» | |||
منظور از امور مربوط به [[زندانی|زندانیان]] نظامی که در تبصره ۱ ماده ذکر شده‌است، جرایمی است که آن‌ها در محیط زندان مرتکب می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6280592|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> | |||
== وظایف و اختیارات == | |||
=== همکاری در انجام تحقیقات درباره جرایم نظامی با قضات سازمان قضائی === | |||
==== در قانون ==== | |||
به موجب [[ماده ۶۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «قضات سازمان قضائی می‌توانند در یگانهای نظامی و انتظامی با اطلاع فرمانده یگان یا رئیس یا مسؤول قسمت مربوط، تحقیقات و اقدامات لازم را دربارهٔ جرائمی که در [[صلاحیت]] آنان است خود یا از طریق ضابطان نظامی انجام دهند. مسؤولان و فرماندهان نظامی و انتظامی در این رابطه مکلف به همکاری می‌باشند.» | |||
==== در رویه قضایی ==== | |||
بر اساس [[نظریه مشورتی|نظریه]] شماره ۷/۲۸۵۱ مورخ ۱۳۷۲/۶/۲۲ [[اداره حقوقی قوه قضائیه|اداره حقوقی]]، بازداشت پرسنل نظامی به وسیله فرماندهان مربوط وفق [[آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح]] می‌باشد و از مصادیق [[بازداشت غیرقانونی]] نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتباط با آیین دادرسی کیفری- جلد سوم|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مرکز مطبوعات و اتشارات قوه قضائیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6320252|صفحه=|نام۱=مرکز مطبوعات|اتشارات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref> | |||
=== وظایف فرماندهان و مسئولان نظامی و انتظامی === | |||
==== گزارش وقوع جرم به مرجع قضایی صالح ==== | |||
===== در قانون ===== | |||
بر اساس [[ماده ۶۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «فرماندهان و مسؤولان نظامی و انتظامی مکلفند به محض اطلاع از وقوع جرم در حوزه مسؤولیت خود، مراتب را به مرجع قضائی صالح گزارش کنند. متخلف از مقررات این ماده به مجازات [[جرم کتمان حقیقت]] مقرر در [[قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح]] محکوم می‌شود. | |||
تبصره (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳) - تعرفه خدمتی متهمان مانند [[سابقه کیفری|سوابق کیفری]]، انضباطی، تشویقات، آموزش‌های طی شده، سوابق پزشکی و سایر اموری که می‌تواند در تصمیم مقام قضائی مؤثر باشد به مراجع قضائی ارسال می‌شود.» | |||
=== وظایف مأموران دژبان نیروهای مسلح === | |||
==== نقل و انتقال متهمان و محکومان دادسرا و دادگاه‌های نظامی ==== | |||
===== در قانون ===== | |||
مطابق [[ماده ۶۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «نقل و انتقال متهمان و محکومان دادسرا و دادگاه‌های نظامی به عهده دژبان یگانهای نیروهای مسلح ذی‌ربط است و در صورتی که یگان مربوط در محل، دژبان نداشته باشد، توسط نیروی انتظامی صورت می‌گیرد، مگر اینکه مرجع قضائی دستور خاصی صادر نماید که در این صورت برابر دستور انجام می‌شود. در هر صورت هزینه نقل و انتقال به عهده یگان بدرقه کننده است.» | |||
===== مبنای حکم ===== | |||
با توجه به ماده ۶۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری در جرائم نظامی، اصل بر صلاحیت دخالت ضابط نظامی است و [[ضابط دادگستری]]، صلاحیتی فرعی و تکمیلی دارد مگر اینکه مرجع قضایی دستور خاصی صادر نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6320248|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> | |||
==== دستگیری کارکنان وظیفه فراری ==== | |||
===== در قانون ===== | |||
به موجب [[ماده ۶۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «یگانهای نظامی و انتظامی مکلفند گزارش فرار کارکنان وظیفه تحت امر خود را بلافاصله به حوزه وظیفه عمومی اعزام کننده، دژبان مربوط و فرماندهی انتظامی محل سکونت افراد مزبور اعلام نمایند. | |||
تبصره - مأموران انتظامی و دژبان نظامی مربوط موظفند کارکنان وظیفه فراری موضوع این ماده را پس از شناسایی، برابر مقررات دستگیر و به دادسرای نظامی محل دستگیری تحویل دهند.» | |||
===== در رویه قضایی ===== | |||
بر اساس نظریه شماره ۷/۵۹۱۴۰ مورخ ۱۳۸۱/۶/۲۴ اداره حقوقی، دستگیری سربازان فراری، بدون [[نیابت قضایی|نیابت]] و اعزام آنان به یگانهای مربوطه فاقد اشکال است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتباط با آیین دادرسی کیفری- جلد سوم|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مرکز مطبوعات و اتشارات قوه قضائیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6280596|صفحه=|نام۱=مرکز مطبوعات|اتشارات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref> | |||
=== سایر وظایف === | |||
==== در قانون ==== | |||
مطابق [[ماده ۶۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «سایر وظایف، اختیارات و مسؤولیت‌های ضابطان نظامی در محدوده صلاحیت دادسرا و دادگاه‌های نظامی به شرحی است که برای ضابطان دادگستری مقرر شده‌است.» | |||
== برگزاری دوره‌های آموزشی برای ضابطان نظامی توسط سازمان قضایی == | |||
دوره‌های آموزشی، اصولاً مباحثی جهت آشنایی با جرم و ارکان آن، مشهود و [[جرم غیرمشهود|غیر مشهود]] بودن آن، وظایف ضابطان در برابر هر یک از جرایم یاد شده، سازمان و تشکیلات مراجع قضایی نظامی و حدود صلاحیت آنهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277600|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> | |||
=== در قانون === | |||
به موجب [[ماده ۶۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «سازمان قضائی مکلف است به‌طور مستمر دوره‌های آموزشی حین خدمت را جهت کسب مهارت‌های لازم و ایفای وظایف قانونی برای ضابطان نظامی برگزار نماید. | |||
تبصره (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳) - [[آیین نامه اجرایی|آیین نامه اجرائی]] این ماده ظرف سه ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط رئیس سازمان قضائی و با هماهنگی [[ستاد کل نیروهای مسلح]] تهیه و به تصویب [[رئیس قوه قضائیه]] می‌رسد.» | |||
== عدم حضور ضابطان نظامی در محل وقوع جرم == | |||
در [[جرایم نظامی|جرائم نظامی]]، صلاحیت ورود ضابطان دادگستری فرعی و تکمیلی است که با وجود یا حضور یافتن ضابطان نظامی، محلی برای آنان نخواهد بود مگر آنکه مقام قضائی ترتیب دیگری در نظر بگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277604|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> | |||
=== در قانون === | |||
بر اساس [[ماده ۶۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «در غیاب ضابطان نظامی در محل وقوع جرم، وظایف آنان به وسیله ضابطان دادگستری انجام می‌شود و پس از حضور ضابطان نظامی، ادامه تحقیقات به آنان محول می‌شود، مگر اینکه مقام قضائی ترتیب دیگری اتخاذ نماید. در این مورد ریاست و نظارت بر ضابطان به عهده دادستان نظامی است.» | |||
== همکاری با ضابطان خارج از یگان == | |||
=== در قانون === | |||
به موجب [[ماده ۶۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «در موارد ضروری که به تشخیص قاضی رسیدگی کننده، انجام تحقیقات مقدماتی، جمع‌آوری دلایل، بررسی [[صحنه جرم]] یا انجام [[کارشناسی]] به ضابطان یا [[کارشناس|کارشناسان]] خارج از یگان محول می‌شود، فرمانده یگان محل وقوع جرم، مکلف به همکاری با آنان است. همچنین وی می‌تواند به منظور رعایت مقررات و نظامات راجع به [[سرّ|اسرار]] نظامی، یک نفر نماینده برای همراهی با مأموران یا کارشناسان معرفی نماید.» | |||
با توجه به [[ماده ۶۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۶۰۲ این قانون]]، قاضی رسیدگی کننده باید میان وظایف بیان شده در این ماده تفکیک کرده و وظایفی مانند «تحقیقات مقدماتی، جمع‌آوری دلایل، بررسی صحنه جرم» را به ضابطان و انجام کارشناسی را به کارشناسان ارجاع دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277608|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> | |||
== ریاست و نظارت بر ضابطان نظامی == | |||
=== در قانون === | |||
مطابق [[ماده ۶۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «دادستان نظامی به منظور نظارت بر حسن اجرای وظایف ضابطان، واحدهای مربوط را حداقل هر دو ماه یک بار مورد بازرسی قرار می‌دهد و در هر مورد، مراتب را در دفتر مخصوصی که به این منظور تهیه می‌شود، قید و دستورهای لازم را صادر می‌کند. مسؤولان یگان مربوط مکلف به همکاری هستند.» | |||
همچنین به موجب [[ماده ۶۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری]] (الحاقی ۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «ریاست و نظارت بر ضابطان نظامی از حیث وظایفی که به عنوان ضابط برعهده دارند، با دادستان نظامی است. سایر قضات دادسرا و دادگاه نظامی نیز در اموری که به ضابطان ارجاع می‌دهند، حق نظارت و ارائه تعلیمات لازم را دارند. | |||
تبصره - ارجاع امر از سوی مقام قضائی به مأموران یا مقاماتی که حسب قانون، ضابط تلقی نمی‌شوند، موجب [[محکومیت انتظامی]] تا درجه چهار است.» | |||
با توجه به [[ماده ۱۳ قانون نظارت بر رفتار قضات مصوب ۹۰/۷/۱۷]]، درجات یک تا چهار [[مجازات‌های انتظامی قضات|مجازات‌های انتظامی]] شامل موارد زیر می‌باشد: | |||
۱) توبیخ کتبی بدون درج در سابقه خدمتی ۲) توبیخ کتبی با درج در سابقه خدمتی ۳) کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از یک ماه تا شش ماه ۴) کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از شش ماه تا یک سال.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279056|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> | |||
=== در رویه قضایی === | |||
به موجب حکم شماره ۳۱۴۹_۳۰/۸/۵ [[دادستان تجدیدنظر نظامی]] باید یکی از افسران ارشد باشد و نمی‌توان مقاماتی نظیر ستوان دوم را به این سمت برگزید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=رویه قضایی ایران در ارتباط با وظایف شغلی دادستان|ترجمه=|جلد=|سال=-|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279172|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=-}}</ref> | |||
== مواد مرتبط == | |||
[[ماده ۶۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[ماده ۶۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۵: | خط ۱۳۳: | ||
[[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی کیفری]] | [[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | |||
[[رده:اصطلاحات آیین دادرسی کیفری]] | [[رده:اصطلاحات آیین دادرسی کیفری]] | ||
[[رده: | [[رده:ضابطان نظامی و تکالیف آنان]] | ||
[[رده:جرایم نظامی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۴۸
ضابطان نظامی، مأمورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات دادستان نظامی و دیگر مقامات قضائی مربوط در کشف جرم، حفظ آثار و علائم و جمع‌آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن متهم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او، تحقیقات مقدماتی، ابلاغ اوراق و اجرای تصمیمات قضائی به موجب قانون اقدام می‌کنند،[۱]درواقع ضابطان نظامی، ماموران اجرایی دادسرا و دادگاه‌های نظامی اند.[۲]
مطابق ماده ۶۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «مأموران زیر پس از کسب مهارت‌های لازم و اخذ کارت مربوط ضابط نظامی می‌باشند:
الف - مأموران دژبان نیروهای مسلح
ب - مأموران حفاظت اطلاعات نیروهای مسلح در چهارچوب مأموریت‌ها و وظایف قانونی
پ - مأموران بازرسی و قضائی نیروهای مسلح
ت - فرماندهان، افسران و درجه داران آموزش دیده نیروی انتظامی
ث - افسران و درجه داران نیروهای مسلح در جرائم مشهود در صورت عدم حضور سایر ضابطان نظامی
ج - مقامات و مأمورانی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محوله ضابط نظامی محسوب می‌شوند.
تبصره ۱ - رؤسا، معاونان و مأموران زندانها و بازداشتگاههای نظامی در امور مربوط به زندانیان نظامی و همچنین مأموران حفاظت اطلاعات وزارت اطلاعات نسبت به جرائم کارکنان وزارت مزبور که در صلاحیت رسیدگی سازمان قضائی است، ضابط نظامی محسوب می‌شوند.
تبصره ۲ - کارکنان وظیفه، ضابط نظامی محسوب نمی‌شوند، اما تحت نظارت ضابطان مربوط در این مورد انجام وظیفه می‌کنند و مسؤولیت اقدامات انجام شده در این رابطه با ضابطان نظامی است و این مسؤولیت نافی مسؤولیت کارکنان وظیفه نیست.
تبصره ۳ - اجرای تصمیمات و دستورهای مراجع قضائی عمومی در یگانهای نظامی و انتظامی به عهده ضابطان نظامی مربوط است.»
منظور از امور مربوط به زندانیان نظامی که در تبصره ۱ ماده ذکر شده‌است، جرایمی است که آن‌ها در محیط زندان مرتکب می‌شوند.[۳]
وظایف و اختیارات
همکاری در انجام تحقیقات درباره جرایم نظامی با قضات سازمان قضائی
در قانون
به موجب ماده ۶۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «قضات سازمان قضائی می‌توانند در یگانهای نظامی و انتظامی با اطلاع فرمانده یگان یا رئیس یا مسؤول قسمت مربوط، تحقیقات و اقدامات لازم را دربارهٔ جرائمی که در صلاحیت آنان است خود یا از طریق ضابطان نظامی انجام دهند. مسؤولان و فرماندهان نظامی و انتظامی در این رابطه مکلف به همکاری می‌باشند.»
در رویه قضایی
بر اساس نظریه شماره ۷/۲۸۵۱ مورخ ۱۳۷۲/۶/۲۲ اداره حقوقی، بازداشت پرسنل نظامی به وسیله فرماندهان مربوط وفق آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح می‌باشد و از مصادیق بازداشت غیرقانونی نیست.[۴]
وظایف فرماندهان و مسئولان نظامی و انتظامی
گزارش وقوع جرم به مرجع قضایی صالح
در قانون
بر اساس ماده ۶۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «فرماندهان و مسؤولان نظامی و انتظامی مکلفند به محض اطلاع از وقوع جرم در حوزه مسؤولیت خود، مراتب را به مرجع قضائی صالح گزارش کنند. متخلف از مقررات این ماده به مجازات جرم کتمان حقیقت مقرر در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح محکوم می‌شود.
تبصره (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳) - تعرفه خدمتی متهمان مانند سوابق کیفری، انضباطی، تشویقات، آموزش‌های طی شده، سوابق پزشکی و سایر اموری که می‌تواند در تصمیم مقام قضائی مؤثر باشد به مراجع قضائی ارسال می‌شود.»
وظایف مأموران دژبان نیروهای مسلح
نقل و انتقال متهمان و محکومان دادسرا و دادگاه‌های نظامی
در قانون
مطابق ماده ۶۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «نقل و انتقال متهمان و محکومان دادسرا و دادگاه‌های نظامی به عهده دژبان یگانهای نیروهای مسلح ذی‌ربط است و در صورتی که یگان مربوط در محل، دژبان نداشته باشد، توسط نیروی انتظامی صورت می‌گیرد، مگر اینکه مرجع قضائی دستور خاصی صادر نماید که در این صورت برابر دستور انجام می‌شود. در هر صورت هزینه نقل و انتقال به عهده یگان بدرقه کننده است.»
مبنای حکم
با توجه به ماده ۶۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری در جرائم نظامی، اصل بر صلاحیت دخالت ضابط نظامی است و ضابط دادگستری، صلاحیتی فرعی و تکمیلی دارد مگر اینکه مرجع قضایی دستور خاصی صادر نماید.[۵]
دستگیری کارکنان وظیفه فراری
در قانون
به موجب ماده ۶۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «یگانهای نظامی و انتظامی مکلفند گزارش فرار کارکنان وظیفه تحت امر خود را بلافاصله به حوزه وظیفه عمومی اعزام کننده، دژبان مربوط و فرماندهی انتظامی محل سکونت افراد مزبور اعلام نمایند.
تبصره - مأموران انتظامی و دژبان نظامی مربوط موظفند کارکنان وظیفه فراری موضوع این ماده را پس از شناسایی، برابر مقررات دستگیر و به دادسرای نظامی محل دستگیری تحویل دهند.»
در رویه قضایی
بر اساس نظریه شماره ۷/۵۹۱۴۰ مورخ ۱۳۸۱/۶/۲۴ اداره حقوقی، دستگیری سربازان فراری، بدون نیابت و اعزام آنان به یگانهای مربوطه فاقد اشکال است.[۶]
سایر وظایف
در قانون
مطابق ماده ۶۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «سایر وظایف، اختیارات و مسؤولیت‌های ضابطان نظامی در محدوده صلاحیت دادسرا و دادگاه‌های نظامی به شرحی است که برای ضابطان دادگستری مقرر شده‌است.»
برگزاری دوره‌های آموزشی برای ضابطان نظامی توسط سازمان قضایی
دوره‌های آموزشی، اصولاً مباحثی جهت آشنایی با جرم و ارکان آن، مشهود و غیر مشهود بودن آن، وظایف ضابطان در برابر هر یک از جرایم یاد شده، سازمان و تشکیلات مراجع قضایی نظامی و حدود صلاحیت آنهاست.[۷]
در قانون
به موجب ماده ۶۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «سازمان قضائی مکلف است به‌طور مستمر دوره‌های آموزشی حین خدمت را جهت کسب مهارت‌های لازم و ایفای وظایف قانونی برای ضابطان نظامی برگزار نماید.
تبصره (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳) - آیین نامه اجرائی این ماده ظرف سه ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط رئیس سازمان قضائی و با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد.»
عدم حضور ضابطان نظامی در محل وقوع جرم
در جرائم نظامی، صلاحیت ورود ضابطان دادگستری فرعی و تکمیلی است که با وجود یا حضور یافتن ضابطان نظامی، محلی برای آنان نخواهد بود مگر آنکه مقام قضائی ترتیب دیگری در نظر بگیرد.[۸]
در قانون
بر اساس ماده ۶۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «در غیاب ضابطان نظامی در محل وقوع جرم، وظایف آنان به وسیله ضابطان دادگستری انجام می‌شود و پس از حضور ضابطان نظامی، ادامه تحقیقات به آنان محول می‌شود، مگر اینکه مقام قضائی ترتیب دیگری اتخاذ نماید. در این مورد ریاست و نظارت بر ضابطان به عهده دادستان نظامی است.»
همکاری با ضابطان خارج از یگان
در قانون
به موجب ماده ۶۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «در موارد ضروری که به تشخیص قاضی رسیدگی کننده، انجام تحقیقات مقدماتی، جمع‌آوری دلایل، بررسی صحنه جرم یا انجام کارشناسی به ضابطان یا کارشناسان خارج از یگان محول می‌شود، فرمانده یگان محل وقوع جرم، مکلف به همکاری با آنان است. همچنین وی می‌تواند به منظور رعایت مقررات و نظامات راجع به اسرار نظامی، یک نفر نماینده برای همراهی با مأموران یا کارشناسان معرفی نماید.»
با توجه به ماده ۶۰۲ این قانون، قاضی رسیدگی کننده باید میان وظایف بیان شده در این ماده تفکیک کرده و وظایفی مانند «تحقیقات مقدماتی، جمع‌آوری دلایل، بررسی صحنه جرم» را به ضابطان و انجام کارشناسی را به کارشناسان ارجاع دهد.[۹]
ریاست و نظارت بر ضابطان نظامی
در قانون
مطابق ماده ۶۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۰۸/۰۷/۱۳۹۳): «دادستان نظامی به منظور نظارت بر حسن اجرای وظایف ضابطان، واحدهای مربوط را حداقل هر دو ماه یک بار مورد بازرسی قرار می‌دهد و در هر مورد، مراتب را در دفتر مخصوصی که به این منظور تهیه می‌شود، قید و دستورهای لازم را صادر می‌کند. مسؤولان یگان مربوط مکلف به همکاری هستند.»
همچنین به موجب ماده ۶۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۱۳۹۳/۰۷/۰۸): «ریاست و نظارت بر ضابطان نظامی از حیث وظایفی که به عنوان ضابط برعهده دارند، با دادستان نظامی است. سایر قضات دادسرا و دادگاه نظامی نیز در اموری که به ضابطان ارجاع می‌دهند، حق نظارت و ارائه تعلیمات لازم را دارند.
تبصره - ارجاع امر از سوی مقام قضائی به مأموران یا مقاماتی که حسب قانون، ضابط تلقی نمی‌شوند، موجب محکومیت انتظامی تا درجه چهار است.»
با توجه به ماده ۱۳ قانون نظارت بر رفتار قضات مصوب ۹۰/۷/۱۷، درجات یک تا چهار مجازات‌های انتظامی شامل موارد زیر می‌باشد:
۱) توبیخ کتبی بدون درج در سابقه خدمتی ۲) توبیخ کتبی با درج در سابقه خدمتی ۳) کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از یک ماه تا شش ماه ۴) کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از شش ماه تا یک سال.[۱۰]
در رویه قضایی
به موجب حکم شماره ۳۱۴۹_۳۰/۸/۵ دادستان تجدیدنظر نظامی باید یکی از افسران ارشد باشد و نمی‌توان مقاماتی نظیر ستوان دوم را به این سمت برگزید.[۱۱]
مواد مرتبط
ماده ۶۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۶۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری
منابع
- ↑ ماده 602 قانون آیین دادرسی کیفری
- ↑ ایمان یوسفی. آیین دادرسی کیفری (بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392) (جلد اول). چاپ 1. میزان، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4820144
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280592
- ↑ پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتباط با آیین دادرسی کیفری- جلد سوم. چاپ 2. مرکز مطبوعات و اتشارات قوه قضائیه، 1396. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6320252
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6320248
- ↑ پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتباط با آیین دادرسی کیفری- جلد سوم. چاپ 2. مرکز مطبوعات و اتشارات قوه قضائیه، 1396. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280596
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6277600
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6277604
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6277608
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279056
- ↑ رویه قضایی ایران در ارتباط با وظایف شغلی دادستان. چاپ -. جنگل، -. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279172