تعذر موقت اجرای تعهد و آثار آن

تعذر موقت اجرای تعهد و آثار آن نام‌ مقاله ای از محمد باقر پارسا پور و زهره افشار قوچانی است که در شماره پنجم (شهریور ۱۳۹۳) دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی منتشر شده است.

چکیده

شرایط اضطراری و قوۀ قاهره، اصطلاحاتی هستند که اغلب حقوقدانان درباره آنها سخن گفته و اثرشان را بر قرارداد و تعهدات طرفین تعیین کرده‌اند. در این میان، اغلب فقها و حقوقدانان ایران، با صحبت از خیار تعذر تسلیم، در باب عدم اجرای موقتی قرارداد، از حالتی که تأخیر در اجرا، موجب ضرر متعهدٌ‌له خواهد بود، سخن به میان نیاورده­اند و تعیین تکلیف نکرده‌اند. در حقوق خارجی نیز برخی از قانونگذاران، مانندِ: قانونگذار فرانسه و انگلیس درباره اثر تعذر موقتی به صراحت تعیین تکلیف نکرده‌اند. در این مقاله نویسنده بر آن است تا با بررسی کتب، مقالات، قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی حکم این مسئله را تعیین نماید که آیا متعهدٌ‌له در فرض مذکور، حق خاتمه دادن به قرارداد را دارد یا خیر؟ تعذر موقتی، در صورتی که زمان  قید تعهد باشد، انفساخ عقد را در پی خواهد داشت. تنها در صورتی ممکن است تعذر موجب خیار فسخ شود که زمان و تعهد از نوع تعدد مطلوب باشند. دلایل پذیرش حق فسخ، اصل 167 قانون اساسی، وحدت ملاک مواد 240، 380 قانون مدنی، ملازمه بین حکم عقل و شرع و قاعده نفی ضرر است. با بررسی قوانین کشورهای فرانسه، انگلیس، آلمان و آمریکا و کنوانسیون‌های بین‌المللی می‌توان به منطقی و عقلایی بودن حق فسخ، در صورتی که تأخیر عرفاً موجب ضرر باشد پی برد.

کلیدواژه ها

• تعذر موقتی
• تعهد، خیار
• متعهد
• متعهدٌله

مواد مرتبط

• اصل ۱۶۷ قانون اساسی
• ماده ۲۴۰ قانون مدنی
• ماده ۲۴۸ قانون مدنی
• ماده ۳۸۰ قانون مدنی
• ماده ۳۸۸ قانون مدنی
• ماده ۳۹۶ قانون مدنی
• ماده ۵۳۲ قانون تجارت
• ماده ۳۷۰ قانون مدنی