جرم افترا: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (added Category:اصطلاحات حقوق جزا using HotCat) |
(اضافه کردن نظریه مشورتی) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
نسبت دادن صریح ارتکاب جرم به دیگری به نحوی که قادر به اثبات صحت آن نباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | نسبت دادن صریح ارتکاب جرم به دیگری به نحوی که قادر به اثبات صحت آن نباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
قانونگذار سابقا در [[ماده 269 قانون مجازات عمومی مصوب 1304]] '''جرم افترا''' را ذکر کرده بود، طبق این ماده، افترا صرفا از طریق اوراق چاپی یا خطی، انتشار اعلان یا اوراق مزبور و نطق در [[مجامع]]، قابل تحقق بود، فلذا ارتکاب جرم به وسیله رادیو یا تلویزیون خارج از شمول ماده قرار میگرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357404|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | قانونگذار سابقا در [[ماده 269 قانون مجازات عمومی مصوب 1304]] '''جرم افترا''' را ذکر کرده بود، طبق این ماده، افترا صرفا از طریق اوراق چاپی یا خطی، انتشار اعلان یا اوراق مزبور و نطق در [[مجامع]]، قابل تحقق بود، فلذا ارتکاب جرم به وسیله رادیو یا تلویزیون خارج از شمول ماده قرار میگرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357404|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | ||
در [[ماده ۱۴۰ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲|ماده 140 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1362]] نیز جرم افترا با ایراد فوق همراه بود که خوشبختانه در قانون تعزیرات سال 1375 با ذکر عبارت «یا به هر وسیله دیگر» برطرف شده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611488|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | در [[ماده ۱۴۰ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲|ماده 140 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1362]] نیز جرم افترا با ایراد فوق همراه بود که خوشبختانه در قانون تعزیرات سال 1375 با ذکر عبارت «یا به هر وسیله دیگر» برطرف شده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611488|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | ||
== در قانون == | == در قانون == | ||
[[ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375]]، عنصر قانونی این جرم را تشکیل می دهد. [[عنصر مادی]] این جرم میتواند به دو صورت باشد: 1- انتساب جرم به دیگری 2- انتشار جرم انتسابی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427400|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> همچنین برای تحقق این جرم لازم است عمل انتسابی لزوما دارای عنوان مجرمانه باشد، ولی میزان مجازات آن اهمیتی ندارد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357444|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> البته برخی دیگر معتقدند چنین تفسیری با [[روح قانون]] سازگاری ندارد و انتساب جرائم سبکی مانند [[جرائم راهنمایی رانندگی]] باید خارج از شمول ماده قرار گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=533900|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آقایی نیا|چاپ=4}}</ref> گفتنی است که اگر مفتری بتواند ارتکاب رفتار مجرمانه توسط [[منتسب علیه]] را اثبات کند از مجازات بری میشود مگر در جرائمی که نشر آن [[اشاعه فحشا]] تلقی میشود که طبق تبصره ماده 697، در این موارد در هر حال مفتری به مجازات محکوم خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427404|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | [[ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375]]، [[عنصر قانونی]] این جرم را تشکیل می دهد. | ||
== شرایط تحقق جرم == | |||
[[عنصر مادی]] این جرم میتواند به دو صورت باشد: 1- انتساب جرم به دیگری 2- انتشار جرم انتسابی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427400|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> همچنین برای تحقق این جرم لازم است عمل انتسابی لزوما دارای عنوان مجرمانه باشد، ولی میزان مجازات آن اهمیتی ندارد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357444|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> البته برخی دیگر معتقدند چنین تفسیری با [[روح قانون]] سازگاری ندارد و انتساب جرائم سبکی مانند [[جرائم راهنمایی رانندگی]] باید خارج از شمول ماده قرار گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=533900|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آقایی نیا|چاپ=4}}</ref> | |||
== مجازات == | |||
=== موارد سقوط مجازات === | |||
گفتنی است که اگر مفتری بتواند ارتکاب رفتار مجرمانه توسط [[منتسب علیه]] را اثبات کند از مجازات بری میشود مگر در جرائمی که نشر آن [[اشاعه فحشا]] تلقی میشود که طبق تبصره ماده 697، در این موارد در هر حال مفتری به مجازات محکوم خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427404|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | |||
== اقسام == | |||
=== افترای عملی === | |||
[[جرم افترای عملی|جرم '''افترای عملی''']]، زمانی محقق میشود که شخصی به جای انتساب کتبی یا شفاهی جرم به دیگری، [[آلات و ادوات جرم|ادوات]] و اشیای اتهام آور را نزد او میگذارد یا به نحوی متعلق به او قلمداد میکند تا وی را در معرض اتهام قرار دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357908|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | |||
== عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی == | |||
در جرایمی نظیر [[جرم افترا|افترا]] موضوع [[ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵]] و یا [[افترا خاص]] ([[قذف]]) موضوع [[ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامی|ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]، [[بزه دیده]] واقع شدن [[شخص حقوقی|اشخاص حقوقی]] منتفی است.<ref>[[نظریه شماره 7/99/1219 مورخ 1399/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی]]</ref> | |||
== کتب مرتبط == | |||
* [[رویه قضایی دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در امور کیفری، جلد دوم (زندی)]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۴: | خط ۳۴: | ||
[[رده:افترا و توهین و هتک حرمت]] | [[رده:افترا و توهین و هتک حرمت]] | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | [[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | ||
[[رده:اصطلاحات قانون تعزیرات]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۰
نسبت دادن صریح ارتکاب جرم به دیگری به نحوی که قادر به اثبات صحت آن نباشد.[۱]
پیشینه
قانونگذار سابقا در ماده 269 قانون مجازات عمومی مصوب 1304 جرم افترا را ذکر کرده بود، طبق این ماده، افترا صرفا از طریق اوراق چاپی یا خطی، انتشار اعلان یا اوراق مزبور و نطق در مجامع، قابل تحقق بود، فلذا ارتکاب جرم به وسیله رادیو یا تلویزیون خارج از شمول ماده قرار میگرفت.[۲]
در ماده 140 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1362 نیز جرم افترا با ایراد فوق همراه بود که خوشبختانه در قانون تعزیرات سال 1375 با ذکر عبارت «یا به هر وسیله دیگر» برطرف شده است.[۳]
در قانون
ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375، عنصر قانونی این جرم را تشکیل می دهد.
شرایط تحقق جرم
عنصر مادی این جرم میتواند به دو صورت باشد: 1- انتساب جرم به دیگری 2- انتشار جرم انتسابی.[۴] همچنین برای تحقق این جرم لازم است عمل انتسابی لزوما دارای عنوان مجرمانه باشد، ولی میزان مجازات آن اهمیتی ندارد،[۵] البته برخی دیگر معتقدند چنین تفسیری با روح قانون سازگاری ندارد و انتساب جرائم سبکی مانند جرائم راهنمایی رانندگی باید خارج از شمول ماده قرار گیرند.[۶]
مجازات
موارد سقوط مجازات
گفتنی است که اگر مفتری بتواند ارتکاب رفتار مجرمانه توسط منتسب علیه را اثبات کند از مجازات بری میشود مگر در جرائمی که نشر آن اشاعه فحشا تلقی میشود که طبق تبصره ماده 697، در این موارد در هر حال مفتری به مجازات محکوم خواهد شد.[۷]
اقسام
افترای عملی
جرم افترای عملی، زمانی محقق میشود که شخصی به جای انتساب کتبی یا شفاهی جرم به دیگری، ادوات و اشیای اتهام آور را نزد او میگذارد یا به نحوی متعلق به او قلمداد میکند تا وی را در معرض اتهام قرار دهد.[۸]
عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی
در جرایمی نظیر افترا موضوع ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ و یا افترا خاص (قذف) موضوع ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، بزه دیده واقع شدن اشخاص حقوقی منتفی است.[۹]
کتب مرتبط
منابع
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611508
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 357404
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611488
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 427400
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 357444
- ↑ حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی). چاپ 4. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 533900
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 427404
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 357908
- ↑ نظریه شماره 7/99/1219 مورخ 1399/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی