هیات منصفه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق اساسی]] | [[رده:اصطلاحات حقوق اساسی]] | ||
[[رده:اصطلاحات قانون اساسی]] | [[رده:اصطلاحات قانون اساسی]] | ||
'''هیئت منصفه''' را باید اجتماعی دانست از افراد عادی اقشار مختلف جامعه که به همراه قضات در امر رسیدگی کیفری و با هدف انعکاس افکار عمومی در بررسی پرونده و آسیب‌های وارد شده به [[نظم عمومی]] و نیز پیش بینی واکنشی مناسب در این خصوص مداخله می‌کنند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4699092|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>به بیان دیگر هیئت منصفه که آن را به نهاد قضایی مردمی تعبیر می‌کنند، عبارت است از مجموعه افراد عادی که با داشتن شرایط اخلاقی و توانایی‌های خاص و استقلال رای و فکر به عنوان نماینده افکار عمومی برای شرکت در برخی [[دادگاه کیفری|دادگاه‌های کیفری]] و همکاری با قضات حرفه ای در امر قضاوت دعوت می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4744920|صفحه=|نام۱=امیر|نام خانوادگی۱=ساعدوکیل|نام۲=پوریا|نام خانوادگی۲=عسکری|چاپ=3}}</ref> | '''هیئت منصفه''' را باید اجتماعی دانست از افراد عادی اقشار مختلف جامعه که به همراه قضات در امر رسیدگی کیفری و با هدف انعکاس افکار عمومی در بررسی پرونده و آسیب‌های وارد شده به [[نظم عمومی]] و نیز پیش بینی واکنشی مناسب در این خصوص مداخله می‌کنند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4699092|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> به بیان دیگر هیئت منصفه که آن را به نهاد قضایی مردمی تعبیر می‌کنند، عبارت است از مجموعه افراد عادی که با داشتن شرایط اخلاقی و توانایی‌های خاص و استقلال رای و فکر به عنوان نماینده افکار عمومی برای شرکت در برخی [[دادگاه کیفری|دادگاه‌های کیفری]] و همکاری با قضات حرفه ای در امر قضاوت دعوت می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4744920|صفحه=|نام۱=امیر|نام خانوادگی۱=ساعدوکیل|نام۲=پوریا|نام خانوادگی۲=عسکری|چاپ=3}}</ref> | ||
== معنای هیات منصفه == | |||
'''هیأت منصفه''' گروهی از افرادند که به‌صورت تصادفی انتخاب می‌شوند تا در مورد حقایق یک پرونده تصمیم بگیرند. این افراد، اشخاصی غیررسمی هستند که تحت شرایط خاصی با [[قضات]] دادگاه همکاری می‌کنند. بنابراین، '''هیأت منصفه''' متشکل از افراد غیرحرفه‌ای در یک پرونده کیفری است.<ref name=":0">{{Cite journal|title=مطالعه تطبیقی هیأت منصفه در حقوق ایران و انگلیس در پرتو نظریه جریان‌های چندگانه|url=https://csiw.qom.ac.ir/article_2539.html|journal=پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب|date=1402|issn=2476-4213|pages=101–122|volume=10|issue=3|doi=10.22091/csiw.2023.8790.2354|language=fa|first=محمدخلیل|last=صالحی|first2=محمد علی|last2=حاجی ده آبادی|first3=محمد رضا|last3=اسدی}}</ref> | |||
== تاریخچه هیات منصفه == | |||
'''هیأت منصفه''' نهادی است با عمری بیش از سه هزار سال. حدود هشتصد سال پیش به‌صورت رسمی وارد [[نظام حقوقی انگلستان]] گردید. این نهاد در سال ۱۲۸۶ نیز بر اساس [[متمم قانون اساسی مشروطه]] وارد [[نظام حقوقی ایران]] شد؛ لیکن با وجود جایگاه قانونی و سابقه تاریخی خود، نتوانست موفقیتی در ایران کسب کند و حتی به اشکال مختلف از جمله [[اطاله دادرسی]] و همچنین تحمیل هزینه‌های جانبی، عملاً نقشی منفی در فرآیند دادرسی ایفا می‌کرد.<ref name=":0" /> | |||
== خاستگاه هیات منصفه == | |||
در خصوص خاستگاه '''هیأت منصفه'''، نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی منشاء آن را به پیش از حضور آنگلوساکسون‌ها در انگلستان نسبت داده‌اند و برخی معتقدند این نهاد، غیرانگلیسی است و تاریخ پیدایش آن را فراتر از محل ظهور، ۱۲۰۰ ق.م. می‌دانند. این ابهام تا جایی است که در یکی از آثار مرجع، '''هیأت منصفه''' به‌عنوان «گمشده تاریخ» معرفی شده که منشاء آن غیرقابل شناخت است. در این اثر، نویسنده ابتدا به تردید، نهاد فوق را هم به آنگلوساکسون‌ها و هم به نورماندی‌ها نسبت می‌دهد. بنابراین، نمی‌توان با قطعیت راجع به خاستگاه هیأت منصفه اظهار نظر نمود. با وجود این، اندیشمندان معتقدند که هیأت منصفه به شکل امروزی، منشأ از انگلستان داشته که در سال ۱۲۱۵ میلادی توسط پادشاه آن کشور به رسمیت شناخته شد. لذا برای شناخت شرایطی که علم بر آن برای فهم ایده هیأت منصفه ضروری است، باید تحولات این دوران بررسی شود.<ref name=":0" /> | |||
== اصول و مواد مرتبط == | == اصول و مواد مرتبط == | ||
[[ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری]] | * [[اصل ۱۶۸ قانون اساسی]] | ||
* [[ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۴۴
هیئت منصفه را باید اجتماعی دانست از افراد عادی اقشار مختلف جامعه که به همراه قضات در امر رسیدگی کیفری و با هدف انعکاس افکار عمومی در بررسی پرونده و آسیب‌های وارد شده به نظم عمومی و نیز پیش بینی واکنشی مناسب در این خصوص مداخله می‌کنند.[۱] به بیان دیگر هیئت منصفه که آن را به نهاد قضایی مردمی تعبیر می‌کنند، عبارت است از مجموعه افراد عادی که با داشتن شرایط اخلاقی و توانایی‌های خاص و استقلال رای و فکر به عنوان نماینده افکار عمومی برای شرکت در برخی دادگاه‌های کیفری و همکاری با قضات حرفه ای در امر قضاوت دعوت می‌شوند.[۲]
معنای هیات منصفه
هیأت منصفه گروهی از افرادند که به‌صورت تصادفی انتخاب می‌شوند تا در مورد حقایق یک پرونده تصمیم بگیرند. این افراد، اشخاصی غیررسمی هستند که تحت شرایط خاصی با قضات دادگاه همکاری می‌کنند. بنابراین، هیأت منصفه متشکل از افراد غیرحرفه‌ای در یک پرونده کیفری است.[۳]
تاریخچه هیات منصفه
هیأت منصفه نهادی است با عمری بیش از سه هزار سال. حدود هشتصد سال پیش به‌صورت رسمی وارد نظام حقوقی انگلستان گردید. این نهاد در سال ۱۲۸۶ نیز بر اساس متمم قانون اساسی مشروطه وارد نظام حقوقی ایران شد؛ لیکن با وجود جایگاه قانونی و سابقه تاریخی خود، نتوانست موفقیتی در ایران کسب کند و حتی به اشکال مختلف از جمله اطاله دادرسی و همچنین تحمیل هزینه‌های جانبی، عملاً نقشی منفی در فرآیند دادرسی ایفا می‌کرد.[۳]
خاستگاه هیات منصفه
در خصوص خاستگاه هیأت منصفه، نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی منشاء آن را به پیش از حضور آنگلوساکسون‌ها در انگلستان نسبت داده‌اند و برخی معتقدند این نهاد، غیرانگلیسی است و تاریخ پیدایش آن را فراتر از محل ظهور، ۱۲۰۰ ق.م. می‌دانند. این ابهام تا جایی است که در یکی از آثار مرجع، هیأت منصفه به‌عنوان «گمشده تاریخ» معرفی شده که منشاء آن غیرقابل شناخت است. در این اثر، نویسنده ابتدا به تردید، نهاد فوق را هم به آنگلوساکسون‌ها و هم به نورماندی‌ها نسبت می‌دهد. بنابراین، نمی‌توان با قطعیت راجع به خاستگاه هیأت منصفه اظهار نظر نمود. با وجود این، اندیشمندان معتقدند که هیأت منصفه به شکل امروزی، منشأ از انگلستان داشته که در سال ۱۲۱۵ میلادی توسط پادشاه آن کشور به رسمیت شناخته شد. لذا برای شناخت شرایطی که علم بر آن برای فهم ایده هیأت منصفه ضروری است، باید تحولات این دوران بررسی شود.[۳]
اصول و مواد مرتبط
منابع
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4699092
- ↑ امیر ساعدوکیل و پوریا عسکری. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی. چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4744920
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ صالحی, محمدخلیل; حاجی ده آبادی, محمد علی; اسدی, محمد رضا (1402). "مطالعه تطبیقی هیأت منصفه در حقوق ایران و انگلیس در پرتو نظریه جریان‌های چندگانه". پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. 10 (3): 101–122. doi:10.22091/csiw.2023.8790.2354. ISSN 2476-4213.